Grupa Operacyjna „Koło”: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m lit. |
|||
Linia 34:
== Formowanie i zmiany organizacyjne ==
Około 20 sierpnia 1939 roku [[Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych|Generalny Inspektor Sił Zbrojnych]], marszałek Polski [[Edward Śmigły-Rydz]] udzielił dowódcy [[Armia Poznań|Armii „Poznań”]] generałowi dywizji [[Tadeusz Kutrzeba|Tadeuszowi Kutrzebie]] zgody na utworzenie dyspozycyjnego dowództwa operacyjnego. Dowództwo Grupy Operacyjnej zostało powierzone generałowi brygady [[Edmund Knoll-Kownacki|Edmundowi Knoll-Kownackiemu]], dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu. Generał Knoll skompletował dowództwo z oficerów [[Dowództwo Okręgu Korpusu nr VII w Poznaniu|Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VII]] w Poznaniu<ref>Piotr Bauer, Bogusław Polak, ''Armia „Poznań” ...'', s. 115.</ref>. 6 września rano rozwiązano Grupę Operacyjną „Koło”, natomiast rozkazem wieczornym powołano Grupę Operacyjną gen. Knoll-Kownackiego. Siłami tej GO wykonano pierwsze uderzenie podczas bitwy nad Bzurą (I faza - 10-12 września). Podczas przebijania się do Puszczy Kampinoskiej (III faza - 16-19 września) GO przestała właściwie istnieć 17 września. Rozwiązana została rozkazem gen. T. Kutrzeby 21 września 1939 roku. Po wejściu do Warszawy gen. Knoll-Kownacki objął dowództwo nad odwodami [[Armia Warszawa|Armii „Warszawa”]] - reorganizacją pozostałości Armii „Poznań”, [[Armia Pomorze|„Pomorze”]] i [[Armia Łódź|„Łódź”]], które przebiły się do stolicy.
== Działania grupy w kampanii wrześniowej ==
Linia 48 ⟶ 46:
3 września 1939 roku generał Tadeusz Kutrzeba wydał ogólny rozkaz operacyjny na dzień 4 września 1939 roku, w którym określił skład i zadanie grupy operacyjnej oraz wyznaczył miejsce postoju jej dowództwa. Zadaniem grupy operacyjnej była ''„obrona [[Przedmoście (fortyfikacja)|przedmościa]] «Koło», początkowo na pozycji wysuniętej, następnie głównej, oraz odcinka [[Uniejów]] i odcinka Kanału Morzysławskiego między [[Warta|Wartą]] a [[Jezioro Pątnowskie|Jeziorem Pątnowskim]]”''. W związku z powyższym Grupa Operacyjna otrzymała nazwę „Koło”. Dla wykonania tego zadania dowódca armii przydzielił generałowi Knoll-Kownackiemu 17 i 25 Dywizje Piechoty oraz pododdziały wsparcia. Jednostki te podlegały dowódcy GO „Koło” od świtu 4 września 1939 roku. Miejscem postoju Dowództwa GO „Koło” był [[Osiek Wielki (województwo wielkopolskie)|Osiek Wielki]]<ref>P. Bauer, B. Polak, ''Armia „Poznań” ...'', op. cit., s. 156-157.</ref>, a wysunięte miejsce postoju znajdowało się w [[Kościelec (powiat kolski)|Kościelcu]] na lewym brzegu Warty. 4 września 1939 roku generał Kutrzeba oddał do dyspozycji generała Knolla Dowództwo Artylerii Armii „Poznań”{{refn|grupa=uwaga|Wojciech Wilkoński, ''Działania artylerii ...'', s. 196, dowódcą artylerii Armii „Poznań” był pułkownik Michał Jancewicz, a jego I oficerem sztabu major Wojciech Wilkoński.}}.
Późnym wieczorem 12 września gen. Knoll-Kownacki wydał swoim wojskom rozkaz odwrotu na północny brzeg Bzury. Oddziały grupy rozpoczęły przegrupowanie na linii Łęczyca – Sierpów. 6
25 DP również zaczęła się wycofywać z zajmowanych pozycji. 13 września rano gros 25 DP znajdowało się w wyznaczonych miejscach. III/56 pp obsadził przyczółek w rejonie Zagaja. 56 pp częścią sił dozorował Bzurę na odcinku kolonia [[Węglewice-Kolonia|Węglewice]] – [[Gledzianówek|Ględzianówek]], a na prawo do Topoli Królewskich, rzekę dozorowały pododdziały 60 pp. Dowództwo dywizji rozmieszczono w dworze [[Byszewy|Byszew]], 25 batalion saperów w rejonie folwarku Julinki, 25 dac we dworze Strzegocin, 31 kompania czołgów rozpoznawczych w Romartowie. Około południa do Witoni dotarł 29 pp{{odn|Rezmer|1992|s=309}}.
Dowódca 17 DP płk Mozdyniewicz nakazał wykonać marsz nocny w dwóch kolumnach. W południe 13 września 68 pp z 5 batalionem ckm, II/17 pal oraz 8 bs organizowały już tymczasową obronę wzdłuż Bzury od dworu Ktery do dworu [[Siemienice]], 69 pp, 17 dac i III/17 pal rozmieszczone były w [[Strzegocin (województwo łódzkie)|Strzegocinie]], bataliony 70 pp
14 Dywizja była w trakcie organizowania natarcia. Po otrzymaniu rozkazu do wycofania się, pragnąc w maksymalnym stopniu wykorzystać ciemności, natychmiast przerwano przygotowania do natarcia i zaczęto pospiesznie organizować odwrót. Pułki miały oderwać się od nieprzyjaciela i odskoczyć do Woli Mąkolskiej, a stamtąd odejść przez Piątek – Młogoszyn za Bzurę. Wczesnym popołudniem 55 pp z 1I/14 pal osiągnął rejon Krzyżanówek – Pawłowice– folwark Jagniątki, 58 pp znajdował się w rejonie Stefanów – Młogoszyn – Micin, 57 pp (bez 1 batalionu) bronił przyczółka dwór Pęcławice – Górki Pęcławskie – Włostowice, reszta artylerii rozwinięta była na północ od Młogoszyna w celu wsparcia obrońców przyczółka, kawaleria dywizyjna rozlokowała się w Łękach Kościelnych, 72 kompania czołgów rozpoznawczych w rejonie Krzyżanówka, a dowództwo dywizji rozlokowało się w Krzyżanowie{{odn|Rezmer|1992|s=310-311}}.
13 września dowództwo grupy operacyjnej stacjonowało w [[Leszno (powiat kutnowski)|Lesznie]]. Dowódca grupy wydał kolejny rozkaz regulujący marsz i ustalający organizację osłony na linii Bzury. 25 Dywizja Piechoty została wydzielona do odwodu armii, Grupa kawalerii gen. Grzmota-Skotnickiego miała zlikwidować przedmościa na południowym brzegu Bzury, zamknąć przeprawę przez Bzurę w rejonie [[Topola Królewska|Topoli Królewskich]], pod Kucharami i Zagajem i dozorować resztę odcinka; 17 DP miała za zadanie zorganizować częścią sił obronę Bzury, stworzyć rygiel obronny na
W południe 14 września zaczęły napływać meldunki o osiągnięciu przez wojska wyznaczonych rejonów. Z dowództwa armii nadszedł rozkaz przyjęcia nad rzeką Słudwią ugrupowania przeciwpancernego. Dowódca grupy operacyjnej nakazał 17 i 14 DP do wieczora obsadzić rzekę. W tym czasie w dowództwie armii zapadły nowe decyzje. GO miała kontynuować marsz na wschód i 16 września stanąć nad Bzurą. W nocy 16 na 17 września nacierać przez Bzurę po osi Sochaczew – Warszawa. Do grupy powróciła 25 DP, a grupę kawalerii gen. Grzmota-Skotnickego rozwiązano. Podolska BK miała odejść na północne skrzydło armii do rejonu Budy Stare, pozostałe siły grupy kawalerii, a w przyszłości także oddziały wydzielone z 14 i 17 DP miały utworzyć zgrupowanie gen. Grzmota-Skotnickiego podlegające bezpośrednio gen. Kutrzebie. Zadaniem nowego zgrupowania była osłona tyłów armii „Poznań” i „Pomorze” od strony południowo-zachodniej{{odn|Rezmer|1992|s=324}}. Marsz grupy operacyjnej na wschód rozpoczął się dopiero około północy. 25 DP dążyła do rejonu Kiernozia – Osmolin – Sanniki, 17 DP Karsznice – Skowroda, 14 DP Wyborów – Chąśno{{odn|Rezmer|1992|s=325}}.
15 września sztab GO
== Struktura organizacyjna ==
Linia 75 ⟶ 72:
** [[31 Samodzielna Kompania Czołgów Rozpoznawczych|31 samodzielna kompania czołgów rozpoznawczych]]
* [[7 Pułk Artylerii Ciężkiej (II RP)|7 pułk
* 1 bateria pomiarów artylerii
* 4 kompania balonów obserwacyjnych
Linia 91 ⟶ 88:
* [[26 Dywizja Piechoty (II RP)|26 Dywizja Piechoty]] - płk dypl. [[Adam Brzechwa-Ajdukiewicz]] (od 16 IX 1939 - podległość operacyjna dywizji z [[Grupa Operacyjna Wschód|GO "Wschód"]])
Odwody Armii „Warszawa” w dniach 22-27 września 1939 roku:
* [[25 Dywizja Piechoty (II RP)|25 Dywizja Piechoty]] - gen. bryg. [[Franciszek Alter]] (w skład dywizji weszły także oddziały z [[14 Wielkopolska Dywizja Piechoty|14 DP]] i [[17 Wielkopolska Dywizja Piechoty|17 DP]])
* [[15 Wielkopolska Dywizja Piechoty|15 Dywizja Piechoty]] - gen. bryg. [[Zdzisław Wincenty Przyjałkowski|Zdzisław Przyjałkowski]] (w skład dywizji weszły także oddziały z [[4 Dywizja Piechoty (II RP)|4 DP]], [[16 Pomorska Dywizja Piechoty|16 DP]] i [[26 Dywizja Piechoty (II RP)|26 DP]])
| |||