Wikipedia

Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Wipur (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
25 535 edycji
różne poprawki
Wipur (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
25 535 edycji
różne poprawki
Linia 3:
|nazwa_polska = Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu
|flaga_obraz = Flag of EFTA.gif
|nazwa_dopełniacz = EFTAESWH
|mapa_obraz = EFTA AELE countries.svg
|opis_mapy = {{legenda|#276d3a|Państwa członkowskie EFTAESWH|none|w linii=tak}}
|język_roboczy = niemiecki, francuski, [[język norweski|norweski]], [[język islandzki|islandzki]]
|siedziba = [[Genewa]]
Linia 23:
|commons = Category:European Free Trade Association
}}
[[Plik:EFTA AELE countries and former members.svg|thumb|240px|{{legenda|#276d3a|Państwa obecnie należące do EFTAESWH}}{{legenda|#b3d9b4|Państwa należące do EFTAESWH w przeszłości}}]]
 
'''Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu''', '''ESWH''', '''EFTA''' (od [[język angielski|ang.]] European Free Trade Association) – [[organizacja międzynarodowa|międzynarodowa organizacja]] gospodarcza powstała 3 maja 1960 roku na mocy [[Konwencja o utworzeniu Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu|konwencji sztokholmskiej]] (podpisanej 4 stycznia 1960), mająca na celu utworzenie [[strefa wolnego handlu|strefy wolnego handlu]] między państwami członkowskimi. Siedziba Sekretariatu mieści się w [[Genewa|Genewie]].
 
Pierwotnymi członkami były: Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania. Z czasem większość członków wystąpiła, wybierając członkostwo w konkurencyjnej i o zdecydowanie większej integracji ekonomicznej [[Wspólnota Europejska|EWG]]. W latach 1986–1994 członkiem organizacji była również Finlandia.
 
Strefa wolnego handlu między państwami EFT-yESWH powstała w 1968. OdW 1977 państwa EWG i EFTAESWH utworzyły wspólną strefę wolnego handlu towarami przemysłowymi<ref>{{cytuj książkę| autor = Ewa Oziewicz (red. nauk.) | tytuł = Procesy integracyjne we współczesnej gospodarce światowej | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 2001 | strony = 65 | isbn = 83-01-13254-X}}</ref>. W 1992 EWG i EFTAESWH porozumiały się w sprawie utworzenia wspólnej strefy wolnego handlu na wszystkie towary. Porozumienie w tej sprawie, nieobejmujące jednak Szwajcarii, weszło w życie 1 stycznia 1994, tworząc [[Europejski Obszar Gospodarczy]].
 
Działalność EFT-y jest znacznie słabsza niż działalność byłej EWG. W przeciwieństwie do EWG, układ o Efcie nie zawiera postanowień dotyczących wspólnej polityki gospodarczej, swobodnego przepływu kapitałów, siły roboczej. Całość jego postanowień ogranicza się do handlu zagranicznego. W odróżnieniu od EWG, więzy łączące kraje członkowskie EFTAESWH są bardzo luźne i nie są instytucjonalne<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko = Łopatka|imię = Adam|tytuł = Słownik Wiedzy Obywatelskiej|rok = 1971|wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe|miejsce = Warszawa|strony = 110|isbn =}}</ref>.
 
== Państwa członkowskie EFTA ==
{| class="wikitable sortable"
!class="unsortable"| Flaga
Linia 115:
 
=== Rada ===
Rada EFT-yESWH z siedzibą w [[Genewa|Genewie]] jest naczelnym organem Stowarzyszenia. W jej skład wchodzi po jednym przedstawicielu rządu każdego państwa członkowskiego. Każde państwo dysponuje jednym głosem, co do zasady decyzje zapadają jednomyślnie. Rada zbiera się dwa razy w miesiącu na szczeblu stałych przedstawicieli i dwa razy w roku na szczeblu ministrów (najczęściej handlu). Państwa kolejno, przez półroczne kadencje, przewodniczą Radzie.
 
Rada ma prawo do wydawania decyzji (nie są bezpośrednio skuteczne) i zaleceń (nie mają wiążącej mocy prawnej). Wykonuje kompetencje nadane jej przez konwencję sztokholmską i nadzoruje jej stosowanie, może też wprowadzać do niej poprawki (w przypadkach określonych w konwencji konieczna jest akceptacja zmian ze strony państw członkowskich). Ponadto Rada:
 
* wskazuje nowe działania jakie należy podjąć dla osiągnięcia celów EFT-yESWH
* podejmuje mediację w sporach między państwami członkowskimi (np. w kwestii dostępu do rynków)
* ułatwia współpracę z innymi podmiotami prawa międzynarodowego.
 
W zarządzaniu strefą wolnego handlu Radę wspierają powołane przez nią komitety ekspertów, pracujące w trybie stałym. Doraźnie natomiast zwoływane są grupy ekspertów dla rozwiązania określonego problemu. Oba ciała mają wyłącznie uprawnienia doradcze i muszą składać się z przedstawicieli wszystkich państw EFT-yczłonkowskich. Funkcjonuje dziesięć stałych komitetów, w tym:
* Komitet Ekspertów Handlu – zajmuje się problematyką liberalizacji handlu i współpracy gospodarczej z UE
* Komitet ds. Barier Technicznych w Handlu – sprawuje nadzór nad notyfikacją regulacji technicznych
* Komitet Ekonomiczny – obserwuje sytuację gospodarczą państw członkowskich; wymiana informacji o kierunkach polityki gospodarczej i finansowej w ramach EFT-yESWH oraz UE
* Komitet ds. Pochodzenia i Ceł – koordynuje stanowisko EFTAESWH w sprawie reguł pochodzenia towarów w stosunkach z UE
* Komitet Doradczy – składa się z maksymalnie pięciu reprezentantów organizacji przedsiębiorców i pracowników z państw członkowskich
* Komitet Parlamentarny – złożony z osób desygnowanych przez parlamenty krajowe, zbiera się raz do roku; spełnia funkcję kontrolną, informuje parlamenty krajowe i prowadzi dialog z [[Parlament Europejski|Parlamentem Europejskim]],
* Zarząd Audytorów – najwyższa instancja dokonująca weryfikacji finansów EFTAESWH.
 
=== Inne organy ===
Bieżącymi sprawami zajmuje się '''Sekretariat''', nadzorowany przez Sekretarza Generalnego. Siedzibą Sekretariatu jest Genewa, natomiast jego część mieści się w Brukseli, gdzie personel zajmuje się sprawami [[Europejski Obszar Gospodarczy|EOG]]. Sekretariat odpowiedzialny jest za obsługę Rady i komitetów. Oficjalnym językiem urzędowym jest angielski.
 
W związku z utworzeniem Europejskiego Obszaru Gospodarczego zostały wdrożone pewne zmiany organizacyjne. Powołano '''Stały Komitet Państw EFTAESWH''', który zajmuje się podejmowaniem decyzji związanych z uczestnictwem w EOG (Szwajcaria, w następstwie negatywnego wyniku [[referendum]], nie jest członkiem tego porozumienia, jednak osiągnęła zbliżoną sytuację prawną w drodze [[Umowa międzynarodowa#Podziały umów międzynarodowych|umów bilateralnych]]). W skład Komitetu wchodzą przedstawiciele Islandii, Norwegii i Liechtensteinu, a także, posiadający status obserwatorów, reprezentanci Szwajcarii i '''Władzy Nadzorczej EFTAESWH''' (ang. ''EFTA Surveillance Authority''). Ta ostatnia czuwa w imieniu EFTAESWH nad przestrzeganiem przyjętych przez EOG reguł funkcjonowania (podobnie jak czyni to [[Komisja Europejska]] w przypadku [[Unia Europejska|UE]]). Stały Komitet ma pod sobą 5 podkomitetów (m.in. podkomitety ds. wolnego przepływu towarów, ds. wolnego przepływu kapitału i usług, ds. wolnego przepływu osób, ds. polityk horyzontalnych i towarzyszących)<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.efta.int/eea/eea-institutions/standing-committee.aspx | tytuł = Standing Committee of the EFTA States | opublikowany = http://www.efta.int | język = en}}</ref>.
 
Stały Komitet jest wspomagany przez '''Trybunał EFTAESWH'''. Organ ten składa się z 3trzech sędziów (po jednym z Norwegii, Islandii i Liechtensteinu) nominowanych na 6-letniąsześcioletnią kadencję. Rozstrzyga sprawy wniesione zazwyczaj przez Władzę Nadzorczą przeciwko państwom EFT-yESWH<ref>{{cytuj książkę| nazwisko = Doliwa-Klepacki | imię = Zbigniew M. | tytuł = Integracja europejska (łącznie z uczestnictwem Polski w UE i Konstytucją dla Europy) | wydawca = Temida 2 | miejsce = Białystok | rok = 2005 | strony = 801 | isbn = 83-89620-09-7-X}}</ref>. Ponadto prowadzi mediacje i rozstrzyga spory między państwami EFTAESWH na tle ich udziału w EOG, a także dokonuje interpretacji Porozumieniaporozumienia o utworzeniu EOG.
 
== Przypisy ==
Linia 143:
 
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę| nazwisko = Sporek | imię = Tadeusz | tytuł = Ugrupowania międzynarodowe kształtujące architekturę jednoczącej się Europy u progu XXI w | wydawca = Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach | miejsce = Katowice | rok = 2004 | strony = 169-266169–266 | isbn = 83-7246-372-7}}
* {{cytuj książkę| nazwisko = Doliwa-Klepacki | imię = Zbigniew M. | tytuł = Integracja europejska (łącznie z uczestnictwem Polski w UE i Konstytucją dla Europy) | wydawca = Temida 2 | miejsce = Białystok | rok = 2005 | strony = 783-801783–801 | isbn = 83-89620-09-7-X}}
* {{cytuj książkę| autor = Ewa Oziewicz (red. nauk.) | tytuł = Procesy integracyjne we współczesnej gospodarce światowej | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | rok = 2001 | strony = 53-8053–80 | isbn = 83-01-13254-X}}
* {{cytuj stronę | url = http://biurose.sejm.gov.pl/teksty_pdf_96/i-402.pdf | tytuł = Wybrane organizacje i ugrupowania państw Europy Zachodniej | data dostępu = 2013-03-10 | nazwisko = Adamiec | imię = Jolanta | rok = 1996 | miesiąc = maj | opublikowany = Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu | oznaczenie = Nrnr 402 | strony = 10-1310–13 }}
 
== Linki zewnętrzne ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Europejskie_Stowarzyszenie_Wolnego_Handlu”