Frances Oldham Kelsey: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Wipur (dyskusja | edycje)
różne poprawki
Wipur (dyskusja | edycje)
różne poprawki
Linia 8:
|miejsce urodzenia = [[Cobble Hill]] ([[Kolumbia Brytyjska]])
|data śmierci = 7 sierpnia 2015
|miejsce śmierci = [[London (Kanada)|London,]] ([[Ontario]])
|zawód = farmakolog
|Alma Mater = McGill[[Uniwersytet University, MontrealMcGilla]]
|odznaczenia = {{order|OC|CC}}
|commons = Category:Frances Oldham Kelsey
Linia 17:
[[Plik:Frances Oldham Kelsey and John F. Kennedy.jpg|thumb|240px|right|Frances Kelsey podczas uroczystości {{nowrap|wręczenia jej przez [[John F. Kennedy|Johna F. Kennedy’ego]]}} ''President's Award for Distinguished Federal Civilian Service'', 7 sierpnia 1962]]
 
'''Frances Kathleen Oldham Kelsey''' (ur. [[24 lipca]] [[1914]] w [[Cobble Hill]], zm. [[7 sierpnia]] [[2015]] w [[London (Kanada)|London]]<ref>[http://www.bbc.com/news/world-us-canada-33831451 ''Anti-thalidomide hero Frances Oldham Kelsey dies at 101'' w:], BBC News], 8 sierpnia 2015</ref>) – kanadyjska uczona, [[farmakologia|farmakolog]] i lekarka, długoletnia pracownica amerykańskiej [[Agencja Żywności i Leków|Agencji Żywności i Leków]]. Jest znana jako osoba, która nie dopuściła [[talidomid]]u do sprzedaży w Stanach Zjednoczonych.
 
== Życiorys ==
Frances Oldham urodziła się w kanadyjskiej prowincji [[Kolumbia Brytyjska]], na [[Vancouver (wyspa)|wyspie Vancouver]]. W 1931 rozpoczęła studia farmaceutyczne na [[Uniwersytet McGilla|Uniwersytecie McGilla]] w Montrealu. Trzy lata później uzyskała stopień bakałarza, w 1935 magistra w dziedzinie farmakologii<ref name=NLoM>[http://www.nlm.nih.gov/changingthefaceofmedicine/physicians/biography_182.html ''Dr. Frances Kathleen Oldham Kelsey''], National Library of Medicine], 14 października 2003 (aktualizacja 3 czerwca 2015)</ref>. W następnym roku rozpoczęła pracę naukową na nowo powstałym Wydziale Farmakologii [[Uniwersytet Chicagowski|Uniwersytetu Chicagowskiego]], z&nbsp;którym była związana do lat pięćdziesiątych. Doktorat uzyskała w 1938. W 1943 poślubiła doktora Fremonta Ellisa Kelseya. Podczas II wojny światowej brała udział w programie poszukiwania skutecznego leku przeciwko [[malaria|malarii]], w 1950 uzyskała także tytuł lekarza medycyny<ref name=Bren>Linda Bren: [http://classic-web.archive.org/web/20061020043712/http://www.fda.gov/fdac/features/2001/201_kelsey.html Linda Bren: ''Frances Oldham Kelsey: FDA Medical Reviewer Leaves Her Mark on History''], w: „FDA Consumer Magazine”Consumer”, marzec–kwiecień 2001]</ref>. W latach 1954–1957 pracowała jako wykładowca i pracownik naukowy na [[Uniwersytet Dakoty Południowej|Uniwersytecie Dakoty Południowej]] w &nbsp;[[Vermillion (Dakota Południowa)|Vermillion]] – otrzymała wówczas (w 1955 otrzymała) obywatelstwo amerykańskie – a przez kolejne trzy lata praktykowała jako lekarz na terenie Dakoty Południowej<ref name=James>Mel James: [http://epe.lac-bac.gc.ca/100/205/301/ic/cdc/heirloom_series/volume6/218-219.htm Mel James: ''Frances Kelsey:. Invalidating Thalidomide for Prenatal Use'']</ref>.
 
W 1960 przeprowadziła się do Waszyngtonu, gdzie rozpoczęła swą wieloletnią karierę w Agencji Żywności i Leków. Jedną z pierwszych badanych przez nią substancji w procedurze dopuszczenia na &nbsp;rynek amerykański był talidomid, lek o działaniu przeciwwymiotnym, przeciwbólowym i usypiającym, stosowany również przez kobiety w ciąży. Był on już wtedy dopuszczony do obrotu w kilkunastu krajach europejskich i Kanadzie. Mimo tego, i wbrew naciskom przedstawicieli producenta, Frances Kelsey zażądała przeprowadzenia dodatkowych badań klinicznych<ref name=Bren/>. Po udowodnieniu, w listopadzie 1961, [[mutagen]]nego działania talidomidu na płody ludzkie jej upór został przedstawiony przez prasę (przede wszystkim w artykule autorstwa Mortona Mintza w ''[[The Washington Post]]'') jako przejaw odwagi cywilnej, który uchronił tysiące amerykańskich noworodków przed trwałym kalectwem<ref name=WP>Lindsey Layton: [http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/09/13/AR2010091306279.html Lindsey Layton: ''Physician to be honored for historic decision on thalidomide''], w: „The Washington Post”, 13 września 2010]</ref>.
 
W efekcie, pod naciskiem opinii publicznej, władze amerykańskie zaostrzyły zasady wprowadzania nowych preparatów na&nbsp;rynek farmaceutyczny, zaś Kelsey została 7 sierpnia 1962 wyróżniona, jako druga kobieta w historii, ''[[President’s Award for Distinguished Federal Civilian Service]]'', prezydenckim medalem za wybitną służbę cywilną. Na emeryturę odeszła dopiero w 2005, po ukończeniu 90 lat<ref name=NLoM/>.
 
W roku 2000 została uhonorowana członkostwem [[National Women’s Hall of Fame]]<ref>[http://web.archive.org/web/20141010042803/http://www.greatwomen.org:80/women-of-the-hall/search-the-hall/details/2/92-Kelsey ''Frances Oldham Kelsey''], National Women’s Hall of Fame]</ref>, zaś w 2010 Agencja Żywności i&nbsp;Leków ustanowiła doroczną nagrodę imienia Frances Kelsey dla jednego ze swych pracowników, przyznając ją Kelsey jako pierwszej laureatce<ref name=WP/>. Także na jej cześć została nazwana planetoida [[(6260) Kelsey]]<ref>[http://web.archive.org/web/20141226190018/http://www.rasc.ca/content/asteroid-6260 ''Asteroid (6260) Kelsey''], w: The Royal Astronomical Society of Canada], 12 czerwca 2011</ref>. Wyróżniona została również [[Doctor honoris causa|doktoratami honorowymi]]: w 1962 przez [[Uniwersytet Nowego Brunszwiku]] i w 1984 przez Uniwersytet McGilla<ref name=James/>.
 
== Przypisy ==