Ptaki stymfalijskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Thraen (dyskusja | edycje)
m Wycofano edycje użytkownika 77.254.133.148 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Thraen.
Znacznik: Wycofanie zmian
m lit.
Linia 6:
|tytuł = [[Ptaki]]
|inne imiona =
|występowanie = [[Mitologiamitologia grecka]]
|przydomek =
|atrybut =
Linia 26:
'''Ptaki stymfalijskie, stymfalidy''' ([[Język grecki|gr.]] {{grc|Στυμφαλίδες ὄρνιθες,}} ''Stymphalídes órnithes'', [[Łacina|łac.]] ''Aves Stymphalides'') – w [[Mitologia grecka|mitologii greckiej]] poświęcone [[Ares (mitologia)|Aresowi]] ptaki o dziobach, szponach i skrzydłach z żelaza, które zasiedliły okolice bagien nad jeziorem [[Jezioro Stymfalijskie|Stymfalos]] w [[Peloponez|peloponeskiej]] [[Arkadia (kraina historyczna)|Arkadii]]. Żywiące się mięsem stwory zabijały ludzi i stada dziobami<ref>Uderzeniem dzioba miały przebijać wykuty z brązu pancerz (M. Pietrzykowski, dz. cyt. w bibliografii).</ref> i wyrzucanymi jak strzały żelaznymi piórami, a ich odchody były trujące. Wskutek tego, ludna i bogata okolica zaczęła zamieniać się w pustkowie.
 
Szósta [[Dwanaście prac Heraklesa|praca]]<ref>Kolejność różna w rozmaitych przekazach; niekiedy podawana jako piąta z prac bohatera (na przykładnp. Lucyna Stankiewicz: ''Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej'', Wrocław: Ossolineum, 2008, s. 166).</ref> [[Herakles]]a zlecona przez króla [[Mykeny|Myken]] [[Eurysteusz]]a, polegała na wytrzebieniu stada tych morderczych ptaków. W tym celu [[Atena]] obdarzyła go wykonanymi przez [[Hefajstos]]a [[kołatka]]mi (bądź [[Gruchawka|grzechotkami]]) ze [[spiż]]u, których dźwięk wypłoszył ptactwo, tak by [[Heros (mitologia)|heros]] mógł je powystrzelać z łuku<ref>Tak również w swym zbiorze ujmuje to [[Mitografowie|mitograf]] [[Apollodoros z Aten (historyk)|Pseudo-Apollodoros]] (''Bibliotheke'' II, 5, 6).</ref>. Według wersji odnotowanej przez [[Pauzaniasz (geograf)|Pauzaniasza]] w ślad za [[Epika|epicznym]] poetą [[Pizander z Kamiros|Pizandrem z Kamiros]], przyjęto, że Herakles nie pozabijał ptaków, tylko przepędził je dźwiękiem kołatek [[krotale]]<ref>''Periegesis tes Hellados'', VIII.</ref>. Resztki stymfalidów znalazły schronienie na Wyspie Aresa (Aretias) na [[Morze Czarne|Morzu Czarnym]], skąd ostatecznie zostały przepędzone przez [[Argonauci|Argonautów]] w ich drodze do [[Kolchida|Kolchidy]].
 
Świadectwem upamiętnienia tego mitu przez starożytnych są monety z podobiznami Heraklesa i ptaków bite w IV wieku p.n.e. przez peloponeskie miasto [[Stymfalia]]. Scena walki herosa z morderczymi ptakami występuje już w [[Malarstwo wazowe|greckim malarstwie wazowym]]; później wyobrażali ją twórcy różnych epok: od [[Albrecht Dürer|Albrechta Dürera]] do [[Gustave Moreau|Gustave’a Moreau]].