W 1985 zrzekł się stanowiska przewodniczącego FDP.
W latach 1989–1990 brał aktywny udział w procesie przemian społeczno-politycznych w Europie Środkowo-Wschodniej. 30 września 1989 gościł w [[Praga|Pradze]], gdzie negocjował z władzami czechosłowackimi możliwość wywozu z terytorium [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]] uchodźców z NRD, zgromadzonych na terenie ambasady RFN w Pradze. Wieczorem tego dnia wygłosił przemówienie z balkonu budynku ambasady skierowane do przebywających tam uchodźców. W momencie ogłoszenia zgody na wyjazd uciekinierów przemówienie Genschera zostało przerwane owacją<ref>{{cytuj stronę | autor = [[Rafał Woś]] | url = http://wiadomosci.dziennik.pl/opinie/artykuly/208060,czlowiek-ktory-zburzyl-mur.html | tytuł = Człowiek, który zburzył mur | data dostępu = 19.11.2011 | opublikowany = dziennik.pl | data = 13 października 2007 | język = pl}}</ref>. Uzyskał także zgodę [[Erich Honecker|Ericha Honeckera]] na przejazd przez terytorium NRD zaplombowanych pociągów ze wschodnioniemieckimi uchodźcami z Czechosłowacji i Polski<ref>{{cytuj książkę | autor = [[Adam Burakowski]] | autor2 = [[Aleksander Gubrynowicz]] | autor3 = [[Paweł Ukielski]] | tytuł = 1989 – Jesień Narodów | url = http://www.wydawnictwotrio.pl/index.php?Tytul010=295&Podstrona=0 | wydawca = [[Collegium Civitas w Warszawie|Collegium Civitas]], [[Instytut Studiów Politycznych PANPolskiej Akademii Nauk|ISP PAN]], [[Wydawnictwo Trio]] | miejsce = [[Warszawa]] | rok = 2009 | strony = 127–128 | rozdział = NRD – przegrana rewolucja? | autor r = [[Aleksander Gubrynowicz]] | isbn = 978-83-7436-217-7 | język = pl}}</ref>. Uczestniczył w spotkaniach ministrów spraw zagranicznych w ramach [[konferencja dwa plus cztery|konferencji 2 + 4]], która doprowadziła do zawarcia 12 września 1990 w Moskwie ''Traktatu o ostatecznej regulacji w odniesieniu do Niemiec'', a w konsekwencji do [[Zjednoczenie Niemiec|zjednoczenia obu państw niemieckich]]. 14 listopada 1990 wspólnie z [[Krzysztof Skubiszewski|Krzysztofem Skubiszewskim]] podpisał [[polsko-niemiecki traktat graniczny|traktat między RFN i RP o potwierdzeniu istniejącej granicy na Odrze i Nysie]].
W 1991 opowiedział się za uznaniem przez Niemcy, jako pierwszego kraju spośród członków [[Wspólnoty europejskie|Wspólnot Europejskich]], niepodległości [[Słowenia|Słowenii]] i [[Chorwacja|Chorwacji]].
Linia 86:
=== Działalność po 1992 ===
Po odejściu z funkcji szefa dyplomacji pozostał aktywnym uczestnikiem niemieckiego i europejskiego życia społeczno-politycznego. Od 1992 do 1994 pełnił funkcję prezydenta [[Sieć Ruchu Europejskiego Niemcy|Ruchu Europejskiego Niemcy]]. W latach 1994–1995 był honorowym profesorem Wydziału Nauk Politycznych [[Wolny Uniwersytet BerlinaBerliński|Wolnego Uniwersytetu BerlinaBerlińskiego]]. W kwietniu 1998 wygłosił przemówienie pożegnalne w Bundestagu. Nie ubiegał się o mandat w [[wybory parlamentarne w Niemczech w 1998 roku|kolejnych wyborach parlamentarnych]]. Od 1998 był prezesem WMP Eurocom AG w Berlinie.
W 1999 powrócił do wykonywania zawodu prawnika. Został członkiem zespołu kancelarii Büsing, Müffelmann & Theye. W 2000 został partnerem zarządzającym w Hans-Dietrich Genscher Consult GmbH. Od 2001 do 2003 pełnił funkcję prezydenta Niemieckiego Towarzystwa Polityki Zagranicznej (niem. ''Deutschen Gesellschaft für Auswärtige Politik'', DGAP). W 2003 był jednym z sygnatariuszy listu otwartego siedemnastu byłych przywódców europejskich, opublikowanego w „[[Le Monde]]” i „[[Corriere della Sera]]”, wzywającego do poprawy stosunków między Europą a Stanami Zjednoczonymi<ref>{{cytuj stronę | autor = | url = http://www.dw-world.de/dw/article/0,,895187,00.html | tytuł = Former European Leaders Call for Improved Transatlantic Ties | data dostępu = 19.11.2011 | opublikowany = [[Deutsche Welle]] | data = 16 czerwca 2003 | język = en}}</ref>.
