Muzyka w średniowieczu: Różnice pomiędzy wersjami

Chorał ([[łacina|łac.]] ''chorus'' - chór) jest to zbiór pieśni występujących podczas [[liturgia|liturgii]] [[msza]]lnej w kościele. W okresie średniowiecza występowały różne rodzaje chorałów w zależności od ośrodka, wokół którego powstawały. Chorał gregoriański swoją nazwę zawdzięcza papieżowi [[Grzegorz I|Grzegorzowi I Wielkiemu]] (VI w.). Tradycja kościelna przypisywała mu skodyfikowanie i uporządkowanie tekstów śpiewu rzymskiego. Powszechnie jednak od drugiej połowy XX wieku kwestionuje się udział papieża Grzegorza w tym, przesuwając reformę śpiewu rzymskiego na czasy pontyfikatu papieża Sergiusza II (687–701).

 

 

Chorał gregoriański stał się również punktem wyjścia dla konstrukcji wielogłosowych, [[Kontrapunkt (muzyka)|kontrapunktycznych]] (organum), modyfikujących pierwotną linię melodyczną – ''cantus firmus''.

Jest to okres związany z działalnością szkoły Notre Dame oraz późniejszych teoretyków, jak [[Franco z Kolonii]] i [[Petrus de Cruce]]. Nastąpił wówczas rozkwit polifonii organalnej ([[organum]]), związanej z nią rytmiki i notacji modalnej oraz form organalnych, jak [[Klauzula (muzyka)|klauzula]], [[Conductus|konduktus]] i [[motet]]. Ostatnia z wymienionych form rozkwitła zwłaszcza w XIII w., w którym dokonał się dalszy rozwój rytmiki (wprowadzenie większej liczby relacji) oraz notacji muzycznej ([[notacja prefrankońska]], [[notacja frankońska]]). Czołowymi reprezentantami ars antiqua byli [[Leoninus]] i [[Perotinus]]. W okresie tym bujnie rozwinęła się twórczość świecka; działali wówczas trubadurzy, truwerzy i minnesingerzy. Najważniejszymi zabytkami ars antiqua są: [[Magnus Liber Organi]] i kodeksy Montpellier, Bamberg i Huelgas.

 

Jest to okres przeciwstawny do okresu Ars antiqua. Nastąpił wówczas wielki rozwój rytmiki, czemu towarzyszyły zmiany w notacji muzycznej ([[notacja francuska]], [[notacja włoska]]). Sprecyzowanie pojęć [[konsonans]]u i [[dysonans]]u pozwoliło na ustalenie nowych zasad harmonicznych. Na pierwszy plan wysunęła się twórczość świecka. Wykształcił się szereg nowych form we Francji ([[ballada]], [[rondeau]], [[virelai]]) i we Włoszech ([[madrygał]] i [[caccia]]). W dalszym ciągu kultywowano formę [[motet]]u, który przybrał postać [[izorytmia|izorytmiczną]]. W okresie ars nova zaczęto też opracowywać polifonicznie części stałe mszy. Głównymi ośrodkami ars nova były Francja ([[Guillaume de Machaut]]) i Włochy ([[Jacopo da Bologna]], [[Giovanni da Cascia]], później [[Francesco Landino]]). Obok [[Philippe de Vitry|Philippe'a de Vitry]] wybitnymi teoretykami tego okresu byli [[Johannes de Muris]] i [[Marchettus z Padwy]].

 

* muzyka ludowa - zapewne istniała, lecz zachowane informacje na jej temat są bardzo skąpe

* muzyka dworska - dzielona na dwa rodzaje: dającą radość możnym, uświetniającą ceremoniał dworski oraz pieśni trubadurów, wędrownych pieśniarzy dworskich.

* [[muzyka instrumentalna]] - Pierwsze samodzielne utwory organowe zanotowano na początku XIV w., lecz prawdopodobnie powstawały już wcześniej. [[Estampida]], mimo początkowego charakteru tanecznego, przerodziła się w utwór instrumentalny składający się z większej ilości części. [[Rondo (muzyka)|Rondo]], taneczny utwór o wieloczęściowej budowie i powtarzającym się [[refren]]ie, choć wywodził się z [[muzyka wokalna|muzyki wokalnej]], często występował jako utwór instrumentalny. W XIV w. nastąpił rozwój [[Wariacje|wariacji]].

* muzyka wojskowa i myśliwska.

 

== Bibliografia ==

 

== Linki zewnętrzne ==