Roman Zambrowski: Różnice pomiędzy wersjami

Po [[Agresja ZSRR na Polskę|agresji ZSRR na Polskę]], po ucieczce straży obozowej 18 września 1939, wraz z innymi więźniami wyszedł na wolność. Zgłosił się do tymczasowych władz sowieckich, od 27 września 1939 tłumacz w grupie operacyjnej [[NKWD]] w [[Baranowicze|Baranowiczach]], pomagał opracowywać przejęte przez grupę archiwa Policji Państwowej, polskich władz administracyjnych i obozu w Berezie, uczestniczył w przesłuchaniach aresztowanych Polaków. Od stycznia 1940 inspektor Obwodowego Wydziału Oświaty Ludowej, następnie sekretarz Zarządu Miasta Baranowicze<ref>[[Mirosław Szumiło]], ''Kariera Romana Zambrowskiego w aparacie polityczno-wychowawczym Wojska Polskiego (1943–1944)'', ''[[Przegląd Historyczno-Wojskowy]]'' Nr 4 (242), Warszawa 2012, ISSN 1640-6281. s.87. [http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Historyczno_Wojskowy/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)-s85-102/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)-s85-102.pdf wersja elektroniczna]</ref>.

 

 

Od 1944 członek PPR, w latach 1944–1945 kierownik Wydziału Organizacyjnego Komitetu Centralnego PPR. Był członkiem KC PPR (1944–1948), członkiem [[Biuro Polityczne KC PPR|Biura Politycznego KC PPR]] (1945–1948) oraz członkiem Biura Organizacyjnego KC PPR (1948). Ponadto w latach 1945–1948 był członkiem Sekretariatu KC PPR. Kierował akcją infiltracji i przejmowania kontroli nad legalnie działającymi partiami, a w czasie [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1947 roku|wyborów do Sejmu w 1947 roku]] dbał o zachowanie pozorów demokracji wobec mocarstw zachodnich. Kierował pracami [[Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym|Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym]]{{r|ah1512}}. Od 1948 roku członek [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej]], w grudniu 1948 został wybrany na członka [[Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|Komitetu Centralnego]] (do 1964), członka Biura Organizacyjnego KC (do 1954) i na członka [[Biuro Polityczne KC PZPR|Biura Politycznego KC]] (do 1963). W latach 1948–1954 i 1956–1963 sekretarz KC PZPR. Zaliczany do [[Puławianie|„puławian”]] podczas [[Polski październik 1956|walki o władzę]] w kierownictwie PZPR w latach pięćdziesiątych{{r|eisl}}. W latach 1944–1948 blisko współpracował z [[Władysław Gomułka|Władysławem Gomułką]], po jego aresztowaniu potępił go i po przełomie w 1956 roku był początkowo przeciwny jego powrotowi na stanowisko [[I sekretarze KC PZPR|I sekretarza KC]] i forsował kandydaturę [[Józef Cyrankiewicz|Józefa Cyrankiewicza]], ale ostatecznie poparł Gomułkę i ponownie podjął z nim współpracę, stając się jednym z przywódców reformatorskiej frakcji ''[[Puławianie|puławian]]'' w PZPR. Z czasem zaczął tracić wpływy w partii, nie był też broniony przez Gomułkę. Rozczarowany systemem politycznym w [[Polska|Polsce]], liberalizował swoje poglądy. Opowiadał się za zmniejszeniem tempa inwestycji w przemysł ciężki i szybszym wzrostem konsumpcji. 6 kwietnia 1963 złożył na ręce Władysława Gomułki rezygnację z funkcji członka Sekretariatu KC PZPR<ref>[[Mirosław Szumiło]], ''Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce. Warszawa 2014, Wyd. [[Instytut Pamięci Narodowej]], {{ISBN|978-83-7629-621-0}} s. 438.</ref>, od kwietnia 1963 nie uczestniczył w pracach Biura Politycznego KC PZPR, 3 lipca 1963 ukazał się w prasie komunikat o jego rezygnacji z funkcji sekretarza KC i członka Biura Politycznego<ref>[[Mirosław Szumiło]], ''Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce. Warszawa 2014, Wyd. [[Instytut Pamięci Narodowej]], {{ISBN|978-83-7629-621-0}} s. 440-441.</ref>. Formalny koniec jego kariery partyjnej nastąpił w czerwcu 1964, gdy nie został wybrany na delegata na IV zjazd PZPR i w konsekwencji przestał być członkiem KC PZPR wyłonionego na IV zjeździe<ref>[[Mirosław Szumiło]], ''Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce. Warszawa 2014, Wyd. [[Instytut Pamięci Narodowej]], {{ISBN|978-83-7629-621-0}} s. 448-449.</ref>.

 

== Bibliografia, linki ==

* [[Mirosław Szumiło]], ''Kariera Romana Zambrowskiego w aparacie polityczno-wychowawczym Wojska Polskiego (1943–1944), ''[[Przegląd Historyczno-Wojskowy]]'' Nr 4 (242), Warszawa 2012, ISSN 1640-6281. [http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Historyczno_Wojskowy/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)-s85-102/Przeglad_Historyczno_Wojskowy-r2012-t13_(64)-n4_(242)-s85-102.pdf wersja elektroniczna]

* [[Sławomir Cenckiewicz]], ''Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943–1991 (wprowadzenie do syntezy)'', Poznań 2011