Pasmo Radziejowej: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Selso (dyskusja | edycje)
-zdublowana grafika
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne oraz wykonuje inne drobne poprawki
Linia 9:
 
== Topografia ==
Główny grzbiet Pasma Radziejowej przebiega od doliny Dunajca w okolicy [[Łącko (województwo małopolskie)|Łącka]] początkowo na południe, kulminując w [[Cebulówka|Cebulówce]], [[Koziarz]]u i [[Jaworzynka (Beskid Sądecki)|Jaworzynce]], aż do szczytu [[Dzwonkówka (Beskid Sądecki)|Dzwonkówki]]. Tam zmienia kierunek na równoleżnikowy, biegnąc na wschód. Obniża się na [[przełęcz Przysłop (Beskid Sądecki)|przełęcz Przysłop]], by potem wznieść się ku kulminacji [[Skałka (Beskid Sądecki)|Skałki]]. Następnie przebiega przez [[Przehyba|Przehybę]], [[Wielka Przehyba|Wielką Przehybę]], gdzie skręca na południe. Dalej, kierując się przez bliźniacze szczyty [[Złomisty Wierch|Złomistego Wierchu]] oraz [[Przełęcz Długa Przełęcz (Beskid Sądecki)|Przełęcz Długą]], osiąga najwyższy szczyt – Radziejową. Stąd obniża się na [[Żłobki (przełęcz)|przełęcz Żłobki]], wznosząc się potem na [[Wielki Rogacz]] i opadając do [[Gromadzka Przełęcz|Gromadzkiej Przełęczy]]<ref name=wit/>. Przełęcz tę uznaje się za umowną granicę między Pasmem Radziejowej a [[Ľubovnianska vrchovina|Górami Lubowelskimi]] ({{w języku|sk|Ľubovnianska vrchovina}})<ref name=BS/>. Nie jest to jednak koniec pasma, biegnie ono dalej przez [[Eliaszówka (szczyt)|Eliaszówkę]] aż po przełom Popradu oddzielający go od [[Góry Leluchowskie|Gór Leluchowskich]]. Pasmo Radziejowej w sposób tak ciągły przechodzi w Góry Lubowelskie, że w istocie jest to jedno pasmo. Różnica nazw związana jest z innym podziałem mezoregionów w Polsce i na Słowacji<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko=Kondracki |imię=Jerzy |tytuł=Geografia regionalna Polski |wydawca=PWN |miejsce=Warszawa |rok= 1998|isbn=83-01-12479-2}}</ref>.
 
Od Pasma Radziejowej odbiegają liczne grzbiety boczne. Większość ma przebieg południkowy i ciągnie się po doliny Dunajca na północy i zachodzie oraz [[Grajcarek|Grajcarka]] i [[Biała Woda (dopływ Grajcarka)|Białej Wody]] na południu. Do największych należą grzbiety odbiegające<ref name=wit/>:
Linia 29:
== Polany w Paśmie Radziejowej ==
[[Plik:Poczekaj BS2-3.jpg|thumb|Polana [[Poczekaj (Beskid Sądecki)|Poczekaj]]]]
Polany stanowią kilkusetletni epizod w dziejach tych gór. Dawniej było ich znacznie więcej i zajmowały dużo większą powierzchnię. W okresie przeludnienia [[Podhale|Podhala]] (koniec XIX&nbsp;w. i dwudziestolecie międzywojenne) Beskidom groziło wylesienie: każdy nadający się skrawek ziemi został zamieniony na pole orne bądź pastwisko. Tylko prawa własnościowe (znaczna część lasów była własnością hrabiego [[Adam Stadnicki (ziemianin)|Adama Stadnickiego]]) uchroniły lasy przed wycięciem. Zalesianie polan rozpoczęło się po 1947, gdy wysiedlono [[Łemkowie|Łemków]]. Nowi osadnicy zajęli tylko lepsze pola w dolinach, polany na grzbietach gór sztucznie zalesiano. Te nie zalesione zaczęły samorzutnie zarastać w wyniku naturalnej [[sukcesja ekologiczna|sukcesji wtórnej]]. Po 1990&nbsp;r. zaprzestano również z powodu nieopłacalności ekonomicznej wypasu owiec i bydła na pozostałych polanach w wyższych partiach gór<ref name=BS/>. W 2010 ostały się jeszcze m.in. polany: [[Polana Cyrla nad Zbyszowską|Cyrla nad Zbyszowską]], [[Głucha Dolina]], [[Hala Konieczna]], [[Herślowa Polana]], [[Polana Jasionowa]], [[Kanarkówka]], [[Polana Kolebisko|Kolebisko]], [[Polana na Kordowcu|Kordowiec]], [[Kramarka (Beskid Sądeckipolana)|Kramarka]], [[Krótka Polana]], [[Polana Litawcowa|Litawcowa]], [[Polana Maćkowska|Maćkowska Polana]], [[Polana Magorzyca|Magorzyca]], [[Paszkowa]], [[Niemcowa (polana)|Niemcowa]], [[Paszkowa]], [[Poczekaj (Beskid Sądecki)|Poczekaj]], [[Przysłop (Beskid Sądecki)|Przysłop]], [[Polana Smutkowska|Smutkowska Polana]], [[Stos (Beskid Sądecki)|Stos]], [[Trześniowy Groń]], [[Wdżary Niżne]], [[Wdżary Wyżne]], [[Wychody (polana)|Wychody]]<ref name=wit/>.
 
== Turystyka ==
; Ośrodki turystyczne:
 
Głównym ośrodkiem turystycznym jest leżąca na granicy Beskidu Sądeckiego i [[Małe Pieniny|Małych Pienin]] [[Szczawnica]]. Jest to miejscowość przede wszystkim uzdrowiskowa, są tam źródła [[wodyWoda mineralnemineralna|wód mineralnych]], a baza turystyczna jest najbardziej rozwinięta. W samych górach są dwa schroniska [[Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze|PTTK]]: [[Schronisko PTTKBacówka pod Bereśnikiem|pod Bereśnikiem]] oraz [[Schronisko PTTK na Przehybie|na Przehybie]], oraz trzy inne schroniska: [[chatka studencka|studencka]] [[Chatka pod Niemcową]], [[Bacówka na Obidzy]] i [[Chata Kordowiec]].
 
Na opadających ku dolinie Czercza stokach Eliaszówki, w części [[Piwniczna-Zdrój|Piwnicznej-Zdroju]] zwanej [[Sucha Dolina (Piwniczna-Zdrój)|Suchą Doliną]], znajduje się kompleks wyciągów narciarskich. Jest to jeden z większych w regionie ośrodków turystyki zimowej.
Linia 57:
{{Przypisy}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
{{ka}}
 
[[Kategoria:Pasmo Radziejowej| ]]