Szlachta: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne |
|||
Linia 3:
[[Plik:Ubior Szlachty.jpg|thumb|400px|Stroje męskie polskiej szlachty, XVII wiek]]
[[Plik:Polish magnates 1576-1586.PNG|thumb|400px|Stroje [[magnateria polska|polskich magnatów]], XVI wiek]]
'''Szlachta''' (dawn. ślachta
Słowo '''szlachta''' pochodzić może z niemieckiego, ''slahta''; (niem. ród) gdzie przywędrowało na ziemie polskie za pośrednictwem języka czeskiego (šlechtic, šlechetny)<ref>{{Cytuj |autor = Ambroży Bogucki |tytuł = JESZCZE O POCHODZENIU WYRAZU „SZLACHTA” |czasopismo = Biskupi, lennicy, żeglarze Gdańskie studia z dziejów średniowiecza nr 9, 2003 |data = 2003}}</ref>
Według polskiego etnografa [[Zorian Dołęga-Chodakowski|Zoriana Dołęgi-Chodakowskiego,]] autora książki [[O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem|"O Sławiańszczyźnie przed Chrześcijaństwem"]] [1818] słowo '''szlachta''' należy łączyć z trzonem [[Lach]]. (z-lachcić<ref>{{Cytuj |tytuł = O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem |data dostępu = 2019-02-12 |opublikowany = Racjonalista.pl |url = http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,4504 |język = pl}}</ref>) W swoim dziele pisał on:
''"Kto się dorobił godności zasługami (...) ten mógł się dostać do grona lachów, ten mógł powiększyć koło lachów, zatem ten z-lachcił się, stał się zlachconym, otrzymywał znak rodzinny, herb i dawał początek rodowi ślacheckiemu."''
== Pochodzenie ==
Linia 18 ⟶ 17:
== Cechy i przywileje ==
[[
Podstawową cechą przynależności do szlachty było posiadanie odrębnego statusu prawnego, a symboliczną manifestacją przynależności do danego [[Ród|rodu]] było prawo do używania [[herb]]u. Szlachta posiadała odrębną od pozostałych warstw społecznych kulturę, wyrażającą się strojem, językiem, literaturą, sposobem życia. Istnienie [[Przywileje szlacheckie|przywilejów prawnych]], takich jak prawo do noszenia broni, prawo do posiadania ziemi i nienaruszalności majątku, prawa do pełnienia urzędów czy prawa wyborcze, zależne było od prawa danego kraju i przywilejów danego szlachcica. Istniały grupy społeczne posiadające herby, ale nieposiadające formalnego tytułu szlacheckiego, pretendujące do kategorii „niższa szlachta”, jak np. angielska ''[[gentry]]'', grupa posiadająca prawo posiadania ziemi. Większość przywilejów, łącznie z tytułem szlacheckim, była dziedziczona w linii męskiej. Znane jest także szlachectwo osobiste bez prawa dziedziczenia obok osobistych tytułów honorowych, dostępnych wyłącznie dla szlachty dziedzicznej (jak miało to miejsce w Polsce).
Linia 261 ⟶ 260:
* [http://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/docmetadata?id=10767&from=&dirids=1&ver_id=138459&lp=1&QI=8D0E8E1D6CFB10852BDBEBE297DBB834-22 Jarosław Kuczer, Szlachta w życiu społeczno-gospodarczym księstwa głogowskiego w epoce habsburskiej (1526-1740), Zielona Góra 2007.]
* Jarosław Kuczer, Wojciech Strzyżewski, Spisy dóbr ziemskich księstwa głogowskiego z lat 1671-1727, Warszawa 2007.
== Linki zewnętrzne ==
* {{cytuj stronę|tytuł= Szlachta |url= http://www.lyczkowski.net/pl/informator/rejestr-szlachty/szlachta.html}} Nazwiska szlacheckie {{lang|pl}}
* {{cytuj stronę|tytuł= Herby szlacheckie|url= http://www.lyczkowski.net/pl/herby-szlachty-litewskiej/przedmowa.html
{{Kontrola autorytatywna}}
|