Pyzdry: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Upraszczam ISSN |
drobne techniczne |
||
Linia 48:
Pierwsza wzmianka o Pyzdrach pochodzi z 1232, kiedy książę wrocławski [[Henryk I Brodaty]] zdobył Kalisz i zajął [[księstwo kaliskie]]. Pyzdry są jednym z najstarszych miast lokacyjnych w Wielkopolsce – z 1257 pochodzi wzmianka o anonimowym wójcie, dowodząca funkcjonowania tu stabilnego ośrodka miejskiego<ref>Marcin Hlebionek: ''Bolesław Pobożny i Wielkopolska jego czasów'', wyd. Avalon, 2010, s. 73.</ref>. Nie zachował się [[dokument lokacyjny]], wiadomo jednak, że miasto lokowane było na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]], najprawdopodobniej przez [[Bolesław Pobożny|Bolesława Pobożnego]]<ref>Zbyszko Górczak: ''Najstarsze lokacje miejskie w Wielkopolsce (do 1314)'', Poznań 2002, s. 97.</ref> W latach 80. [[XIII wiek]]u w Pyzdrach działała [[mennica]] ([[mincerz]]em był jeden z [[mieszczaństwo|mieszczan]], [[Ubelin]])<ref>K. Jasiński, ''Ubelin — mincerz pyzdrski z końca XIII wieku'', „Wiadomości Numizmatyczne”, R. XII, 1968, z. 3-4, s. 190-191.</ref>.
29 czerwca 1318 [[Władysław I Łokietek]] zwołał do Pyzdr zjazd duchowieństwa i dostojników polskich, na którym podjęto uchwałę o wysłaniu poselstwa do papieża [[Jan XXII|Jana XXII]] z prośbą o zezwolenie na jego koronację. W 1331 miasto zostało spalone przez wojska [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Krzyżacy nie oszczędzili nawet [[Kościół Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela w Pyzdrach|kościoła]] i klasztoru franciszkanów<ref>[[Marian Biskup]], ''Wojny Polski z Zakonem Krzyżackim 1308-1521'' Wydawnictwo Marpress Gdańsk 1993, s.23.</ref>. Podczas panowania [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] miasto zostało otoczone murami i wybudowano potężny czworoboczny [[Zamek w Pyzdrach|zamek]]. W 1345 w mieście zawarto rozejm pomiędzy królem Czech [[Jan Luksemburski|Janem Luksemburskim]] i Kazimierzem Wielkim. 6 czerwca 1346 król Kazimierz ogłosił w Pyzdrach [[Statuty Kazimierza Wielkiego|statuty prawne]] dla Wielkopolski. W 1390 [[Władysław II Jagiełło]] i [[Warcisław VII]] zawarli układ w Pyzdrach, gdzie Warcisław stał się lennikiem Jagiełły. W 1562 Pyzdry zostały wyznaczone jako miejsce [[Popis|"okazywania" (przeglądów wojska)]] dla województwa kaliskiego. Od schyłku średniowiecza, do końca I Rzeczypospolitej, Pyzdry jako siedziba powiatu, były jednocześnie siedzibą sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego<ref>M. Pawlikowski, ''Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej'', Strzałków 2012, tenże, ''Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej'', Strzałków 2012.</ref>. W 1655 miasto zajęły wojska szwedzkie. W 1704 pod Pyzdrami stoczyły bitwę wojska stronników Leszczyńskiego i Augusta II. W 1768 wielki pożar zniszczył miasto. W 1776 zostaje podpisana umowa pomiędzy burmistrzem Pyzdr Karolem Ogrodowiczem a Bogusławem Waberem miejscowym cieślą. Dotyczyła ona odbudowy miasta.
W 1793, w wyniku [[II rozbiór Polski|II rozbioru]] rozpoczyna się okupacja pruska. W 1807 i 1814 pożary ponownie zniszczyły miasto. Podczas zaborów: 1/ na mocy decyzji [[kongres wiedeński|kongresu wiedeńskiego]] miejscowość znalazła się w [[1815]] w granicach Królestwa Pruskiego jako stolica powiatu pyzderskiego, 2/ gdy Rosja wystąpiła o zmianę granicy na mocy postanowienia Traktatu granicznego z 11 listopada 1817 miasto Pyzdry z okolicznymi wioskami zostały przekazane Rosji i stały się częścią Królestwa Kongresowego, w związku z tym 1818 miasto przestało być siedzibą [[Powiat pyzdrski|powiatu]]. [Oficjalnie pruski Landrat Pyzderski funkcjonował do 1818 z tymczasową siedzibą już poza Pyzdrami; w 1818 zdecydowano o wybraniu siedziby urzędu landrata (powiatu) we Wrześni i nazwaniu tej jednostki powiatem wrzesińskim]. W 1818 Pyzdry powróciły do [[województwo kaliskie (Królestwo Polskie)|województwa kaliskiego]] i pozostały w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]] do zakończenia [[I wojna światowa|I wojny światowej]] (1918), kiedy [[Rada Regencyjna]] Królestwa Polskiego ogłosiła deklarację niepodległości. Pyzdry były najbardziej na zachód wysuniętym miastem Królestwa Polskiego (przejście graniczne znajdowało się w [[Borzykowo (województwo wielkopolskie)|Borzykowie]]). W czasie powstania styczniowego w lutym 1863, mały Oddział późniejszego gen. Taczanowskiego zdobył magazyny uzbrojenia. Wśród zdobywców magazynów był [[Franciszek Nawrocki]] (Jakub Nawrot), twórca Oddziałów Powstańczych w rejonie [[Baszków (osada leśna w województwie wielkopolskim)|Baszkowa]], [[Konarzew (województwo wielkopolskie)|Konarzewa]] i [[Krotoszyn]]a<ref>Potomek banity, A. Nawrocki, wyd. Krotoszyn 1971, Muzeum Regionalne im. H. Ławniczaka w Krotoszynie, por. www.genealogia.okiem.pl, spis powstańców styczniowych 1863</ref>. W 1867 Pyzdry utraciły prawa miejskie.
| |||