Most Kierbedzia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Usunięto kategorię "Stanisław Kierbedź" za pomocą HotCat
Konarski (dyskusja | edycje)
→‎Lata 1865–1939: drobne merytoryczne
Linia 78:
Budowa przeprawy umożliwiła świadczenie usług komunalnych w prawobrzeżnej Warszawie przez obiekty znajdujące się na lewym brzegu Wisły. W 1867 pod mostem podwieszono przewód gazowy, w 1882 kable telefoniczne, w 1894 dwie rury dostarczające wodę ze [[Zespół Stacji Filtrów w Warszawie|Stacji Filtrów]], a ok. 1905 przewody elektroenergetyczne<ref name="Gajewski266" />.
 
5 sierpnia 1915 około 6 rano<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Dunin-Wąsowicz | imię = Krzysztof | tytuł = Warszawa w czasie I wojny światowej | wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy | miejsce = Warszawa | data = 1974 | strony = 22}}</ref> wycofujące się z Warszawy pod naporem Niemców wojska [[Rosja|rosyjskie]] wysadziły dwa środkowe przęsła przeprawy, nie uszkadzając jednak filarów<ref name="Encyklopedia" />. 30 września 1915 na rusztowaniach odbudowywanego mostu zawieszono rurę, wznawiając dostawy wody do prawobrzeżnej części miasta z zakładu na Koszykach (od 5 sierpnia Praga była zasilana z czterech studzien artezyjskich z terenu [[Warszawska Wytwórnia Wódek „Koneser”|Monopolu Spirytusowego i Rektyfikacji]])<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Gajewski | imię = Marian | tytuł = Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny | wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy | miejsce = Warszawa | data = 1979 | strony = 94 | isbn = 83-06-00089-7}}</ref>. W tym samym miesiącu do Warszawy przybyła złożona z niemieckich inżynierów specjalna komisja, która zadecydowała o odbudowie wszystkich mostów. Jednocześnie oświadczono, że koszty naprawy mostów: Aleksandrowskiego (Kierbedzia) i Mikołajewskiego (Poniatowskiego) poniesie miasto, natomiast odbudowę mostu kolejowego, ze względu na konieczność szybkiego przywrócenia komunikacji kolejowej z Mławą, sfinansują władze niemieckie. Komisja miała sama zająć się sprawą odbudowy. We wrześniu 1915 obok zniszczonej przeprawy oddano do użytku tymczasowy most palowy, któremu nadano nazwę [[Most Beselera|mostu gen. H. von Beselera]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Dunin-Wąsowicz | imię = Krzysztof | tytuł = Warszawa 1914–1918 | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1989 | strony = 73 | isbn = 83-01-07497-3}}</ref>. Odbudowę mostu Kierbedzia Niemcy rozpoczęli 12 września 1915 r. Wykonanie nowej konstrukcji i jej montaż powierzono firmom niemieckim: C.H. Jucho z Dortmundu i Philipp Holzmann & Cie., G.m.b.H. z Frankfurtu nad Menem, pod kierunkiem inż. Martina Arndta<ref name="Zieliński277" /><ref name=":0">http://www.oficyna.pwr.edu.pl/wp-content/media/%C5%81u%C5%BCyniecka-E-red-Dziedzictwo-architektoniczne-Restauracje.pdf</ref>. Komunikację pieszą przez most Kierbedzia umożliwiono już 27 listopada 1915 r. Oficjalnego otwarcia odbudowanego mostu dokonano, jak planowano, 27 stycznia 1916 r., w dniu urodzin króla Prus [[Wilhelm II Hohenzollern|Wilhelma II Hohenzollerna]]<ref name=":0" />. Nowe przęsła różniły się konstrukcyjnie i wizualnie od oryginalnych. Były wyższe i zamknięte od góry [[Parabola (matematyka)|parabolicznie]]<ref name="Zieliński277" />. Po spaleniu się w tym samym roku prowizorycznie naprawionego [[Most Poniatowskiego|mostu Poniatowskiego]] przejął ruch z tej przeprawy<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Dunin-Wąsowicz | imię = Krzysztof | tytuł = Warszawa w pamiętnikach pierwszej wojny światowej | wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy | miejsce = Warszawa | data = 1971 | strony = 21}}</ref>.
 
We wrześniu 1915 obok zniszczonej przeprawy oddano do użytku tymczasowy most palowy, któremu nadano nazwę [[Most Beselera|mostu gen. H. von Beselera]]<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Dunin-Wąsowicz | imię = Krzysztof | tytuł = Warszawa 1914–1918 | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 1989 | strony = 73 | isbn = 83-01-07497-3}}</ref>.
 
Most został odbudowany w 1916 przez niemiecką firmę „Jucho & Co”<ref name="Zieliński277"/>. Nowe przęsła różniły się konstrukcyjnie i wizualnie od oryginalnych. Były wyższe i zamknięte od góry [[Parabola (matematyka)|parabolicznie]]<ref name="Zieliński277"/>. Po spaleniu się w tym samym roku prowizorycznie naprawionego [[Most Poniatowskiego|mostu Poniatowskiego]] przejął ruch z tej przeprawy<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Dunin-Wąsowicz | imię = Krzysztof | tytuł = Warszawa w pamiętnikach pierwszej wojny światowej | wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy | miejsce = Warszawa | data = 1971 | strony = 21}}</ref>.
 
Po odzyskaniu przez [[Polska|Polskę]] niepodległości nazwa „most Kierbedzia” stała się nazwą oficjalną.
Linia 89 ⟶ 85:
[[Kalendarium powstania warszawskiego – 1 sierpnia|1 sierpnia 1944]] [[Powstanie warszawskie|powstańcy]] z [[Batalion „Bończa”|batalionu „Bończa”]] podjęli nieudaną próbę opanowania mostu Kierbedzia, którego broniły m.in. dwie kompanie [[Wehrmacht]]u stacjonujące w sąsiadującym z przeprawą domu Schichta przy ul. [[Ulica Nowy Zjazd w Warszawie|Nowy Zjazd]] 1. Poległo ok. 40 Polaków<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Borkiewicz | imię = Adam | tytuł = Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej | wydawca = Instytut Wydawniczy „Pax” | miejsce = Warszawa | data = 1969 | strony = 61}}</ref>.
 
Most został wysadzony [[Kalendarium powstania warszawskiego – 13 września|13 września 1944]] o 23.30<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Borkiewicz | imię = Adam | tytuł = Powstanie warszawskie | wydawca = Instytut Wydawniczy „Pax” | miejsce = Warszawa | data = 1969 | strony = 407}}</ref> przez [[Wehrmacht|wojska2. niemieckie]]Kompanię 654. Batalionu Pionierów Wehrmachtu (2. Kompanie der Pionier-Bataillon 654), dowodzoną przez oberleutnanta Karla Eymera<ref name=":0" />, która wycofującewycofywała się na lewy brzeg Wisły przed [[Armia Czerwona|Armią Radziecką]] oraz [[1 Armia Wojska Polskiego|1 Armią Wojska Polskiego]]<ref name="Encyklopedia" />. Całkowitemu zniszczeniu uległy wówczas nowe przęsła z 1916 roku, zaś przęsła skrajne wraz z filarami zostały poważniej uszkodzone<ref name="Zieliński277"/>.
Dwa przęsła, które nie zostały zniszczone, rozebrano, wysadzając je w powietrze. Dział Zleceń Biura Odbudowy Stolicy przeprowadził przetarg na wydobycie z dna Wisły zniszczonej konstrukcji. W jego wyniku roboty powierzono Przedsiębiorstwu Państwowemu „Hydrotrust” z Katowic<ref name=":0" />.
 
Po [[II wojna światowa|wojnie]] na ocalałych filarach zbudowano [[most Śląsko-Dąbrowski]], będący elementem [[Trasa W-Z w Warszawie|Trasy W-Z]]<ref name="Encyklopedia" />. JestGórne onczęści uszkodzonych filarów zostały rozebrane i przebudowane przy użyciu żelbetu. W trakcie prac we wnętrzach trzech podpór odnaleziono tablice erekcyjne zamurowane w nich w 1862 r. Obecny most jest konstrukcyjnie i wizualnie innym mostem niż most Kierbedzia<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Zieliński | imię = Jarosław | tytuł = Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 14 Nowowiejska–Francesco Nullo | wydawca = Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami | miejsce = Warszawa | data = 2008 | strony = 278 | isbn = 978-83-88372-37-7}}</ref>. Oddano go do użytku w 1949 roku, pomimo że pierwotnie planowano odbudowę do stycznia 1946 roku<ref name=":0" />.
 
{{Osobny artykuł|most Śląsko-Dąbrowski}}