Triceratops: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m lit. |
|||
Linia 136:
Długo sądzono, że ''Triceratops'' prawdopodobnie wykorzystywał swoje rogi i kryzę w walkach z [[drapieżnictwo|drapieżnikami]] takimi, jak [[tyranozaur]]. Pomysł ten przedyskutował jako pierwszy [[Charles Hazelius Sternberg|C. H. Sternberg]] w 1917, a 70 lat po nim zrobił to Robert Bakker{{odn|Bakker|1986}}<ref>Sternberg, C. H. (1917). ''Hunting Dinosaurs in the Badlands of the Red Deer River, Alberta, Canada''. Published by the author, San Diego, California, s. 261.</ref>. Wykazano, że tyranozaur rzeczywiście miewał bezpośrednie pełne agresji spotkania z triceratopsem, opierając się na częściowo [[gojenie|wygojonych]] śladach tyranozaurzych zębów na rogach brwiowych triceratopsa i jego [[kość łuskowa|kościach łuskowych]]. Ugryziony róg jest również [[złamanie|złamany]], po złamaniu wytworzyła się nowa kość. Nie wiadomo jednak, które zwierzę było agresorem<ref name=JH08>{{cytuj książkę |autor =Happ, J. |rozdział=An analysis of predator-prey behavior in a head-to-head encounter between ''Tyrannosaurus rex'' and ''Triceratops'' |inni=Larson, P. & Carpenter, K. (red.) |tytuł =Tyrannosaurus rex, the Tyrant King (Life of the Past) |wydawca =Indiana University Press |miejsce=Bloomington |rok =2008 |strony =355–368 |isbn=0-253-35087-5}}</ref>. Ponieważ rany triceratopsa zagoiły się, wydaje się bardzo prawdopodobne, że przeżył on to spotkanie i starał się pokonać [[teropody|teropoda]]. Paleontolog [[Peter Dodson]] spekuluje, że w przypadku zaatakowania przez tyranozaura potężnego triceratopsa ten ostatni miał przewagę i mógł z powodzeniem obronić się, zadając drapieżnikowi śmiertelne rany, używając swych ostrych rogów<ref>Dodson, Peter, ''The Horned Dinosaurs'', Princeton Press. s. 19.</ref>. Wiadomo też, że tyranozaur żywił się triceratopsami. Dowodzą tego ciężko pogryzione triceratopsie [[kość biodrowa]] i [[kość krzyżowa]]<ref name="erickson1996" />.
[[Plik:Triceratops lesions.jpg|thumb|Przykład [[reakcja okostnowa|reakcji okostnowej]] u jednego z okazów triceratopsa]]
Poza walkami z drapieżnikami z użyciem swych rogów triceratopsy przedstawia się tradycyjnie walczące między sobą z zablokowanymi rogami. Badania wykazały, że takie zachowanie byłoby możliwe, jeśli różniło się od poczynań dzisiejszych zwierząt rogatych<ref>{{cytuj pismo | nazwisko =Farke |imię = A.A. |data=2004 |tytuł = Horn Use in ''Triceratops'' (Dinosauria: Ceratopsidae): Testing Behavioral Hypotheses Using Scale Models |url=http://www.nhm.ac.uk/hosted_sites/pe/2004_1/horn/horn.pdf | data dostępu = 2010-11-20 |czasopismo = Palaeo-electronica | wolumin =7 |numer= 1|strony = 1–10}}</ref>, jednak nie ma zgody, czy rzeczywiście występowało. Chociaż znaleziono jamki, dziury, zmiany i inne uszkodzenia triceratopsich czaszek (jak też czaszek innych [[ceratopsy|ceratopsów]]), które często przypisuje się obrażeniom odniesionym w takich walkach, współczesne badanie nie znajduje dowodów, że urazy te zostały zadane rogiem. Nie ma choćby śladów [[Zakażenie|infekcji]] ani gojenia. Zamiast tego zasugerowano inne wyjaśnienia: niepatologiczną [[resorpcja|resorpcję]] kości czy też nieznaną ich chorobę<ref name=TF06>Tanke, D. H, and Farke, A. A. (2006). Bone resorption, bone lesions, and extracranial fenestrae in ceratopsid dinosaurs: a preliminary assessment. W: Carpenter, K. (red.). ''Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs'' Indiana University Press: Bloomington. s. 319–347. {{ISBN|0-253-34817-X}}.</ref>. Nowsza praca porównuje [[zapadalność]] zmian czaszkowych i [[reakcja okostnowa|reakcję okostnową]] triceratopsa i [[centrozaur]]a. Wykazała ona ich zgodność u tego pierwszego, używającego swych rogów w walce i cechującego się kryzą przystosowaną do ochrony. Natomiast niższa zapadalność u centrozaura może wskazywać na to, że omawiane struktury jego głowy pełniły bardziej funkcję dekoracyjną lub też, że wykorzystywał on w zmaganiach inne części ciała zamiast głowy<ref>{{cytuj pismo | nazwisko = Farke | imię = A.A. | nazwisko2 = Wolff | imię2 = E.D.S. | nazwisko3 = Tanke | imię3 = D.H. | nazwisko4 = Sereno | imię4 = Paul| data= 2009 | tytuł = Evidence of Combat in ''Triceratops'' | url = | czasopismo = PLoS ONE | wolumin = 4 | wydanie = 1| strony = e4252 | doi = 10.1371/journal.pone.0004252}}</ref>. Częstość urazu u tricersatopsa wynosi 14%<ref>{
[[Plik:UCMP Triceratops right.JPG|thumb|left|Czaszki osobnika młodocianego i dorosłego — ta pierwsza jest wielkości głowy dorosłego człowieka]]
| |||