Stonawa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
D T G (dyskusja | edycje)
m →‎Historia: drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
m lit.
Linia 54:
Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] doszło do wybuchu [[Czechosłowacko-polski konflikt o Śląsk Cieszyński|polsko-czechosłowackiego konfliktu granicznego]]. Według porozumienia lokalnych organów władzy, [[Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego|RNKC]] i [[Zemský národní výbor pro Slezsko|ZNV]], Stonawa, jako miejscowość blisko w stu procentach polskojęzyczna, w 3/4 orientacji narodowo-polskiej<ref>[[:File:Map of the population Manufacturing Distrct Eastern Moravia and Silesia.jpg|Map of the population of the Manufacturin District of Eastern Moravia and Silesia, according to the official results of the census of 1910]]</ref>, została podporządkowana administracji polskiej. Po wybuchu [[wojna polsko-czechosłowacka|wojny polsko-czechosłowackiej]] 23 stycznia 1919 Stonawa została zajęta przez Czechosłowację. 26 stycznia 1919 roku [[Zbrodnia w Stonawie|zamordowano 20 żołnierzy]] [[12 Pułk Piechoty (II RP)|12 Wadowickiego Pułku Piechoty]], co jest przez stronę polską uważane za największą czechosłowacką zbrodnię wojenną. Dziś w miejscowości znajduje się ich zbiorowa mogiła<ref>[http://www.zaolzie.org/zaolzie2006/200601/PBI200601.htm Zaolzie – Polski Biuletyn Informacyjny] [ostatnia edycja 2009-01-08].</ref>. 3 lutego 1919 wyznaczono nową linię demarkacyjną, która dawała Czechosłowacji kontrolę nad Koleją Koszycko-Bogumińską na północ od [[Cieszyn]]a, wraz ze Stonawą. W następujących rokowaniach najpoważniejszą propozycją podziału była tzw. ''linia Tissiego'' lub ''linia Larischa'', według której Stonawa miała by być przydzielona Polsce, co nie zostało zrealizowane. Ostatecznie Stonawa znalazła się w granicach [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]] zgodnie z arbitralną decyzją podziału [[Rada Ambasadorów|Rady Ambasadorów]] w lipcu 1920 roku.
 
W 1930 roku Stonawa liczyła rekordowe 4819 mieszkańców<ref name="historyczne statystyki" />. W październiku 1938 roku Stonawa wraz z resztą tzw. [[Zaolzie|Zaolzia]] została zaanektowana przez Polskę, następnie po wybuchu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] przez [[III Rzesza|nazistowskie Niemcy]], gdzie należała do [[Powiat Teschen|powiatu Teschen]]. Po wojnie wróciła pod władzę Czechosłowacji. W latach 50. XX wieku wykonano tu odwierty badawcze, które potwierdziły istnienie warstw węglonośnych pochodzących z okresu [[karbon]]u. Na tej podstawie zapadła decyzja o budowie [[Kopalnia ČSM|kopalni ČSM]] w 1959. W 1961 roku w Stonawie żyło 4511 osób, a w 1970 roku jeszcze 4036, jednak w następnych latach liczba ta zaczęła drastycznie spadać, kiedy to zaczęłązaczęła cierpieć na skutek [[szkoda górnicza|szkód górniczych]]. Mieszkańcy wyprowadzali się przede wszystkim do nowych osiedli z [[wielka płyta|wielkiej płyty]] budowanych w pobliskich miastach. W 1980 roku Stonawa liczyła 2516, a w 1991 roku 1714 mieszkańców<ref name="historyczne statystyki" />. 20 grudnia 2018 r. w miejscowości doszło do [[Katastrofa górnicza w Stonawie|katastrofy górniczej w kopalni ČSM]].
 
== Ludność ==