Amfetamina: Różnice pomiędzy wersjami

|3. grafika = Amfetamina.wolna.zasada.jpg

|opis 3. grafiki = Próbka amfetaminy

|nazwy farmaceutyczne = ''Amfetamini sulfas''

|inne nazwy = 2-amino-1-fenylopropan{{r|NIST1}}<br />1-fenylo-2-aminopropan{{r|PubChem}}<br />2-fenylo-1-metyloetyloamina{{r|psc}},<br />α-metylofenyloetyloamina,<br />benzedryna, psychedryna i in.{{r|NIST2}}

Długoterminowa podaż odpowiednio wysokich dawek amfetaminy u niektórych [[gatunek (biologia)|gatunków]] [[zwierzęta|zwierząt]] powoduje nieprawidłowy rozwój [[układ dopaminergiczny|układu dopaminergicznego]] i uszkodzenie [[nerw]]ów<ref name="pmid22392347" /><ref name="AbuseAndAbnormalities">{{cytuj | autor=Berman S, O'Neill J, Fears S, Bartzokis G, London ED | tytuł=Abuse of amphetamines and structural abnormalities in the brain | czasopismo=Ann. N. Y. Acad. Sci. | data = 2008 | wolumin= 1141 | s= 195–220 | pmid=18991959 | doi=10.1196/annals.1441.031 | pmc=2769923}}</ref>. Jednak u ludzi z ADHD farmaceutyczne amfetaminy wydają się poprawiać rozwój mózgu i wzrost nerwów<ref name="Neuroplasticity 1">{{cytuj | autor=Hart H, Radua J, Nakao T, Mataix-Cols D, Rubia K | tytuł=Meta-analysis of functional magnetic resonance imaging studies of inhibition and attention in attention-deficit/hyperactivity disorder: exploring task-specific, stimulant medication, and age effects | czasopismo=JAMA Psychiatry | wolumin=70 | numer=2 | s=185–198 | data=2013 |pmid=23247506 |doi=10.1001/jamapsychiatry.2013.277|dostęp=o}}</ref><ref name="Neuroplasticity 2">{{cytuj | autor=Spencer TJ, Brown A, Seidman LJ, Valera EM, Makris N, Lomedico A, Faraone SV, Biederman J | tytuł=Effect of psychostimulants on brain structure and function in ADHD: a qualitative literature review of magnetic resonance imaging-based neuroimaging studies | czasopismo=J. Clin. Psychiatry | wolumin=74 | numer=9 | s=902–917 | data=2013 |pmid=24107764 |doi=10.4088/JCP.12r08287 |pmc=3801446}}</ref><ref name="Neuroplasticity 3">{{Cytuj |autor = T. Frodl, N. Skokauskas |tytuł = Meta-analysis of structural MRI studies in children and adults with attention deficit hyperactivity disorder indicates treatment effects |czasopismo = Acta Psychiatrica Scandinavica |data = 2012 |wolumin = 125 |numer = 2 |s = 114–126 |doi = 10.1111/j.1600-0447.2011.01786.x |pmid = 22118249}}</ref>. Przeglądy badań z użyciem [[Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego|rezonansu magnetycznego]] wskazują, że długoterminowe leczenie amfetaminą zmniejsza nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu mózgu u pacjentów z ADHD, poprawiając funkcjonowanie kilku regionów mózgu, jak prawe [[jądro ogoniaste]]<ref name="Neuroplasticity 1" /><ref name="Neuroplasticity 2" /><ref name="Neuroplasticity 3" />.

 

 

Współczesne modele ADHD sugerują związek z uszkodzeniem funkcjonalnym pewnych układów neuroprzekaźnikowych w mózgu<ref name="Malenka_2009_03" />; z uszkodzoną neurotransmisją [[dopamina|dopaminergiczną]] w szlaku mezokortykolimbicznym oraz [[noradrenalina|noradrenergiczną]] w [[miejsce sinawe|miejscu sinawym]] i [[kora przedczołowa|korze przedczołowej]]<ref name="Malenka_2009_03" />. Psychostymulanty takie jak [[metylofenidat]] i amfetamina są efektywne w leczeniu ADHD, ponieważ zwiększają aktywność neurotransmiterów w tych układach<ref name="Malenka_2009" /><ref name="Malenka_2009_03">{{cytuj | autor=Malenka RC, Nestler EJ, Hyman SE |redaktor=Sydor A, Brown RY | tytuł = Molecular Neuropharmacology: A Foundation for Clinical Neuroscience | data = 2009 | wydawca = McGraw-Hill Medical | miejsce = New York, USA | isbn = 9780071481274 | s = 154–157 | wydanie = 2nd | rozdział = Chapter 6: Widely Projecting Systems: Monoamines, Acetylcholine, and Orexin}}</ref><ref name="cognition enhancers">{{cytuj | autor=Bidwell LC, McClernon FJ, Kollins SH | tytuł = Cognitive enhancers for the treatment of ADHD | czasopismo = Pharmacol. Biochem. Behav. | wolumin = 99 | numer= 2 | s= 262–274 | data=2011 | pmid = 21596055 | pmc = 3353150 | doi = 10.1016/j.pbb.2011.05.002}}</ref>. Szacunkowo 80% używających tych stymulantów dostrzega poprawę objawów ADHD<ref name="Long-term 36">{{cytuj | autor = Parker J, Wales G, Chalhoub N, Harpin V | tytuł = The long-term outcomes of interventions for the management of attention-deficit hyperactivity disorder in children and adolescents: a systematic review of randomized controlled trials | czasopismo = Psychol. Res. Behav. Manag. | wolumin = 6 | s= 87–99 | data = 2013 | pmid = 24082796 | pmc = 3785407 | doi = 10.2147/PRBM.S49114}}</ref>. Dzieci z ADHD przyjmujące stymulanty ogólnie mają lepsze relacje z rówieśnikami i członkami rodziny, lepsze wyniki w szkole, trudniej się [[rozpraszalność uwagi|rozpraszają]], są mniej [[impulsywność|impulsywne]], na dłużej też skupiają uwagę<ref name="Millichap_3">{{cytuj książkę | autor = Millichap JG | tytuł = Attention Deficit Hyperactivity Disorder Handbook: A Physician's Guide to ADHD | rok = 2010 | wydawca = Springer | miejsce = New York, USA | isbn = 9781441913968 | strony = 111–113 | wydanie = 2. | rozdział = Chapter 9: Medications for ADHD}}</ref><ref name="ADHD">{{cytuj stronę | tytuł=Stimulants for Attention Deficit Hyperactivity Disorder | url=http://www.webmd.com/add-adhd/childhood-adhd/stimulants-for-attention-deficit-hyperactivity-disorder | praca = WebMD | opublikowany = Healthwise | data = 12 April 2010 | data dostępu=12 November 2013}}</ref>. Przegląd [[Cochrane Collaboration]](przeglądy Cochrane Collaboration stanowią wysokiej jakości metaanalizy randomizowanych badań klinicznych<ref name="pmid16052183">{{cytuj pismo | autor=Scholten RJ, Clarke M, Hetherington J | tytuł=The Cochrane Collaboration | czasopismo=Eur. J. Clin. Nutr. | wolumin=59 Suppl 1 | wydanie= | strony=S147–S149; dyskusja S195–S196 | data= 2005 |pmid=16052183 |doi=10.1038/sj.ejcn.1602188}}</ref>) dotycząca leczenia ADHD u dzieci, młodzieży i dorosłych farmaceutycznymi amfetaminami stwierdził, że o ile leki te poprawiają objawy krótkoterminowo, cechują się większymi współczynnikami dyskontynuacji leczenia niż inne leki z powodu działań niepożądanych<ref name="Cochrane Amphetamines ADHD">{{cytuj pismo | autor=Castells X, Ramos-Quiroga JA, Bosch R, Nogueira M, Casas M | tytuł=Amphetamines for Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) in adults | czasopismo=Cochrane Database Syst. Rev. | wolumin= | wydanie=6 | strony=CD007813 | data=2011 |pmid=21678370 |doi=10.1002/14651858.CD007813.pub2}}</ref><ref name="pmid26844979">{{cytuj pismo | autor = Punja S, Shamseer L, Hartling L, Urichuk L, Vandermeer B, Nikles J, Vohra S | tytuł = Amphetamines for attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) in children and adolescents | czasopismo = Cochrane Database Syst. Rev. | wolumin = 2 | wydanie = | strony = CD009996 | data = 2016 | pmid = 26844979 | doi = 10.1002/14651858.CD009996.pub2}}</ref>. Przegląd Cochrane Collaboration na temat leczenia ADHD u dzieci z [[tik]]ami, między innymi z [[Zespół Tourette’a|zespołem Tourette'a]], wskazał, że ogólnie stymulanty nie pogarszają tików, ale wysokie dawki dekstramfetaminy mogą zaostrzać tiki u niektórych osób<ref>{{cytuj pismo| autor=Pringsheim T, Steeves T | tytuł=Pharmacological treatment for Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) in children with comorbid tic disorders| czasopismo = Cochrane Database Syst. Rev. | data= 2011 | wydanie=4 | strony=CD007990 | pmid=21491404 | doi=10.1002/14651858.CD007990.pub2}}</ref>.

 

Wykazano, że amfetamina wywołuje u ludzi [[Warunkowana preferencja miejsca|warunkowaną preferencję miejsca]] już w dawkach terapeutycznych<ref name="Cochrane Amphetamines ADHD" /><ref name="Human CPP">{{cytuj | autor = Childs E, de Wit H | tytuł = Amphetamine-induced place preference in humans | czasopismo = Biol. Psychiatry | wolumin = 65 | numer = 10 | s= 900–904 | data = 2009 | pmid = 19111278 | pmc = 2693956 | doi = 10.1016/j.biopsych.2008.11.016}}</ref>. Oznacza to, że osoby te nabywają preferencję spędzania czasu w miejscu, gdzie wcześniej przyjmowały amfetaminę<ref name="Human CPP" />.

 

== Przedawkowanie ==

|}

|}

 

== Przypisy ==