Galaktyka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 83.23.246.230 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Beno. Znacznik: Wycofanie zmian |
|||
Linia 12:
== Masa i jasność galaktyki ==
Bezpośrednie wyznaczenie [[masa (fizyka)|masy]] galaktyki jest możliwe w układach podwójnych galaktyk oraz z obserwacji ruchu [[gwiazda|gwiazd]] lub [[gromada kulista|gromad kulistych]], obiegających w dużych odległościach centrum galaktyki, o ile znana jest odległość do niej. Uproszczona analiza polega na założeniu, że cała masa galaktyki skoncentrowana jest w jej centrum. Wtedy [[przyspieszenie grawitacyjne]] w punkcie odległym od niego o ''R'' wynosi <math>g=v^2/R=G\;M_\mathrm{gal}/R^2,</math> gdzie ''v'' jest prędkością, z jaką obiekty na odległości ''R'' obiegają środek galaktyki, a ''G'' jest newtonowską [[stała grawitacji|stałą grawitacji]]. Po przekształceniach otrzymujemy, iż masa galaktyki wynosi w
Masy największych galaktyk eliptycznych wynoszą około 10<sup>14</sup> [[masa Słońca|mas Słońca]]<ref name=science250_4980_539>{{cytuj pismo |autor = J.M. Uson |autor2 = S.P. Boughn |autor3 = J.R. Kuhn |tytuł=The central galaxy in Abell 2029 – An old supergiant |czasopismo=[[Science]] |data=1990 |wolumin=250 |wydanie=4980 |strony=539–540 |bibcode=1990Sci...250..539U |doi=10.1126/science.250.4980.539 |issn = 0036-8075 |język = en}}</ref>, najmniejszych natomiast nie przekraczają 10<sup>6</sup> <math>M_\odot.</math> Masy galaktyk spiralnych zawierają się w przedziale od 10<sup>8</sup> do 10<sup>12</sup> mas słonecznych. W przypadku galaktyk nieregularnych ich masy wynoszą od 10<sup>8</sup> do 10<sup>10</sup> <math>M_\odot.</math>
Linia 73:
W roku 1944 [[Hendrik Christoffel van de Hulst|van de Hulst]] przewidział istnienie [[mikrofale|promieniowania mikrofalowego]] o [[długość fali|długości]] 21 cm pochodzącego od międzygwiezdnego gazu [[wodór|wodorowego]]. Promieniowanie to zaobserwowano w 1951 roku.
To promieniowanie poprawiło obraz naszej galaktyki, ponieważ nie było absorbowane przez pył, a obserwacja przesunięcia długości fali w oparciu o [[efekt Dopplera|zjawisko Dopplera]] pozwoliła ustalić prędkości gazu w Galaktyce. Te obserwacje potwierdziły rotację naszej galaktyki wokół jej centrum. Z chwilą udoskonalenia teleskopów radiowych obserwacje gazu wodorowego mogły być dokonane również dla innych galaktyk. W latach
== Zobacz też ==
| |||