Patagonia: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m int., ort.
Linia 4:
'''Patagonia''' (dawna nazwa Patagonica) – kraina geograficzna w południowej części [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]], położona na terenie [[Argentyna|Argentyny]] i [[Chile]]. Znajduje się między Oceanami: Atlantyckim a Spokojnym, sięga na północ po rzekę [[Río Negro (rzeka w Argentynie)|Rio Negro]]. Obejmuje około 1&nbsp;043&nbsp;076 km²<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ar.html]Argentina: CIA The World Factbook, est Jul 2009.</ref><ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ci.html]Chile: CIA The World Factbook, est Jul 2009.</ref>, z czego 670&nbsp;000&nbsp;km² na wschodzie należy do Argentyny, a reszta na zachodzie do Chile. Zamieszkują ją ok. 2 miliony ludzi.
 
Na zachodzie wybrzeże ma liczne fiordy i wyspy. Bezpośrednio nad Patagonią wznoszą się [[Andy]] – góry wulkaniczne i silnie zlodowacone. Kulminujące się w [[Monte San Valentin]] (4058 m [[n.p.m.]]) i [[Fitz Roy]] (3370 m n.p.m.). Rzeki, spływające do oceanuOceanu Spokojnego ([[Palena (rzeka)|Palena]], [[Yelcho]], [[Pascua]]), porozcinały góry głębokimi [[Jar (geografia)|jarami]]. Od wschodu Patagonii przylega do Andów kraina jezior, a następnie płaska płyta poprzecinana rzekami: [[Limay-Negro]], [[Chubut (rzeka)|Chubut]], [[Deseado]], i [[Chico (rzeka)|Chico]].
 
Odkrywca tych obszarów, [[Ferdynand Magellan]], według przekazu kronikarza wyprawy dookoła świata i jednego z nielicznych uczestników, którzy przeżyli, [[Antonio Pigafetta|Antonio Pigafetty]], nazwał ludy zamieszkujące ten obszar "Patagão" (lub Patagón), a samą krainę Patagonia. Jedna z popularnych interpretacji wywodzi ją od rzekomo występujących tam gigantycznych ludzi. Etymologia ta jest jednak podważana,. bardziejBardziej prawdopodobne jest, że pochodzi od imienia dzikiego stworzenia "Patagón", walczącego z greckim Primaleónem, bohaterem hiszpańskiego eposu o błędnym rycerzu Francisco Vázqueza, wydanego w roku 1512. Książka ta była oparta na ulubionej lekturze Magellana, powieści "Palmerín de Oliva"<ref>[http://www.lawrence.edu/news/pubs/lt/fall04/giants.shtml European Travel Writings and the Patagonian giants - Lawrence University<!-- Tytuł wygenerowany przez bota -->]</ref>. Magellan postrzegał odzianych w skóry i spożywających surowe mięso tubylców na równi z dzikim stworem z literatury.
 
W latach 1878–1881 wojska argentyńskie, dowodzone przez generała [[Julio Argentino Roca|Julio Argentino Rokę]], włączyły do [[Argentyna|Argentyny]] wschodnią część tego rejonu. Zachodnią część regionu anektowało [[Chile]] w porozumieniu z Argentyną na mocy [[Traktat graniczny między Chile i Argentyną (1881)|traktatu z Buenos Aires]] (1881 rok).