Krzyż pokutny: Różnice pomiędzy wersjami

Zwyczaj ten przywędrował do Polski z zachodu, a panował w niej prawdopodobnie od [[XIII wiek|XIII]] w. do poł. [[XIX wiek|XIX]] w. Na przestrzeni wieków krzyże zmieniały swój wygląd oraz formę. Obszar ich występowania sięga od północy [[Włochy|Włoch]] po [[Skandynawia|Skandynawię]]. W Europie istnieje ok. 7000 krzyży, w tym. ok. 4000 w [[Niemcy|Niemczech]]. Największym tego typu obiektem w Europie jest [[Krzyż pokutny w Stargardzie|krzyż w Stargardzie]]<ref>Michał Rembas: ''Zachodniopomorskie tajemnice'', Walkowska Wydawnictwo/Jeż, Szczecin 2011 {{ISBN|978-83-61805-30-4}}</ref>. Niektóre źródła podają informacje o rzekomych trzech tysiącach zaginionych krzyży. Część została zniszczona podczas wojen oraz w wyniku kradzieży, zaniedbania i wandalizmu. Krzyże były również używane jako materiał budowlany. Na terenie samej [[Polska|Polski]] znajduje się ok. 600 krzyży, w większości [[średniowiecze|średniowiecznych]], choć zdarzają się także [[XVII wiek|XVII-wieczne]]. Około 400 krzyży umiejscowionych jest na terenie [[Województwo dolnośląskie|województwa dolnośląskiego]], a największy spośród nich to [[Krzyż pokutny w Kijowicach|krzyż w Kijowicach]]. Pozostałe są w województwach [[Województwo lubuskie|lubuskim]], [[Województwo opolskie|opolskim]] i [[Województwo śląskie|śląskim]]. W województwach [[Województwo pomorskie|pomorskim]], [[Województwo świętokrzyskie|świętokrzyskim]], [[Województwo wielkopolskie|wielkopolskim]] i [[Województwo zachodniopomorskie|zachodniopomorskim]] są pojedyncze sztuki. Krzyże były również przenoszone ze swoich pierwotnych miejsc na cmentarze, do parków, ogrodów i innych miejsc<ref>{{Cytuj | url=http://www.wprost.pl/ar/176782/Pokutnym-szlakiem/?I=1398 | tytuł=Pokutnym szlakiem | opublikowany=www.wprost.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-24}}</ref>.

 

 

Do [[XIV wiek|XIV w.]] krzyże były proste i pozbawione [[ryty|rytów]]. Te z wyżłobionymi narzędziami, przy pomocy których dokonano zabójstwa, zaczęły pojawiać się w [[XV wiek|XV]]-[[XVI wiek|XVI]]. Można znaleźć krzyże z rzeźbami kuszy, noży, mieczy, sztyletów, wideł, toporów, włóczni, sierpów, rewolwerów. Zdarzały się też krzyże z [[Atrybut (sztuka)|atrybutem]] zawodu ofiary, np. [[Młotek|młotem]] i [[obcęgi|obcęgami]]. Napisy informujące o czasie, miejscu, sprawcy, ofierze, powodzie i narzędziu mordu zaczęły się pojawiać wraz z upowszechnieniem pisma. Alternatywę krzyży stanowiły [[kapliczka|kapliczki]] pokutne z wnęką na [[ołtarz]]yk, [[Świątek (rzeźba)|figurę]] lub [[obraz]].