Wersja z 11:35, 5 maj 2018 edytuj Ptjackyll (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 49 258 edycji m poprawa przek., WP:SK, poprawa linków ← poprzednia edycja		Wersja z 23:45, 9 kwi 2019 edytuj anuluj edycję AndrzeiBOT (dyskusja \| edycje) Boty 391 617 edycji m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne oraz inne drobne sprawy następna edycja →
Linia 25: == Życiorys == Pochodziła z rodziny byłych właścicieli [[Niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych\|niewolniczych]] plantacji tytoniu{{r\|:1}}, jej dziadek utracił swoją w czasie [[~~Wojna~~wojna secesyjna\|wojny secesyjnej]]{{r\|:3}}. Urodziła się 15 października 1872 r. w Wytheville jako córka Williama Holcombe'a i jego żony Sally White{{r\|Pastusiak348}}. Jej ojciec był sędzią{{r\|:0}} wywodzącym się z [[Wirginia\|wirginijskiej]] arystokracji{{r\|:1}}. Była siódmym z jedenaściorga dzieci{{r\|:2}} i w dziewiątym pokoleniu potomkiem [[Pocahontas]]{{r\|The Genealogy of Edith Bolling\|:1}}. Jako że jej rodzina utraciła większość dochodów podczas wojny, młoda Edith wychowywała się w ciasnym mieszkaniu położonym nad sklepem{{r\|:0\|:1}}. Początkowo nie uczęszczała do żadnej szkoły{{r\|:3}}, dopiero w latach 1887–1888 uczyła się w Martha Washington College, ale porzuciła naukę po dwóch semestrach{{r\|:0}}. Następnie rok spędziła w domu{{r\|:3}}. W kolejnym roku szkolnym (1889–1890) uczęszczała do The [[Richmond Female Seminary]]{{r\|:0}}, jednak nie mogła tam kontynuować edukacji, ponieważ szkoła została zamknięta{{r\|:3}}. Pierwszym mężem Edith był Norman Galt, którego rodzina prowadziła dobrze prosperujący sklep [[Złotnictwo\|jubilerski]] w [[Waszyngton]]ie{{r\|:1}}. Poznała go w 1891 roku{{r\|:3}}, podczas wizyty w Waszyngtonie u siostry{{r\|:2}}, której mąż był jego kuzynem. Wyszła za mąż w pięć lat później. Para miała jedno dziecko (syna), które urodziło się w 1903 roku i zmarło po kilku dniach{{r\|:3}}. Norman Galt zmarł w 1908 roku{{r\|:0}}, a Edith odziedziczyła rodzinny biznes{{r\|:3}}. W czasie trwania małżeństwa Edith przeszła zabieg [[Appendektomia\|usunięcia]] [[Wyrostek robaczkowy\|wyrostka robaczkowego]], jednak z uwagi na niechęć do szpitali, operacji dokonano w domu{{r\|Pastusiak351}}. Wdowa wynajęła ~~menadżera~~menedżera do zarządzania sklepem, co przynosiło jej przez kolejne lata znaczny dochód. Dzięki zyskom ze sklepu stała się szybko postacią powszechnie znaną w mieście stołecznym. W tym okresie często podróżowała z siostrą i przyjaciółką Alice Gordon do Europy. O rękę Alice Gordon starał się w tym czasie Gary Grayson, który był lekarzem prezydenta Wilsona. To za jego sprawą Edith zaczęła bywać w [[Biały Dom\|Białym Domu]] i w marcu 1915 r. poznała Wilsona, który od niedawna był wdowcem{{r\|:3}}. Pierwszy raz Wilson oświadczył się jej na początku maja tego samego roku, jednak Edith nie zgodziła się na ślub, choć chciała kontynuować znajomość. Po zatopieniu parowca [[RMS Lusitania\|''Lusitania'']] w USA rozpoczęła się intensywna debata na temat tego, czy przystępować do [[I wojna światowa\|wojny w Europie]]. Wilson włączył wówczas Edith do nieoficjalnego grona doradców i prowadził z nią długie rozmowy dotyczące kierunków prowadzenia polityki. To zaangażowanie w sprawy państwowe zacieśniło więź między nimi i przez całe lato Wilson używał spraw państwowych jako sposobu na przekonanie Edith do małżeństwa, w tym celu dzielił się z nią dokumentami państwowymi. Ostatecznie 29 czerwca tego roku Edith przyjęła oświadczyny{{r\|:3}}. Linia 35: Większość doradców odradzała Wilsonowi ponowny ślub, w szczególności zaś zawieranie go tuż przed [[Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1916 roku\|zbliżającymi się wyborami]], jednak ostatecznie 6 października Wilson osobiście spisał oświadczenie dla prasy, w którym informował o zaręczynach i planowanym ślubie oraz jednocześnie ogłosił swoje poparcie dla kwestii [[Prawo wyborcze dla kobiet\|przyznania kobietom praw wyborczych]]{{r\|:3}}. 19 grudnia 1915 r. wyszła za mąż za Wilsona{{r\|:0}}, sama uroczystość odbyła się w kameralnym gronie w jej domu w Waszyngtonie{{r\|:0\|:3}}. Ślubu udzielał pastor [[prezbiterianizm\|prezbiteriański]] (takiego wyznania był pan młody) i pastor [[Kościół Episkopalny w Stanach Zjednoczonych\|episkopalny]] (takiego wyznania była panna młoda){{r\|Pastusiak354}}. Gdy Edith została pierwszą damą, pomagała prezydentowi w codziennych obowiązkach{{r\|Pastusiak355}}. Przeglądała dokumenty państwowe, segregowała pocztę i brała udział w spotkaniach politycznych{{r\|Pastusiak355}}. Kiedy w 1917 roku Stany Zjednoczone przystąpiły do [[I wojna światowa\|I wojny światowej]], Edith rozszerzyła swoją działalność jako pierwsza dama{{r\|Pastusiak356}}. Osobiście szyła mundury dla żołnierzy, dochody z hodowli owiec przy [[Biały Dom\|Białym Domu]] przeznaczała na [[Amerykański Czerwony Krzyż\|Czerwony Krzyż]], a także uczestniczyła w spotkaniach wojskowych{{r\|Pastusiak356}}. Ponadto, w grudniu 1918 roku, pojechała wraz z mężem na [[Konferencja pokojowa w Paryżu (1919–1920)\|konferencję pokojową do Paryża]]{{r\|Pastusiak356}}. Aby uzyskać poparcie dla ratyfikacji [[Traktat wersalski\|traktatu wersalskiego]], Wilson udał się w podróż po kraju{{r\|Pastusiak357}}. Gdy 2 października 1919 r. prezydent doznał rozległego [[Udar mózgu\|wylewu krwi do mózgu]], po którym miał sparaliżowaną lewą stronę ciała, Edith zataiła fakt choroby męża, utrzymując iż jest on tylko przemęczony. W czasie jego choroby i związanej z nią siedmiomiesięcznej nieobecności uczestniczyła w posiedzeniach rządu i przejmowała dokumenty adresowane do prezydenta{{r\|Pastusiak358}}, pozwalając członkom [[Gabinet Stanów Zjednoczonych\|gabinetu]] na zajmowanie się pozostałymi kwestiami{{r\|:0}}. Z tego powodu pojawiły się podejrzenia, że pierwsza dama podejmuje polityczne decyzje i przejmuje kontrolę nad rządem{{r\|Pastusiak358}}. Przez przeciwników politycznych Wilsona, była nazywana m.in.: „sekretnym prezydentem”, „panią prezydent”, „Pierwszym Mężem Stanów Zjednoczonych” lub „regentką”{{r\|Pastusiak359\|:2}}, niemniej jej aktywność i zakres władzy w tym okresie czyni ją jedną z najbardziej kontrowersyjnych pierwszych dam w historii USA{{r\|:3}}. Linia 54: == Przypisy == {{Przypisy\| <ref name=":0">{{cytuj\|tytuł=Edith Wilson Biography :: National First Ladies' Library\|data dostępu=2016-10-29\|opublikowany=~~www.~~firstladies.org\|url=http://www.firstladies.org/biographies/firstladies.aspx?biography=29}}</ref> <ref name=":1">{{cytuj\|tytuł=First Ladies & Ancestral Identity Edith Wilson\|data dostępu=2016-10-29\|opublikowany=~~www.~~firstladies.org\|url=http://www.firstladies.org/ancestral-wilson.aspx}}</ref> <ref name=":2">{{cytuj\|tytuł=Edith Bolling Galt Wilson\|czasopismo=whitehouse.gov\|data=2014-12-31\|data dostępu=2016-10-31\|url=https://www.whitehouse.gov/1600/first-ladies/edithwilson}}</ref> <ref name=":3">{{cytuj\|autor=Lewis L. Gould\|tytuł=American First Ladies: Their Lives and Their Legacy\|data=2001-01-01\|data dostępu=2016-10-31\|isbn=9780415930215\|wydawca=Taylor & Francis\|s=237-244\|url=https://books.google.pl/books?id=l10B-YpEqbEC&pg=PA244&lpg=PA244&dq=Edith+Wilson+1961&source=bl&ots=-YGC1qvNz_&sig=cL8-9bbgnBn7m_RyNVkOyKJR0kY&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjDgfCPm4XQAhWiHsAKHXMKD1oQ6AEIXjAM#v=onepage&q=Edith%20Wilson%201961&f=false\|język=en}}</ref>

Edith Wilson: Różnice pomiędzy wersjami