60 Pułk Piechoty Wielkopolskiej: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Lowdown (dyskusja | edycje)
Gruzin (dyskusja | edycje)
mapa
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
Linia 37:
Początek Pułku związany jest z [[powstanie wielkopolskie|powstaniem wielkopolskim]], oraz z działalnością [[Polska Organizacja Wojskowa|POW]] na ziemi gostyńskiej. W listopadzie i grudniu 1918 udało się tam zmobilizować cztery kompanie strzelców.
 
28 grudnia 1918 w Poznaniu wybuchło powstanie wielkopolskie. W dniach 6 i 7 stycznia 1919 oddziały te pod wspólnym dowództwem por. rez. armii pruskiej dr Bernarda Śliwińskiego zostały skierowane w rejon Ponieca, gdzie stoczyły pierwsze i zwycięskie walki z Niemcami. Rozkazem Naczelnego Dowódcy Powstania zostały one przemianowane na "Grupę„Grupę Leszno"Leszno”. Oddziały te liczyły wtedy 12 oficerów i 333 szeregowych. Dowódcą grupy pozostał, mianowany kapitanem, dr Bernard Śliwiński. W dniu 6 marca 1919 rozkazem Naczelnego Dowódcy Wojsk Powstańczych gen. [[Józef Dowbor-Muśnicki|Józefa Dowbor-Muśnickiego]], "Grupa„Grupa Leszno"Leszno” została przemianowana na '''6 Pułkpułk Strzelców Wielkopolskich''' w składzie [[15 Wielkopolska Dywizja Piechoty|2 Dywizji Strzelców Wielkopolskich]]. 3 maja 1919 głównodowodzący Siłami Zbrojnymi w byłym zaborze pruskim rozkazem dziennym nr 119 zatwierdził dzień 6 grudnia ([[Mikołaj z Miry|św. Mikołaja]]) świętem pułkowym dla 6 pułku strzelców wielkopolskich.
 
Jego dowódcą był nadal Bernard Śliwiński awansowany w tym dniu do stopnia majora. W dniu 6 sierpnia 1919 pułk zostaje przerzucony na [[Kujawy]] w rejon [[Żnin]]a, z zadaniem dozorowania północnego odcinka frontu wielkopolskiego. 7 stycznia 1920, rozkazem Ministra Spraw Wojskowych nr 1002/20 i rozkazem Dowództwa Wojsk Wielkopolskich nr 3/20, Armia Wielkopolska została włączona w skład Wojska Polskiego. Nastąpiło ujednolicenie numeracji jednostek. Dotychczasowy 6 pułk strzelców, otrzymał nazwę 60 pułku piechoty wielkopolskiej i włączony został w skład [[15 Wielkopolska Dywizja Piechoty|15 Dywizji Piechoty]].
Linia 48:
[[Plik:Bitwa lomianki 1939.png|right|250px]]
[[Plik:Warszawa obrona 1939.png|250px|right]]
8 maja 1920 r. Pułkpułk został wysłany na front polsko-bolszewicki, gdzie wziął udział w tzw. [[Wyprawa kijowska (1920)|wyprawie kijowskiej]] wojsk polskich. Wziął tam udział w walkach na [[Wołyń|Wołyniu]], gdzie m.in. zdobył miasto [[Berdyczów]], a następnie uczestniczył w walkach pod [[Kijów|Kijowem]], do którego wkroczył 9 maja 1920.
 
W maju 1920 pułk został przeniesiony na front północny nad rzekę [[Berezyna (dopływ Dniepru)|Berezynę]]. 20 czerwca 1920 na skutek ofensywy bolszewickiej pułk rozpoczął odwrót przez rzeki [[Niemen]] i [[Bug]], początkowo w rejon [[Brześć|Brześcia]], a potem [[Warszawa|Warszawy]]. 6 sierpnia 1920 wszedł w skład [[XXIX Brygada Piechoty (II RP)|XXIX Brygady Piechoty]] pod dowództwem płk [[Stanisław Wrzaliński|Stanisława Wrzalińskiego]] i dalej uczestniczył w walkach z bolszewikami. 20 sierpnia 1920 pułk zajął pozycje obronne pod [[Wesoła (Warszawa)|Starą Miłosną]] – 15 km na wschód od Warszawy. 16 sierpnia 1920 ruszyła ofensywa polska. W jej ramach pułk nacierał z powodzeniem w kierunku na [[Łomża|Łomżę]], a następnie na [[Kolno]]. 28 sierpnia 1920 pułk osiągnął granicę [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]], odcinając drogę odwrotu [[4 Armia (RFSRR)|4 Armii]] bolszewickiej. Rannego w boju dowódcę pułku, mjr. Śliwińskiego, zastąpił kpt. Szyszka. Następnie pułk został przeniesiony w rejon [[Kamieniec (Białoruś)|Kamieńca Litewskiego]], skąd nacierał w kierunku na [[Wołkowysk]], gdzie zastał go rozejm. Do grudnia 1920 pułk chronił zajmowany przez siebie odcinek linii demarkacyjnej.
 
== Okres pokojowy ==
[[File:25 DP w 1938.jpg|240px|thumb|25 DP w 1938]]
12 grudnia 1920 roku 60 pułk piechoty wielkopolskiej został przeniesiony do Ostrowa Wielkopolskiego, jako stałego [[garnizon]]u w czasie pokoju. II batalion został początkowo rozmieszczony w [[Pleszew]]ie, ale i on latem 1921 został przeniesiony do Ostrowa, gdzie całość pułku stacjonowała do września 1939. W związku z przejściem Wojska Polskiego na organizację pokojową 60 pułk piechoty podporządkowany został dowódcy nowo utworzonej 25 Dywizji Piechoty, której oddziały stacjonowały na terenie [[Dowództwo Okręgu Korpusu nr VII w Poznaniu|Okręgu Korpusu Nr VII]] w [[Poznań|Poznaniu]]{{odn|Almanach|1923|s=51}}.
 
Linia 62 ⟶ 63:
 
== Kampania wrześniowa ==
1 września 1939 we wczesnych godzinach rannych w pułku został ogłoszony alarm bojowy. Początkowo pułk w sile 2 batalionów (I i II) zajął pozycje nad rzeką [[Prosna|Prosną]]. III batalion chwilowo został rozlokowany w okolicach wsi [[Czekanów (województwo wielkopolskie)|Czekanów]] z zadaniem zabezpieczenia kierunku [[Ostrów Wielkopolski]] – [[Kalisz]]. Dowódca [[Armia „Poznań”|Armii „Poznań”]] gen. dyw. [[Tadeusz Kutrzeba]] początkowo zamierzał uderzyć na skrzydło Niemców nacierających w pasie [[Częstochowa]] – [[Wieluń]] i dalej na Warszawę. Uderzenie to miało na celu odciążyć toczącą ciężkie boje [[Armia „Łódź”|Armię „Łódź”]]. Niestety nie uzyskał zgody Naczelnego Dowództwa WP. W tej sytuacji po rozkazach Dowódcy Armii „Poznań”. Pułk wycofał się w ogólnym kierunku na linię rzeki [[Warta|Warty]] – przez miejscowość [[Turek]] do [[Uniejów|Uniejowa]], który osiągnął 5-65–6 września. W ciężkich bojach z Niemcami 7 i 8 września pułk bronił przeprawy przez Wartę. Dowódca Armii „Poznań” podjął wtedy decyzję „zwrotu zaczepnego” (uderzenia w lewe skrzydło niemieckiej [[8 Armia (III Rzesza)|8 Armii]] nacierającej na Warszawę). W tym celu przegrupował podległe mu oddziały. 60 pułk piechoty został wycofany z [[Uniejów|Uniejowa]] i otrzymał zadanie uderzenia na [[Łęczyca|Łęczycę]], zajętą już przez Niemców. Początek uderzenia został wyznaczony na godz. 18.00 9 września. W ataku wzięły udział II i III batalion. W pierwszym rzucie atakował III batalion. Nacierając wzdłuż linii kolejowej uderzył na pozycje niemieckiego 46 pułku. Po zaciekłym boju batalion doszedł do drogi [[Łęczyca]] – Kolonia Leszcze, oskrzydlając pozycje niemieckie w samym mieście.
 
Wspólnie z 69 pułkiem piechoty z 17 Dywizji Piechoty, pułk w godzinach wieczornych zdobył miasto. Część 60 pułku uczestniczyła w dalszym natarciu na miejscowość [[Wróblew (powiat zgierski)|Wróblew]]. Następnie pułk utrzymywał zdobyte pozycje. Jednak wobec niekorzystnego zwrotu sytuacji na froncie Armii „Poznań” jej dowódca zrezygnował z dalszej ofensywy i postanowił przebić się do Warszawy. 60 pp otrzymał rozkaz opuszczenia Łęczycy i przegrupował się w ogólnym kierunku na Puszczę Kampinoską. W nocy z 12 na 13 września pułk oderwał się od nieprzyjaciela, przeszedł na północny brzeg [[Bzura|Bzury]] i maszerował w kierunku na [[Sochaczew]]. Do samego miasta jednak nie doszedł, gdyż był zmuszony do obrony prawego skrzydła 25 Dywizji przed czołgami niemieckimi.
 
13 i 14 września rozpoczął walki w rejonie dolnej Bzury. Od tej chwili pułk maszerował w dwóch kolumnach. Jedna przez Brodne – Wejście – Konstantynów – dwór Giżyce – dwór Ruszki, a druga przez Brzezie – Aleksandrów – dwór Giżyce – Henryków – Helenów – Juliopol – Młodzieszyn i dalej na Brochów. W każdej z tych miejscowości toczone były walki z Niemcami. Pomimo oderwania się od nieprzyjaciela, pułk poniósł ciężkie straty przez bombardowania lotnicze. Zmusiło go to do marszów nocami, a we dnie do chowania się w lasach. Jednak działalność dywersantów niemieckich naprowadzających lotnictwo powodowała duże straty. W walkach 16 i 17 września 1939 r. pułk dotarł do Puszczy Kampinoskiej. W czasie przebijania się przez Puszczę zginął dowódca pułku ppłk Frydrych. Bataliony pułku ponosiły dalsze wielkie straty. Dowódcą pułku został ppłk dypl. [[Stanisław Małek (generał)|Stanisław Małek]]. Udało się mu zebrać pułk w przeliczeniowej sile odpowiadającej zaledwie 2 batalionom piechoty. Została wtedy podjęta decyzja dalszego marszu na [[Warszawa|Warszawę]]. 21-2221–22 września toczyła się następna faza walk – wejście do Warszawy, przez [[Palmiry]], [[Łomianki]] i okolice [[Buraków|Burakowa]]. 21 września rozwiązana została [[Armia „Poznań”|Armia Poznań]], a jednostki, którym udało się przebić (w tym 60 pp), przekazane do dyspozycji dowódcy obrony Warszawy gen. dyw. [[Juliusz Rómmel|Juliusza Rómmla]].
 
23 września pułk obejmuje odcinek obrony Warszawy w rejonie [[Rezerwat przyrody Las Bielański|lasku bielańskiego]].
Linia 73 ⟶ 74:
 
;Epilog
Wkład pułku w obronę Warszawy docenił gen. Rómmel, który wyróżnił pułk w rozkazie pożegnalnym. W czasie kampanii wrześniowej pułk poniósł duże straty: zginęło 15 [[oficer (wojsko)|oficerów]] i ponad 300 [[podoficer]]ów i [[szeregowy]]ch, rannych zostało 25 oficerów i 525 podoficerów i [[szeregowy]]ch. Ponad 800 [[żołnierz]]y uznano za zaginionych (w tym 9 oficerów). Po podpisaniu kapitulacji żołnierze pułku, po rozbrojeniu przez Niemców, zostali skierowani najpierw do Sochaczewa, a potem do [[Łowicz]]a. Oficerowie i podoficerowie zawodowi zostali tam oddzieleni od szeregowców. Ci pierwsi zostali następnie przewiezieni do obozów jenieckich, a szeregowcy byli stopniowo puszczani do domu. Oficerowie zostali początkowo przewiezieni do oflagu (niem. ''Offizierslager'' – jeniecki obóz oficerski) w [[Prenzlau]]. W 1941 r. przeniesiono ich do oflagu w [[Neubrandenburg]]u, a w lutym 1944 r. w [[Grossborn]] we wschodnich Niemczech. 18 stycznia 1945 r. rozpoczęła się ewakuacja piesza obozu. Przebiegała ona w strasznych warunkach. Jeńcy byli brutalnie traktowani przez obsługę obozu i miejscową ludność. Byli chronicznie niedożywieni. Dziesiątkowały ich choroby. Ci którzy przeżyli, zostali zamknięci w [[Lubeka|Lubece]], gdzie 2 maja 1945 r. oswobodziły ich oddziały angielskie.
 
Społeczeństwo Ostrowa Wielkopolskiego doceniło wysiłek bojowy 60 pułku piechoty w Kampaniikampanii Wrześniowejwrześniowej, nadając w 1979 roku jednej z ulic w centrum miasta jego nazwę.
[[Plik:60 pułk piechoty.jpg|thumb|240px|Widok koszar w 1971 r.]]
[[Plik:60 pułk piechoty wielkopolskiej.jpg|thumb|240px|Byłe koszary w trakcie przebudowy na budynki mieszkalne w 2011 r.]]
Linia 106 ⟶ 107:
* ppłk piech. [[Jan Rogowski (podpułkownik)|Jan II Rogowski]] (od 4 VII 1935{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 95}})
 
;[[Kwatermistrz|Kwatermistrzowie]]
 
W latach 1921-1923 zastępcą dowódcy pułku i jego pomocnikiem w zakresie służby administracyjno-gospodarczej był dowódca batalionu sztabowego{{odn|Almanach|1923|s=49}}. W 1924 roku, w nowej organizacji pokojowej pułku piechoty, utworzono stanowisko [[kwatermistrz]]a, a zlikwidowano batalion sztabowy i stanowisko dowódcy tego pododdziału. 1 kwietnia 1938 roku stanowisko kwatermistrza zostało zamienione na stanowisko II zastępcy dowódcy (zastępcy dowódcy do spraw gospodarczych){{odn|Kłoczewski|1987|s=163, 168}}. W 1939 roku, w organizacji wojennej pułku było ponownie stanowiskiem kwatermistrza.
* mjr piech. Rudolf Kaleński (10 VII 1922{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 22 z 22 lipca 1922 roku, s. 551}} – 1924{{odn|Rocznik Oficerski|1923|s=296}}{{odn|Rocznik Oficerski|1924|s=268}} → dowódca I baonu)
* mjr piech. [[Franciszek Szyszka (oficer)|Franciszek Szyszka]] (1925{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 55 z 22 maja 1925 roku, s. 272}} – 5 V 1927 → zastępca dowódcy 39 pp{{odn|Dz. Pers. MSWojsk.|loc=Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 127}})
Linia 165 ⟶ 166:
 
=== Kawalerowie Virtuti Militari ===
Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1918-19201918–1920{{odn|Smoleń|1930|s=31}}
[[Plik:Ag virtuti.jpg|35px|left|Order Virtuti Militari]]
{{Układ wielokolumnowy|liczba=3|