I wojna izraelsko-arabska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne techniczne
poprawa definicji, drobne techniczne
Znaczniki: VisualEditor Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 25:
{{Konflikt izraelsko-arabski}}
{{Historia Izraela}}
'''Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948–1949''', nazywana przez [[Izraelczycy|Izraelczyków]] [[wojna|'''wojną]] o niepodległość''' ([[Język{{W hebrajskijęzyku|he|hebr.]] מלחמת העצמאות, ''Milchemet Ha’atzma’ut''}}) bądź '''wojną wyzwoleńczą''' (hebr.{{W języku|he|מלחמת השחרור, ''Milchemet Ha-Szichrur''}}), przez [[Arabowie|Arabów]] natomiast katastrofą ([[Język{{W arabskijęzyku|ar|arab.]] النكبة, ''an-Nakba''}}). Pierwszy– pierwszy konflikt zbrojny nowożytnego [[Izrael]]a z jego arabskimi sąsiadami, który zapoczątkował serię [[wojny izraelsko-arabskie|wojen izraelsko-arabskich]].
 
Bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny był [[Konflikt izraelsko-arabski|konflikt żydowsko-arabski]], który powstał po przyjęciu 29 listopada 1947 roku [[Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181|rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181]] w sprawie podziału [[Palestyna|Palestyny]] na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Wojna rozpoczęła się po wygaśnięciu brytyjskiego [[Palestyna (mandat)|mandatu w Palestynie]] oraz po [[Proklamacja niepodległości Izraela|proklamacji niepodległości Izraela]] z 14 maja 1948 roku. Była bezpośrednią kontynuacją [[wojna domowa w Mandacie Palestyny|wojny domowej w Mandacie Palestyny]] (1947–1948). Walki toczyły się głównie na terytorium byłego mandatu brytyjskiego w [[Palestyna|Palestynie]], przez krótki czas także na [[Synaj (półwysep)|półwyspie Synaj]]. Wojna została zakończona 20 lipca 1949 roku podpisaniem porozumień o [[Rozejm|zawieszeniu broni]].
 
Wojna zakończyła się militarnym zwycięstwem Izraela. Zawarte porozumienia o zawieszeniu broni wyznaczyły przebieg nowej wojskowej granicy Izraela. Obejmowała ona około 78% terytorium Palestyny. Upadła w ten sposób idea podziału Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie. Poza kontrolą izraelską znalazły się jedynie [[Zachodni Brzeg]] ze [[Wschodnia Jerozolima|Wschodnią Jerozolimą]] (pod kontrolą [[Jordania|Jordanii]]) i [[Strefa Gazy]] (pod kontrolą [[Egipt]]u). Państwo żydowskie objęło więc 21% więcej terytorium Palestyny, niż to zakładała rezolucja ZO ONZ nr 181. Państwo arabskie w ogóle nie powstało, ponieważ ani Egipt, ani Jordania nie były zainteresowane tworzeniem państwa palestyńskiego na zajętych przez siebie terenach. Inną ważną konsekwencją wojny był koniec wojskowej obecności Brytyjczyków na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]]. Izrael stopniowo zaczął zajmować pozycję regionalnego mocarstwa militarnego. Społeczeństwa arabskie były wstrząśnięte poniesioną porażką, co zaowocowało wzrostem [[Panarabizm|nacjonalizmu]]. Wojna spowodowała też zmiany demograficzne w Palestynie, wywołała masową ucieczkę ludności arabskiej z terytorium Palestyny, z drugiej strony podczas wojny i w ciągu trzech kolejnych lat w Izraelu osiedliło się ponad 700 tysięcy Żydów, którzy zostali wygnani z państw arabskich w zemście za przegraną I wojnę izraelsko-arabską.