Księstwo oświęcimskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
bdjsxg
.,,ds
Linia 5:
|p1_flaga = POL powiat cieszyński COA.svg
|lata_istnienia = 1315–1564
|n1 = [[Korona Królestwa Polskiego|Królestwa PolskiPolskiego]]
|n1_flaga = Alex K Kingdom of Poland-flag.svg
|flaga_obraz =
Linia 46:
|od_kogo =
|utworzenie_data = 1315
|likwidacja_sposób = wcielenie do [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Królestwa PolskiPolskiego]]
|przez_kogo =
|likwidacja_data = 1564
Linia 72:
W 1445 roku doszło do podziału księstwa, w wyniku czego, z wydzielenia części ziem księstwa oświęcimskiego, powstało [[księstwo zatorskie]] we władaniu [[Wacław I zatorski|Wacława I zatorskiego]]. 19 marca 1454 roku [[Jan IV oświęcimski|Jan IV]] złożył hołd lenny królowi Polski, [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierzowi Jagiellończykowi]], a 21 lutego 1457 roku sprzedał mu swoje księstwo za 50 tys. [[Kopa (liczba)|kop]] [[grosz praski|groszy praskich]]{{odn|Prokop|2002|s=153}}<ref>{{Cytuj książkę| url = http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=2286&from=&dirids=1&ver_id=&lp=2&QI=| tytuł =Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter. 2. Theil | autor =Grünhagen, Colmar | rok=1883 | język =de|wydawca=Verlag von S. Hirzel|miejsce=Leipzig | data dostępu = 2015-11-13}} str 602-610 pełen tekst aktu kupna</ref>. Książę sprzedał dwa miasta [[Oświęcim]] i [[Kęty]], dwa zamki książęce [[zamek w Oświęcimiu|w Oświęcimiu]] i [[Zamek Wołek|Wołek]] oraz 45 wsi{{odn|Prokop|2002|s=151}}: [[Bielany (województwo małopolskie)|Bielany]], [[Łęki (powiat oświęcimski)|Łęki]], [[Babice (powiat oświęcimski)|Babice]], [[Lipnik (Bielsko-Biała)|Lipnik]], [[Osiek (powiat oświęcimski)|Osiek]], [[Brzeszcze]], [[Monowice]], [[Dwory-Kruki|Dwory]], [[Polanka Wielka|Stara Polanka]], [[Polanka Wielka|Nowa Polanka]], [[Włosienica (powiat oświęcimski)|Włosienica]], [[Poręba Wielka (powiat oświęcimski)|Poręba]], [[Grojec (powiat oświęcimski)|Grojec]], ''Sparowicze'' (miejscowość leżała poniżej Żywca po drugiej stronie Soły. Zniszczona przez wylew Soły w XVII wieku), [[Nidek]], [[Witkowice (województwo małopolskie)|Witkowice]], [[Głębowice (województwo małopolskie)|Głębowice]], [[Bulowice]], [[Czaniec]], [[Malec (województwo małopolskie)|Malec]], [[Kańczuga (województwo małopolskie)|Kańczuga]], [[Nowa Wieś (powiat oświęcimski)|Nowa Wieś]], [[Roczyny]], [[Broszkowice]], [[Brzezinka (powiat oświęcimski)|Brzezinka]], [[Rajsko (powiat oświęcimski)|Rajsko]], [[Pławy|Franciszowice]], [[Przecieszyn]], [[Skidziń]], [[Wilczkowice (powiat oświęcimski)|Wilczkowice]], [[Wilamowice]], [[Hecznarowice]], [[Bujaków (powiat bielski)|Bujaków]], [[Kozy]], [[Mikuszowice]], [[Pisarzowice (powiat bielski)|Pisarzowice]], [[Hałcnów]], [[Komorowice (Bielsko-Biała)|Biertułtowice]], [[Komorowice (Bielsko-Biała)|Komorowice]], [[Żebracz]], [[Bestwina]], [[Dankowice (województwo śląskie)|Dankowice]], [[Stara Wieś (województwo śląskie)|Stara Wieś]], [[Jawiszowice]], [[Harmęże]]. W dokumencie tym zostały pominięte miejscowości [[Żywiecczyzna|wokół Żywca]], a przyczyny tego nie zostały jednoznacznie wyjaśnione z powodu braku wystarczających źródeł{{odn|Prokop|2002|s=177}}.Zapewne nie doszło do ich sprzedaży w tym czasie.
 
Od tego momentu zwierzchnikiem księstwa stał się mianowany przez polskiego króla [[starosta]]; szlachta zachowała odrębne prawa, z własnym sejmem i prawodawstwem. W 1564 roku księstwo oświęcimskie i zatorskie wcielono do [[Korona Królestwa Polskiego|Królestwa PolskiPolskiego]], równocześnie przyłączono je do [[województwo krakowskie (I Rzeczpospolita)|województwa krakowskiego]], jako [[powiat śląski]]<ref>Radosław Truś (2008). Beskid Mały: przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”. S. 35. {{ISBN|978-83-89188-77-9}}.</ref>. Według dwóch dokumentów służących administracji do ściągania podatków: oblaty taryfy łanowej z 1673 oraz taryfy podatkowej Rzeczypospolitej z 1772 roku wynika, że obszar księstw Oświęcimia i Zatora (czyli powiatu śląskiego) liczył łącznie 7 miast (w międzyczasie założono miasta [[Biała Krakowska|Biała]] i [[Kalwaria Zebrzydowska|Zebrzydów]]) oraz 241 włości z ludnością liczącą 164 577{{r|Gatkowski}}.
 
Po [[I rozbiór Polski|I rozbiorze Polski]] (1772) tereny dawnego księstwa oświęcimskiego przypadły Austrii, wchodząc w skład ziem odtąd nazywanych w skrócie jako [[Królestwo Galicji i Lodomerii|Galicja]]. Uwzględniając dawne księstwo, oficjalna nazwa tej części zaboru austriackiego po III rozbiorze brzmiała: ''Królestwo Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim i Księstwami Oświęcimia i Zatora''. W latach 1820 do 1850 na mocy patentu [[Franciszek I Habsburg|Franciszka I]] ziemie dawnego księstwa oświęcimsko-zatorskiego wyłączono z kraju koronnego Galicji i Lodomerii i włączono je do posiadłości czesko-morawskich co oznaczało inkorporację do [[Związek Niemiecki|Związku Niemieckiego]]<ref name=an>{{cytuj pismo| odn = tak | imię = Andrzej | nazwisko = Nowakowski | autor link = Andrzej Nowakowski | tytuł = Terytoria oświęcimsko-zatorskie w Związku Niemieckim: zarys prawno-historyczny | czasopismo = [[Przegląd Historyczny]] | rok = 1985 | wydawca = | miejsce = Warszawa | id = Tom 76, Numer 4 | issn = 0033-2186 | język = pl | strony = 783–793 | url = http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Przeglad_Historyczny/Przeglad_Historyczny-r1985-t76-n4/Przeglad_Historyczny-r1985-t76-n4-s783-793/Przeglad_Historyczny-r1985-t76-n4-s783-793.pdf }}</ref>, jednak administracyjnie były nadal częścią Galicji<ref name=autonazwa2>{{Cytuj|autor = Renata Pysiewicz-Jędrusik; Andrzej Pustelnik; Beata Konopska |tytuł = Granice Śląska |data = 1998 |isbn = 83-911532-0-7 |miejsce = Wrocław |wydawca = Rzeka |s = 28 |oclc = 43216062 }}</ref>.