Wikipedia

Świadkowie Jehowy w Polsce: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Per excellence (dyskusja | edycje)
42 015 edycji
drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 24:
{{mapa lokalizacyjna/punkt|52°05′N 20°48′E|pozycja=bottom|znak=Blue pog.svg|opis=[[Biuro Oddziału Świadków Jehowy w Polsce|Nadarzyn]]}}
}}
'''Świadkowie Jehowy w Polsce''' – społeczność wyznaniowa w [[Polska|Polsce]] należąca do ogólnoświatowej wspólnoty [[Świadkowie Jehowy|Świadków Jehowy]] licząca w 2018 roku około 116 tysięcy [[głosiciel]]i, należących do 1288 [[zbór#Zbór u Świadków Jehowy|zborów]] (w tym zbory i grupy obcojęzyczne oraz [[polski język migowy|języka migowego]]){{r|Polska}}{{r|stat2018}}{{u|uwaga2}}{{u|uwaga4}}. Trzeci pod względem liczebności [[związek wyznaniowy]] w Polsce, jedna z 25 wspólnot Świadków Jehowy na świecie, których liczebność przekracza 100&nbsp;000 głosicieli{{u|uwaga14}}<ref>{{Cytuj książkę | autor = Paweł Ciecieląg, Mikołaj Haponiuk | tytuł = Wyznania religijne, stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce | wydawca = Zakład Wydawnictw Statystycznych | miejsce = Warszawa | data = 2013 | strony = 30 | isbn = 978-83-7027-519-8}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.jw.org/pl/%C5%9Bwiadkowie-jehowy/dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87/dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87-ewangelizacyjna/liczba-swiadkow-jehowy-2014/ | tytuł = Coraz więcej krajów w „klubie stutysięczników” | autor = Watchtower | data = 2015 | opublikowany = jw.org | data dostępu = 2015-09-04}}</ref>.
 
W 2018 roku w dorocznej uroczystości [[Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa|Wieczerzy Pańskiej]] w Polsce uczestniczyło 180 603 Świadków Jehowy, sympatyków oraz osób zaproszonych{{r|stat2018}}. [[Biuro Oddziału Świadków Jehowy w Polsce|Biuro Oddziału]], koordynujące działalność Świadków Jehowy w Polsce, znajduje się w [[Nadarzyn (województwo mazowieckie)|Nadarzynie]] niedaleko [[Warszawa|Warszawy]]<ref name=Biuro>{{cytuj stronę | url = http://www.jw.org/pl/%C5%9Bwiadkowie-jehowy/biura-oddzia%C5%82%C3%B3w/polska/ | tytuł = Biuro Oddziału w Polsce | autor = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Watchtower]] | opublikowany = [[jw.org]] | data dostępu = 2013-12-12}}</ref>. Miejscowi głosiciele korzystają z ośmiu [[Sala zgromadzeń|Sal Zgromadzeń]], znajdujących się w Lublinie, Łodzi, Malborku, Mostach, [[Sala Zgromadzeń w Skarbimierzu|Skarbimierzu]], Sosnowcu, Stęszewie i Warszawie<ref>Folder „Sala Zgromadzeń Świadków Jehowy Skarbimierz”.</ref>.
Linia 155:
W liczonym oddzielnie [[Wolne Miasto Gdańsk|Wolnym Mieście Gdańsk]] na 175 Świadków Jehowy było 168 Niemców, 6 Niemców lub Polaków i 1 osoba o nieustalonej narodowości. Spośród nich przez jakiś czas więziono 151 osób, w tym 18 dzieci. Z grupy uwięzionych gdańskich Świadków Jehowy 33 osoby zesłano do obozów koncentracyjnych (np. do obozu [[Sachsenhausen (KL)|Sachsenhausen]]). Spośród nich 12 osób straciło życie w wyniku prześladowań nazistowskich. 9 osób zmarło w więzieniach lub w obozach, w tym w 5 przypadkach wykonano egzekucję, a 3 osoby zmarły w wyniku warunków uwięzienia{{odn|Wolfram Slupina|2010|s=275, 276}}. Ogółem represje dotknęły 175 gdańskich Świadków Jehowy<ref>„[[Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy]]” [https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1980283 nr 1/1981, s. 21.]</ref>.
 
Do obozów trafiło 69 głosicieli z Poznania, spośród których 22 osoby zginęły<ref>Teresa Wontor-Cichy: ''Więzieni za wiarę: Świadkowie Jehowy w KL Auschwitz'', Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, 2003.</ref>{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=202}}. Zostali oni wydani 6 i 7 maja 1942 roku przez gestapowca, który udając sympatyka Świadków Jehowy, dostał się do poznańskiego zboru, studiował Biblię, dał się ochrzcić i wywiedział się o adresy zamieszkania jego członków. Na zebraniu członków zboru przebrał się za kobietę w woalce by sprawdzić czy wszyscy są już obecni, po czym wyszedł i powrócił na zebranie już w mundurze SS. Ponieważ zebrania organizowano dla dwóch lub trzech rodzin inni członkowie zboru byli zabierani ze swoich domów późnym wieczorem lub następnego dnia rano. Aresztowano wówczas ponad 70 osób, które zostały przewiezione na przesłuchanie do [[Dom Żołnierza w Poznaniu|Domu Żołnierza]] przy ul. Niezłomnych, a następnie trafiły do [[Fort VII w Poznaniu (obózmiejsce zagładykaźni)|Fortu VII w Poznaniu]]{{odn|Matelska|2010|s=121, 122}}. Następną akcję gestapo przeprowadziło w maju 1943 roku, jednak nie miała już ona takiego zasięgu{{odn|Matelska|2010|s=123}}.
 
Ze zboru w Wiśle 53 głosicieli wysłano do obozów koncentracyjnych (głównie do Auschwitz-Birkenau) lub do przymusowej pracy w kopalniach czy też kamieniołomach na terenie Polski, Niemiec i Czech – 38 osób spośród nich zginęło. Dla wiślackich Świadków Jehowy bezpośrednim powodem aresztowania i represji była odmowa pracy w organizacji Todt bądź służby w Wehrmachcie. Ogółem represjom podano 83 wiślackich głosicieli, zainteresowanych oraz ich dzieci<ref>{{cytuj pismo | tytuł = Lojalni i niezłomni dawniej i dziś | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/2004766| czasopismo = [[Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy]] | data = 15 października 2004 | strony = 25–27 | issn = 1234-1150}}</ref>. 15 lipca 1943 roku 10 dzieci Świadków Jehowy z okolic Wisły, których rodzice odmówili podpisania ''[[Volkslista|Volkslisty]]'' (niemieckiej listy narodowościowej), odebrano rodzicom i umieszczono w [[Obóz przy ul.ulicy Przemysłowej w Łodzi|obozie dla nieletnich w Łodzi]]{{odn|Matelska|2010|s=131, 132}}.
 
W zborze wiejskim do którego należała grupa głosicieli ze wsi [[Grabowa (powiat zawierciański)|Grabowa]] doszło do donosu, w wyniku którego grupa ta trafiła do obozu koncentracyjnego Auschwitz. W trakcie wizyt duszpasterskich, które ksiądz Teofil Banach z parafii Niegowonice przeprowadzał we wsi Grabowa, duchowny ten wstąpił też do domu Świadków Jehowy. W trakcie rozmowy z domownikami wpadł w furię krzycząc m.in. „Ja was wszystkich heretyków Badaczy przez komin przepuszczę i wreszcie zrobię porządek w parafii”. Tego samego dnia podczas dalszych wizyt kilka domów dalej postanowiono o wydaniu „heretyków” w ręce Gestapo. Na liście sporządzonej przez księdza znalazło się osiem nazwisk. Na skutek tego donosu jakiś czas później Gestapo wraz z żandarmerią 10 maja 1941 roku urządziło obławę i aresztowało 11 Świadków Jehowy w Grabowej, w tym wszystkie osoby znajdujące się na sporządzonej przez księdza liście. Wszyscy w krótkim czasie zginęli w KL Auschwitz. Nie był to odosobniony przypadek{{u|uwaga25}}{{odn|Matelska|2010|s=74}}<ref>{{Cytuj książkę | autor = Aleksandra Boczek | tytuł = Kroczyliśmy wąską drogą | wydawca = Wydawnictwo A PROPOS | miejsce = Wrocław | data = 2012 | strony = 66, 82 | isbn = 978-83-63306-14-4}}</ref>.
Linia 171:
Do obozu koncentracyjnego [[Stutthof (KL)|Stutthof]] trafiło 99 Świadków Jehowy<ref group=uwaga>Jednym z więźniów tego obozu był Joachim Alfermann. Jego postawę nim został zesłany do obozu opisał [[Günter Grass]] w powieści autobiograficznej ''[[Przy obieraniu cebuli]]'' (rozdział III: „Nazywał się: My-czegoś-takiego-nie-robimy”). Grass choć nie zapamiętał z nazwiska tego człowieka opisał go jako ''Wirtunsowasnicht'' („My-takich-rzeczy-nie-robimy”). Joachim Alfermann przeżył pobyt w obozie, zmarł w roku 1998.</ref>. Było wśród nich 54 Niemców, 40 Polaków, 1 Austriak, 1 Szwajcar, 1 Jugosłowianin, 1 Ukrainiec i 1 osoba bezpaństwowa. Wielu Świadków Jehowy osadzonych w tym obozie trafiło do niego z powodu odmowy podpisania oświadczenia o wyrzeczeniu się wiary. Najczęściej też trafiali do KL Stutthof za działania związane ze swoimi przekonaniami religijnymi. 24 osoby zostały przewiezione do tego obozu z więzienia w Gdańsku, a pozostali Świadkowie Jehowy byli przewożeni raczej pojedynczo z różnych obozów przejściowych. W obozie w porze ciszy nocnej Świadkowie Jehowy regularnie organizowali zebrania, a także powielali literaturą biblijną, tłumaczoną przez Wilhelma Scheidera z języka angielskiego na niemiecki, okazyjnie przemycaną do obozu. Spośród 99 Świadków Jehowy uwięzionych w KL Stutthof 29 osób zmarło, 24 osoby przeżyły (w tym 4 zwolniono), 11 osób dotarło w marszu śmierci do duńskiej wyspy [[Møn]], 4 dotarły do Lauterbach na [[Rugia|Rugii]], 19 osób przewieziono do innych obozów, a dla 12 osób nie udało się ustalić ich dalszych losów{{r|Awake}}<ref>Hermine Schmidt, ''Ocalona radość. Wspomnienia młodej dziewczyny z lat 1925–1945'', Wydawnictwo A Propos, wyd. I, Wrocław 2005, {{ISBN|83-917339-5-5}}.</ref>{{odn|Matelska|2010|s=101–110}}.
 
W [[Fort VII w Poznaniu (obózmiejsce zagładykaźni)|Forcie VII]] w Poznaniu więziono około 70 Świadków Jehowy, spośród których zidentyfikowano imiennie 60 osób (58 Polaków, 1 Niemiec, w jednym wypadku narodowość nie jest znana). Zdecydowana większość została wydana w maju 1942 roku przez gestapowca udającego sympatyka Świadków Jehowy. Ponieważ był to obóz przejściowy, całą grupę 60 zidentyfikowanych Świadków Jehowy przeniesiono do różnych obozów koncentracyjnych: 17 osób trafiło do KL Auschwitz, 11 Świadków Jehowy przeniesiono na krótko do obozu przejściowego Żabików, 10 kobiet osadzono w KL Ravensbrück, a pojedyncze osoby wywieziono do Dachau, Mauthausen, Oranienburga, Sachsenhausen i Stutthofu{{odn|Matelska|2010|s=120–126}}.
 
W obozie przejściowym [[Obóz karno-śledczy w Żabikowie|Żabików]] więziono co najmniej 44 osoby (43 Polaków i 1 Niemiec), z których 11 osób zostało skierowanych z Fortu VII, a 33 osoby zostały wysłane przez poznańskie gestapo. Ponieważ był to obóz przejściowy więźniów wkrótce deportowano do innych obozów{{odn|Matelska|2010|s=127}}.
 
W [[Obóz przy ul.ulicy Przemysłowej w Łodzi|KL Litzmannstadt]], który był obozem dla polskiej młodzieży umieszczono 10 dzieci Świadków Jehowy z Wisły. Ich rodzice odmówili podpisania Volkslisty. Dzieci te umieszczono najpierw w KL Auschwitz, skąd po wstępnej selekcji i pobycie w więzieniach w Cieszynie i [[Sikawa (obóz pracy karnej w Łodzi)|Sikawie]] umieszczono w tym obozie na stałe. Cała dziesiątka przeżyła wojnę i samodzielnie wróciła do domów. Po ucieczce Niemców z obozu grupa ta starała się trzymać razem, dzięki czemu w roku 1945 powróciły do domu. Dwie osoby, które odłączyły się od grupy, trafiły do domu później{{odn|Matelska|2010|s=131, 132}}. Inne dzieci Świadków Jehowy – głównie ze Śląska czy Gdańska – umieszczono w wielu różnych miejscach, na przykład w obozie poprawczym w [[Grodków|Grodkowie]] koło Nysy czy w klasztorze katolickim w [[Czarnowąsy|Czarnowąsach]] pod Opolem<ref>{{Cytuj pismo | autor = Watchtower | tytuł = Dzięki pomocy Jehowy przetrwaliśmy totalitarne reżimy | url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/2007642| czasopismo = Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Towarzystwo Strażnica]] | strony = 8–12 | data = 1 września 2007}}</ref>. Zdarzały się wypadki, gdy na wniosek duchownych, rodziców dzieci umieszczonych w klasztorach pozbawiano sądownie praw rodzicielskich, a na samych dzieciach przeprowadzano na sposób katolicki obrzęd chrztu{{odn|Matelska|2010|s=275, 276}}.
 
Polscy Świadkowie Jehowy trafili również do 12 obozów koncentracyjnych znajdujących się na terenie III Rzeszy. W Bergen-Belsen więziono 21 polskich Świadków Jehowy, w Buchenwaldzie zidentyfikowano dotąd imiennie 30 osób, w Dachau więziono co najmniej 18 polskich Świadków Jehowy, w Dora-Mittelbau 26, we Flossenbürgu 13, w Lichtenburgu 4, w Mauthausen co najmniej 98 polskich Świadków Jehowy, w Moringen 1, w Neuengamme 9, w Ravensbrück 140 polskich Świadków, w Sachsenhausen 43, a 3 polskich Świadków Jehowy w Wewelsburgu. Dane te dotyczą osób zidentyfikowanych imiennie, w wielu wypadkach są niepełne{{odn|Matelska|2010|s=148–157}}.
Linia 183:
 
== Okres powojenny ==
Wiosną 1945 roku, po powrocie z obozu koncentracyjnego, Wilhelm Scheider przejął w użytkowanie budynek krajowego biura w Łodzi przy ul. Rzgowskiej 24<ref name=Awake>{{cytuj pismo | url = https://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/101994127 | tytuł = Wiara w Boga zapewniła mi ochronę | czasopismo = Przebudźcie się! | wolumin = LXXV | strony = 1114 | data = 8 marca 1994 | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Watch Tower Bible and Tract Society]] | issn = 1234-1169}}</ref>. Dzięki temu w 1946 roku wznowiono w nim działalność, jaką prowadzono przed wojną{{r|r}}. Choć połowa przedwojennej liczby głosicieli znalazła się na terenie [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], a wielu innych zginęło w czasie wojny, to jednak zaraz po wojnie liczebność Świadków Jehowy w Polsce wzrosła do 2500 głosicieli i dalej wzrastała w szybkim tempie. Otwarto [[Sala Królestwakrólestwa|Sale Królestwa]]. Zaczęto na nowo organizować większe zgromadzenia. Pierwsze zgromadzenie powojenne odbyło się w czerwcu 1946 roku na posesji sługi strefy (obwodu) Włodarczyka, we wsi [[Borówek (województwo lubelskie)|Borówek]] z udziałem ponad 1500 osób, a 260 osób przyjęło chrzest{{r|Borówek}}. We wrześniu zorganizowano pierwszy po wojnie kongres ogólnokrajowy w [[Katowice|Katowicach]], na którym zebrało się 5300 osób z całego kraju{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=213–216}}. W 1945 roku liczba głosicieli przekroczyła 6000. W ciągu dwóch następnych lat liczba Świadków Jehowy się podwoiła i w czerwcu 1947 roku wyniosła 13&nbsp;699 głosicieli, należących do 710 zborów.
[[Plik:Prawda was wyswobodzi.jpg|thumb|left|200px|''Prawda was wyswobodzi'' (1943).<br />Do Polski dotarła wraz z pomocą humanitarną w roku 1946.]]
Na początku 1946 roku zaczęła do Polski docierać pomoc materialna wysyłana przez [[Świadkowie Jehowy w Stanach Zjednoczonych|Świadków Jehowy ze Stanów Zjednoczonych]], [[Świadkowie Jehowy w Kanadzie|z Kanady]], [[Świadkowie Jehowy w Szwajcarii|ze Szwajcarii]] i [[Świadkowie Jehowy w Szwecji|ze Szwecji]]. Przy tej okazji wysłano również do Polski całe kartony Biblii, a nieco później tysiące książek „''Prawda was wyswobodzi''” oraz 250 tysięcy egzemplarzy broszury „''Religia zbiera wicher''”{{u|uwaga15}}. 19 marca 1947 roku przybyli do Polski [[Głosiciel#Głosiciele pełnoczasowi|misjonarze]] [[Biblijna Szkoła Strażnicy – Gilead|Biblijnej Szkoły Strażnicy – Gilead]], Stefan Behunick i Paweł Muhaluk (obaj narodowości polskiej lub ukraińskiej), którzy organizowali działalność polskich Świadków Jehowy. Zorganizowali oni pracę w okręgach i obwodach (dawnych strefach) oraz szkolili nadzorców podróżujących. Nadzorcą pierwszego okręgu obejmującego cały kraj został Edward Kwiatosz. Dwa lata później zbory w Polsce były podzielone na 3 okręgi{{odn|Rocznik Świadków Jehowy|1994|s=214}}. W 1947 roku zorganizowano zjazd ogólnokrajowy w Krakowie, w którym uczestniczyło 7000 osób, a 425 osób przyjęło chrzest<ref>{{Cytuj książkę | autor = [[Krzysztof Biliński]] | tytuł = Hiobowie XX wieku | wydawca = Wydawnictwo A PROPOS | miejsce = Wrocław | data = 2012 | strony = 28 | isbn = 978-83-63306-15-1}}</ref>. Uczestnicy tego zgromadzenia nosili plakietki kongresowe w kształcie fioletowego trójkąta, wzorowane na oznakowaniu Świadków Jehowy w obozach koncentracyjnych by przypominać o prześladowaniach, jakie przeszli pod rządami nazistów. Później takie większe zjazdy odbyły się jeszcze w innych miastach (m.in. w 1948 roku w Lublinie) oraz [[Kongres (Świadkowie Jehowy)#Zgromadzenia obwodowe|zgromadzenia obwodowe]] w wynajętych halach.
Linia 300:
Plik:Kongres Mówca.jpg|[[Kongres (Świadkowie Jehowy)|Kongres okręgowy]] „Kierowani duchem Bożym” (Szczecin, 2008)
Plik:Zgromadzenie w Poznaniu.jpg|Jeden z pięciu kongresów międzynarodowych, które odbyły się w ostatnich latach w Polsce („[[Czuwajcie!]]”, Poznań, 2009)
Plik:Centrum Kongresowe Sosnowiec.jpg|[[Kongres (Świadkowie Jehowy)#Zgromadzenia obwodowe|Zgromadzenie specjalne]] „Pozostały czas jest skrócony” w [[Sala Zgromadzeńzgromadzeń|Sali Zgromadzeń]] w Sosnowcu
Plik:Kongres 2011 Kraków (Cracovia).jpg|[[Kongres (Świadkowie Jehowy)|Kongres okręgowy]] „Niech przyjdzie Królestwo Boże!” (Kraków, 2011)
</gallery></div>
Linia 311:
28 listopada 1992 roku oddano do użytku [[Biuro Oddziału Świadków Jehowy w Polsce|Biuro Oddziału w Nadarzynie]]. Na uroczystości otwarcia był obecny członek Ciała Kierowniczego Teodor Jaracz. Dzień później na specjalnym programie na warszawskim [[Hala Torwar|Torwarze]] obecni byli delegaci ze wszystkich zborów w Polsce. W polskim Biurze Oddziału mieszka i pracuje około 150 osób<ref name="jw2019">{{Cytuj stronę | url = https://jw2019.org/Home/OurHistory | tytuł = Nasza historia | autor = Watchtower | data = 2018-08 | opublikowany = jw2019.org | data dostępu = 2018-08-09}}</ref>
 
W tym też okresie oddano do użytku wiele [[Sala Królestwakrólestwa|Sal Królestwa]], a w późniejszych latach – także osiem [[Sala Zgromadzeńzgromadzeń|Sal Zgromadzeń]]: w Sosnowcu ([[Sala Zgromadzeńzgromadzeń#Sale Zgromadzeń w Polsce|Centrum Kongresowe]], 1999){{u|uwaga9}}, Warszawie-Ursusie (2004), Lublinie (2000), Łodzi (1999), Malborku (2002){{u|uwaga10}}<ref>{{cytuj pismo | tytuł = Kolejna Sala Zgromadzeń Świadków Jehowy w Polsce |url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/102003070| czasopismo = [[Przebudźcie się!]] | strony = 16–19 | data = 22 stycznia 2003 | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Watch Tower Bible and Tract Society]] | issn = 1234-1169}}</ref>, w Stęszewie k. Poznania (2001), [[Sala Zgromadzeń w Skarbimierzu|Skarbimierzu]] (2000), a w 2009 roku w Mostach k. Szczecina. W Polsce działa pięć brygad budowlanych, składających się z wolontariuszy, które planują rocznie wybudować około 20 nowych Sal Królestwa i wykonać około 10 remontów generalnych.
 
W roku 2018 zbory Świadków Jehowy w Polsce korzystały z 645 własnych Sal Królestwa{{r|jw2019}}.
Linia 320:
Innym ośrodkiem, który wyspecjalizował się w bezkrwawych operacjach, jest I Klinika Kardiochirurgii w Katowicach. Według docenta Marka Witesa metody alternatywne „w kilku polskich klinikach są już stosowane rutynowo”. Kierowany przez niego zespół lekarzy pomyślnie wykonał w ten sposób kilkaset zabiegów u dzieci z wrodzoną wadą serca{{r|krew}}. Ponad 100 operacji bez użycia krwi, z zastosowaniem nowoczesnych metod alternatywnych, wykonał również profesor [[Andrzej Bochenek]]<ref>{{cytuj pismo | tytuł = Prywatna strona ryzyka | wydawca = Wysokie Obcasy Extra | data = styczeń 2017 | strony = 69}}</ref>.
 
Bezkrwawe operacje wykonuje się w szeregu placówek medycznych, m.in. w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Szczecinie<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.szczecin.tvp.pl/30575490/trudny-zabieg-bez-transfuzji-krwi-w-szczecinskim-szpitalu | tytuł = Trudny zabieg bez transfuzji krwi w szczecińskim szpitalu | autor = TVP Szczecin| data = 2017-05-12 | opublikowany = szczecin.tvp.pl | data dostępu = 2017-05-14|archiwum = http://web.archive.org/web/20180808140109/http://www.szczecin.tvp.pl/30575490/trudny-zabieg-bez-transfuzji-krwi-w-szczecinskim-szpitalu | zarchiwizowano = 2018-12-11}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://szczecin.wyborcza.pl/szczecin/7,34939,21798906,wyjatkowa-bezkrwawa-operacja-nie-bylo-transfuzji-ze-wzgledu.html | tytuł = Wyjątkowa, bezkrwawa operacja. Nie było transfuzji ze względu na przekonania pacjentki | autor = Gazeta Wyborcza. Szczecin | data = 2017-05-11 | opublikowany = szczecin.wyborcza.pl | data dostępu = 2017-05-15}}</ref>, w warszawskim [[Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus|Szpitalu Klinicznym Dzieciątka Jezus]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://wyborcza.pl/TylkoZdrowie/7,137474,21823064,operacje-bez-rozlewu-krwi.html | tytuł = Operacje bez rozlewu krwi | autor = Gazeta Wyborcza. Tylko Zdrowie | data = 2017-05-19 | opublikowany = wyborcza.pl | data dostępu = 2017-09-19}}</ref>, w [[Instytut Centrum„Centrum Zdrowia Matki Polki w ŁodziPolki”|Instytucie Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/9075471,w-szpitalu-matki-polki-w-lodzi-operuja-bez-transfuzji-krwi-u-swiadkow-jehowy,id,t.html | tytuł = W szpitalu Matki Polki w Łodzi operują bez transfuzji krwi u świadków Jehowy | autor = Agnieszka Jędrzejczak| data = 2015-11-12 | opublikowany = dzienniklodzki.pl | data dostępu = 2017-09-19}}</ref>, w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym w Białymstoku<ref>{{Cytuj stronę | url = http://plus.wspolczesna.pl/magazyn/a/prof-boguslaw-kedra-jest-nadwornym-chirurgiem-swiadkow-jehowy,11618090 | tytuł = Prof. Bogusław Kędra jest nadwornym chirurgiem świadków Jehowy | autor = Urszula Ludwiczak | data = 2016-12-29 | opublikowany = plus.wspolczesna.pl | data dostępu = 2017-09-19}}</ref> oraz we wrocławskim [[4 Wojskowy Szpital Kliniczny|Wojskowym Szpitalu Klinicznym]], gdzie dokonano pierwszego w Polsce przeszczepu szpiku bez transfuzji krwi<ref>{{Cytuj stronę | url = https://wroclaw.tvp.pl/18697178/bezkrwawe-operacje-tak-to-mozliwe | tytuł = Bezrwawe operacje. Jak to możliwe? | autor = TVP Wrocław | data = 2015-02-02 | opublikowany = wroclaw.tvp.pl | data dostępu = 2017-09-19}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = https://wroclaw.onet.pl/wroclaw-przeszczep-szpiku-bez-transfuzji-krwi/109lrh4 | tytuł =Pierwsza taka operacja w Polsce. Przeszczep szpiku bez transfuzji krwi | autor = Tosadzono Pajączek | data = 2018-07-02 | opublikowany = wroclaw.onet.pl | data dostępu = 2018-08-23}}</ref>.
 
W 1999 roku na XIII Międzynarodowym Zjeździe Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii w Łodzi Świadkowie Jehowy przedstawili ekspozycję na temat bezkrwawej chirurgii<ref>{{cytuj pismo | tytuł = Przyszłość bezkrwawej chirurgii w Polsce |url = http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/102000271| czasopismo = Przebudźcie się! | strony = 16–19 | data = 8 kwietnia 2000 | wydawca = [[Strażnica – Towarzystwo Biblijne i Traktatowe|Watch Tower Bible and Tract Society]] | issn = 1234-1169}}</ref>.
Linia 339:
 
=== Kursy ===
[[Plik:Szczecin-Sala Krolestwa swiadkow Jehowy.jpg|thumb|240px|Zdecydowana większość zborów Świadków Jehowy w Polsce spotyka się we własnych [[Sala Królestwakrólestwa|Salach Królestwa]]. Na zdjęciu: kompleks 3 Sal Królestwa, z których w 2012 roku korzystało 7 zborów ([[Szczecin]]).]]
W roku 1993 w Polsce rozpoczęły się zajęcia [[Biblijna Szkoła Strażnicy – Gilead#Kurs Biblijny dla Braci|Kursu Usługiwania]]. W 2011 roku w różnych częściach kraju rozpoczęły się zajęcia [[Starszy zboru#Szkolenia|Kursu dla Starszych]] (do roku 2014 skorzystało z niego ponad 9600 [[Starszy zboru#Świadkowie Jehowy|nadzorców]]). W grudniu 2012 roku w Biurze Oddziału rozpoczęły się zajęcia Kursu dla Nadzorców Podróżujących i Ich Żon (obecnie: Kurs dla Nadzorców Obwodów i Ich Żon; do marca 2014 roku odbyło się jedenaście takich kursów – ''klas''){{r|km14-03|km13-01}}.
 
Linia 363:
=== Wystawy i konferencje naukowe poświęcone represjom w trakcie II wojny światowej i okresu powojennego ===
{{Galeria
| Nazwa = Wybrane [[Sala Królestwakrólestwa|Sale Królestwa]] w Polsce
| wielkość = 240|Plik:POL Cieszyn Sala Królestwa Orzeszkowa 52.JPG|w [[Cieszyn]]ie|Plik:Sala krolestwa w tczewie.jpg|w [[Czarlin]]ie k. [[Tczew]]a|Plik:POL Harbutowice Sala Królestwa.JPG|w [[Harbutowice (województwo śląskie)|Harbutowicach]]|Plik:Kingdom Hall of Jehovah's Witnesses Jablonowo.JPG|w [[Jabłonowo Pomorskie|Jabłonowie Pomorskim]]|Plik:Sala Królestwa Krzeszowice 01 003.jpg|w [[Krzeszowice|Krzeszowicach]]|Plik:Sala Królestwa Rudno.jpg|w [[Rudno (województwo małopolskie)|Rudnie]]|Plik:Buildings in Sanok Jehowy.JPG|w [[Sanok]]u|Plik:POL Skoczów Sala Królestwa.JPG|w [[Skoczów|Skoczowie]]|Plik:POL Wisła Malinka Sala Królestwa.JPG|w [[Wisła (miasto)|Wiśle]]|Plik:Sala Królestwa Wolsztyn.JPG|i w [[Wolsztyn]]ie
}}
Linia 396:
 
=== Liczba wyznawców według województw na podstawie danych GUS ===
W wyniku [[Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011|Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011]] określono liczbę osób deklarujących swoją przynależność religijną do Świadków Jehowy<ref>GUS: [http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/8/1/3/l_wybrane_tablice_dot_przynaleznosci_narod_etnicznej_jezyka_i_wyznania.xls Wybrane tablice dotyczące przynależności narodowo-etnicznej, języka i wyznania – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011].</ref>:
{| class="wikitable sortable" style="margin: 1em 1em 1em 1em; width:500px; text-align:right"
|-
Linia 457:
<ref name="uwaga11">Badanie dotyczy tylko Świadków Jehowy polskiej grupy narodowościowej. Świadkowie Jehowy obywatele polscy, lecz należący do innych narodowości, zostali uwzględnieni w oddzielnych statystykach.</ref>
<ref name="uwaga12">Treść ukazu: „Osobom, które porzuciły wyznanie prawosławne, daje się prawo wyznawania ich wiary i praktykowania obrzędów religijnych podług przepisów ich wyznania, jak również tworzenia przez nie w sposób niżej wskazany gmin wyznaniowych”. Prawo to zezwalało na zmianę wyznania wszystkim, bez względu na to, jakie wyznanie opuszczali. Ustawodawca nawiązał do prawosławia, gdyż w Rosji była to religia dominująca (Dyspozycja senatu Nr 5982 z 2 czerwca 1906).</ref>
<ref name="uwaga13">W rezultacie presji kościelnej prawo wyznaniowe nie zostało uregulowane w Polsce międzywojennej odrębną ustawą, nie nastąpiła też jego prawna [[unifikacja prawa w Polsce|unifikacja]]. Skutkiem tego prawo różnie interpretowano. Według koncepcji Ministerstwa Sprawiedliwości uprawnienia nadane przez jednego z zaborców obowiązywały w całym kraju. Według koncepcji [[MinisterMinisterstwo wyznańWyznań religijnychReligijnych i oświeceniaOświecenia publicznegoPublicznego|Ministerstwa WRiOP]] obowiązywało prawo dzielnicowe, co oznacza, że w każdym byłym zaborze obowiązywały inne przepisy. Przed I wojną światową Badacze Pisma Świętego byli zarejestrowani na terenie byłego [[zabór rosyjski|zaboru rosyjskiego]], natomiast na terenie byłego [[zabór austriacki|zaboru austriackiego]] przysługiwało im prawo do urządzania nabożeństw domowych. Sytuacja prawna na terenie byłego [[zabór pruski|zaboru pruskiego]] była w przepisach niejasna (Pismo Nr 3457/389 z 30 kwietnia 1921 roku skierowane przez MWRiOP do Czesława Kasprzykowskiego).</ref>
<ref name="uwaga14">Pozostałe kraje należące do grona „stutysięczników” to: [[Świadkowie Jehowy w Angoli|Angola]], [[Świadkowie Jehowy w Argentynie|Argentyna]], [[Świadkowie Jehowy w Brazylii|Brazylia]], [[Świadkowie Jehowy w Demokratycznej Republice Konga|Demokratyczna Republika Konga]], [[Świadkowie Jehowy na Filipinach|Filipiny]], [[Świadkowie Jehowy we Francji|Francja]], [[Świadkowie Jehowy w Ghanie|Ghana]], [[Świadkowie Jehowy w Hiszpanii|Hiszpania]], [[Świadkowie Jehowy w Japonii|Japonia]], [[Świadkowie Jehowy w Kanadzie|Kanada]], [[Świadkowie Jehowy w Korei Południowej|Korea Południowa]], [[Świadkowie Jehowy w Kolumbii|Kolumbia]], [[Świadkowie Jehowy w Meksyku|Meksyk]], [[Świadkowie Jehowy w Niemczech|Niemcy]], [[Świadkowie Jehowy w Nigerii|Nigeria]], [[Świadkowie Jehowy w Peru|Peru]], [[Świadkowie Jehowy w Południowej Afryce|Południowa Afryka]], [[Świadkowie Jehowy w Rosji|Rosja]], [[Świadkowie Jehowy w Stanach Zjednoczonych|Stany Zjednoczone]], [[Świadkowie Jehowy na Ukrainie|Ukraina]], [[Świadkowie Jehowy w Wenezueli|Wenezuela]], [[Świadkowie Jehowy w Wielkiej Brytanii|Wielka Brytania]], [[Świadkowie Jehowy we Włoszech|Włochy]] i [[Świadkowie Jehowy w Zambii|Zambia]].</ref>
<ref name="uwaga15">Książkę „''Prawa was wyswobodzi''” Wydział Publikacji Nieperiodycznych [[Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk|Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk]] w Warszawie zezwolił rozpowszechnić w ilości 6500 egzemplarzy (pismo z dnia 21 października 1946).</ref>
<ref name="uwaga16">Krzysztof Srokowski, kierownik Sekcji 5 Wydziału V WUBP w Krakowie, zanotował, iż podejrzewa, że kapitan Wojska Polskiego wykonał polecenie miejscowego proboszcza rzymskokatolickiego, ks. Konstantego Łabędzia, który „w tym dniu zorganizował również po ulicach Czarnego Dunajca bojówki złożone z ludności wiejskiej”.</ref>
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Świadkowie_Jehowy_w_Polsce”