Kina i kinematografia w Bydgoszczy: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Bdg FocusPark noc 10 07-2013.jpg|thumb|200px|Multipleks [[Cinema City]] w kompleksie [[Focus Mall w Bydgoszczy|Focus Mall]]]]

[[Plik:Galeria Pomorska kino Helios Bydg 01-2013.jpg|thumb|200px|Multipleks [[Helios (sieć kin)|Helios]] w Centrum Handlowym [[Galeria Pomorska]]]]

[[Plik:Pałac Młodzieży.jpg|thumb|200px|[[Pałac Młodzieży w Bydgoszczy]] mieszczący m.in. kino kameralne]]

[[Plik:Kinoteatr Adria Bydgoszcz 1.jpg|thumb|200px|Wzniesiony w 1867 r. (przebudowany w 1903 r.) budynek główny [[Adria (Bydgoszcz)|Strzelnicy]], w którym mieści się kino Adria]]

=== Kina plenerowe ===

* Kino Perła – seanse odbywają się w sezonie wakacyjnym od środy do niedzieli na leżakach przed [[Galeria Drukarnia w Bydgoszczy|Domem Mody Drukarnia]]<ref>http://zafriko.bydgoszcz.pl/tag/kino-plenerowe/ dostęp 14-07-2015</ref>

* Blokada Filmowa - okazjonalne seanse plenerowe na najpiękniejszych ulicach Bydgoszczy, połączone z blokadą ruchu drogowego<ref>http://www.bydgoszcz.pl/miasto/aktualnosci/aktualnosci-2014-lipiec/Filmowa_blokada_na_Cieszkowskiego.aspx dostęp 14-07-2015</ref>

 

Po wybuchu I wojny światowej dużą część repertuaru w kinach zajmowały wojenne filmy dokumentalne o wydźwięku [[propaganda|propagandowym]]. Do 1920 roku repertuar kin składał się niemal wyłącznie z filmów niemieckich, podobnie niemieckie były napisy międzyujęciowe<ref name="GM19">Guzek Mariusz: Bydgoskie życie filmowe w latach 1914-1920. [w:] Kronika Bydgoska XIX 1998. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 1998. ISSN 0454-5451</ref>. Z tego powodu wśród Polaków większym aniżeli kino powodzeniem cieszyły się przedstawienia amatorskie, koncerty i [[Chóry w Bydgoszczy|ruch śpiewaczy]]. Dopiero 2 grudnia 1919 roku w kinie Wacława Szkaradkiewicza wyświetlono pierwszy film z polskimi napisami pt. „Karnawał zmarłych”<ref name="GM"/>. W 1920 r. w Bydgoszczy istniały cztery stałe kina, z tego jedno („Union Theater”) w rękach polskich<ref name="GM"/>.

 

Po przejściu Bydgoszczy do odrodzonego [[II Rzeczpospolita|państwa polskiego]], projektornie zostały przejęte względnie wykupione przez Polaków oraz zmieniły się ich nazwy<ref name="GM"/>:

* „Kristall-Palast” → „Kristal“ (ul. Gdańska 10),

W latach 1921-1922 istniało kino wojskowe „Orzeł” przy [[Ulica Jagiellońska w Bydgoszczy|ul. Jagiellońskiej]], w którym zaprezentowano m.in. dwa filmy lokalnej wytwórni „Polonia Film”. Pokazów własnych produkcji tej wytwórni dokonywał również jej właściciel Maksymilian Hauschild w „Kino-Ogrodzie” znajdującym się przy ul. Dworcowej 35/37<ref name="GM"/>.

 

 

Filmy dla młodzieży szkolnej poruszające zagadnienia [[Natura|przyrody]], [[Zoologia|zoologii]], [[Botanika|botaniki]], [[Fizyka|fizyki]], [[Astronomia|astronomii]], krajoznawstwa, bądź też techniki nowoczesnej wyświetlały kina prywatne, np. „Nowości”, „Kristal” i „Corso”, lecz przede wszystkim była to domena specjalnie utworzonych kin szkolnych. Pierwszy obiekt tego typu w Bydgoszczy utworzono w 1923 r. w [[Budynek Zespołu Szkół Plastycznych w Bydgoszczy|Męskiej Szkole Wydziałowej]] przy ul. Konarskiego. W 1929 r. wyświetlono w nim własny film pt. „Życie bydgoskich szkół wydziałowych”. W latach 1922-1930 niemieckojęzyczne filmy edukacyjne i fabularne prezentowała także we własnej sali kinowej [[Deutsche Bühne]]. Kino oświatowe zaprzestało swej działalności w latach 30., w epoce kina dźwiękowego<ref name="GM25"/>.

Do czasu wprowadzenia aparatury dźwiękowej, w Bydgoszczy działało 8 kin repertuarowych: „Kristal” „Nowości”, „Liberty”, „Marysieńka”, „Corso”, „Odrodzenie”, Wojskowe, „Paw” i „Oko”. Obok nich kilka innych instytucji, najczęściej prywatnych, organizowało projekcje filmowe sezonowo bądź incydentalnie. Rekordowym pod względem sprzedanych biletów był rok [[1928]], w którym Bydgoszczanie wykupili 1 mln wejściówek<ref name="GM"/>. Na tle całościowego oblicza kulturalno-społecznego miasta, kinematografia stanowiła liczącą się sferę, popularniejszą od bydgoskich teatrów ([[Teatr Miejski w Bydgoszczy|Miejskiego]] i [[Deutsche Bühne|Niemieckiego]]) oraz innych instytucji kulturalnych ([[Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy|muzeum]], [[Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy|książnica]])<ref name="GM"/>.

 

Od 1930 r. rewolucją w kinach było wprowadzenie dźwięku. Początkowo dochodził zza sceny z [[Płyta gramofonowa|płyt]], potem z [[Taśma filmowa|taśmy]]. Ten etap przysporzył kłopotów właścicielom kin, gdyż konieczne było nabycie drogiej aparatury. W związku z tym liczba kin zmniejszyła się, a pozostały obiekty najpopularniejsze i najzasobniejsze<ref name="BA93"/>. W roku 1930 w Bydgoszczy działały 3 kina dźwiękowe - „Nowości”, „Kristal” i „Marysieńka”. Pozostałych: „Corsa”, „Oka”, „Apolla”, „Odrodzenia” i „Wojskowego” przez długi czas nie stać było na instalację kosztownej aparatury. Zresztą dla niektórych z nich prezentacje filmowe stanowiły tylko część repertuaru. Proces udźwiękowiania kin trwał przez pierwszą połowę [[Lata 30. XX wieku|lat 30.]] W 1933 r. udźwiękowiono kina „Apollo” i „Rewia”<ref name="GM"/>.

 

* „Chemik” – w [[Łęgnowo|Łęgnowie]], powiązane z [[Zakłady Chemiczne Zachem w Bydgoszczy|Zakładami Chemicznymi „Zachem”]],

* „Lotnik” – przy ul. Szubińskiej, własność jednostki lotniczej,

* „Słońce” – w ogródkach działkowych przy ul. ks. Skorupki,

* „Mimoza” – przy ul. Dolina, w ogródkach działkowych, prowadzone przez radę zakładową Centrali Wynajmu Filmów,

* „Brda” – przy ul. Fordońskiej należące do rady zakładowej Fabryki Sklejek (istniało krótko),

* „Muza” – przy ul. Solnej,

* kino [[Pałac Młodzieży w Bydgoszczy|Pałacu Młodzieży]] – przy ul. Jagiellońskiej,

* „Milenium” – przy ul. Chemicznej, przemianowane na Teatr Rozrywki.

 

=== Okres po 2002 ===

 

 

== Historia produkcji filmowych w Bydgoszczy ==

Przed 1920 rokiem w Bydgoszczy, znajdującej się wówczas pod [[zabór pruski|zaborem pruskim]] zrealizowano stosunkowo niewiele obrazów filmowych. Były to skromne produkcje (obrazy z Bydgoszczy, otwarcie wystawy ogrodniczej, przemarsz gimnazjalistów itp.), które wyświetlano na bieżąco w bydgoskich kinach<ref name="GM"/>.

 

Latem 1925 roku Bydgoszcz odwiedziła ekipa wytwórni „Sfinks” realizująca jeden z największych sukcesów kasowych polskiego kina niemego: „[[Trędowata (film 1926)|Trędowatą]]” według powieści [[Helena Mniszkówna|Heleny Mniszkówny]]. Jako miejsce jednego z plenerów, obok [[Wilanów|Wilanowa]] i [[Natolin (Warszawa)|Natolina]], wybrano [[Zespół pałacowo-parkowy w Ostromecku]], należący wówczas do rodziny Avenslebenów<ref name="GM"/>.

 

 

Bydgoszcz była także miejscem produkcji [[Film dokumentalny|filmów dokumentalnych]]<ref name="GM21">Guzek Mariusz: Film dokumentalny w Bydgoszczy do 1939 r. [w:] Kronika Bydgoska XXI 1999. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2000. ISSN 0454-5451</ref>. W 1924 r. „Patzer-Film”, zrealizowała obszerną relację z pobytu w Bydgoszczy prezydenta RP [[Stanisław Wojciechowski|Stanisława Wojciechowskiego]] oraz szereg obrazów z działalności ważniejszych bydgoskich przedsiębiorstw (filmy: „Fabryka Konserw Mięsnych Blumwe-Lohnert”, „Browary Bydgoskie”, „Walne zebranie Towarzystwa Restauratorów”). Epilogiem działalności tej wytwórni były dokumentalne zdjęcia relacjonujące „Wyścigi automobilowe i motocyklowe urządzone przez Klub Automobilowy w Osowej Górze pod Bydgoszczą”<ref name="GM21"/>. Wytwórnie pozabydgoskie w latach 1929-1930 nakręciły m.in. powitanie Prezydenta RP [[Ignacy Mościcki|Ignacego Mościckiego]] w Bydgoszczy, a także 30-minutowy obraz zatytułowany „Cała Bydgoszcz i jej mieszkańcy na ekranie”. Najchętniej filmowanymi tematami z miasta były imprezy sportowe: [[Mistrzostwa Europy w wioślarstwie]] na [[Tor regatowy w Bydgoszczy|torze regatowym w Brdyujściu]], wyścigi konne itp. Przedsięwzięciem własnym był 10-minutowy dokument „Życie bydgoskich szkół wydziałowych” z 1928 r.<ref name="GM"/>

 

W [[Lata 30. XX wieku|latach 30.]] realizowano w Bydgoszczy tylko [[Film dokumentalny|filmy dokumentalne]]. W 1933 r. ekipa ekspedycja filmowa pod kierunkiem Henryka Vlassaka zrealizowała film zatytułowany „Bydgoszcz - polska Wenecja”<ref name="GM21"/>. Scenariusz napisany przez [[Janusz Musialik|Janusza Musialika]], podporządkowany był wymogom promocyjnym miejscowego przemysłu i [[magistrat]]u. Przewidywał prezentację trzech części: obrazów z życia miasta, miejscowej infrastruktury przemysłowej oraz instytucji kulturalnych i rozrywkowych. Film w ostatecznej wersji został udźwiękowiony i pokazywany był jako dodatek programowy w kinach na terenie całej [[Wielkopolska|Wielkopolski]] i [[Pomorze|Pomorza]]. W kolejnych latach w miejscowych kinach pokazywano także szereg innych filmów dokumentalnych i reklamowych, w których tłem były bydgoskie ulice i przedsiębiorstwa. We wrześniu 1937 roku zespół [[Polska Agencja Telegraficzna|Polskiej Agencji Telegraficznej]] zrealizował reportaż z pomorskich międzydywizyjnych manewrów wojskowych w Bydgoszczy. Na taśmie zarejestrowano fragmenty ćwiczeń i kończącą przedsięwzięcie [[Defilada|defiladę]] w Bydgoszczy z udziałem marszałka [[Edward Śmigły-Rydz|Edwarda Rydza-Śmigłego]]. Ostatnim filmem nakręconym przed [[II wojna światowa|II wojną światową]] w Bydgoszczy była relacja z międzynarodowego spływu kajakowego [[Brda|Brdą]] na trasie [[Charzykowy]]-[[Bydgoszcz]] latem 1938 roku (film barwny)<ref name="GM"/>. W sumie w latach 1909-1939 wyprodukowano w Bydgoszczy 25 filmów dokumentalnych i blisko 10 fabularnych”<ref name="GM21"/>.