Pracodawca działa na własny rachunek. Zwykle jest posiadaczem swojego warsztatu pracy. Wchodzi w bezpośrednie relacje z klientami, którym oferuje wytworzone przez siebie towary lub usługi. W przedsiębiorstwach rodzinnych pracę oprócz właściciela znajdują członkowie jego rodziny. W spółkach obowiązki dzieli między siebie kilka osób, związanych ze sobą wspólną własnością warsztatu pracy.
Przedsiębiorca musi się zwykle wykazać wielką kreatywnością, która pozwala mu na utrzymanie się na rynku w obliczu stale rosnącej konkurencji. Jako przedsiębiorców można traktować osoby wykonujące wolne zawody (np. adwokatów, artystów, dziennikarzy).
Szczególnym pracodawcą jest państwo. Przedsiębiorstwa państwowe tylko częściowo podlegają regułom gospodarki rynkowej. Relacje pracy są w nich regulowane przez polityków. W niektórych krajach demokratycznych po każdych wyborach politycy umieszczają w przedsiębiorstwach powiązane ze sobą osoby, którym odpłacają się w ten sposób za pomoc w prowadzeniu kampanii wyborczych. Błędy w zarządzaniu państwową firmą prowadzą do trwonienia ludzkiej pracy. Wydajność pracy w przedsiębiorstwach prywatnych jest znacznie wyższa niż państwowych. Prywatyzacja prowadzi zatem do wzrostu wydajności choć niekiedy towarzyszyć jej może lokalny wzrost bezrobocia, związany ze zwolnieniami restrukturyzacyjnymi w firmie będącej znaczącym pracodawcą na danym obszarze.
