Neorenesans: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne oraz inne drobne sprawy
m poprawa przek., drobne redakcyjne, drobne techniczne:+/-gallery, +kontrola autorytatywna
Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2011-12}}
'''Neorenesans''' – nurt w [[architektura|architekturze]] [[XIX wiek|XIX]]-wiecznego [[Historyzm (architektura)|historyzmu]], nawiązujący formalnie do [[architektura renesansu|architektury renesansowej]]. W krajach [[Europa Środkowa|Europy Środkowej]] nawiązywano przede wszystkim do tzw. renesansu północnego.
 
Teoretyczny grunt dla rozwoju neorenesansu został przygotowany już na początku XIX w. przez publikacje [[Jean-Nicolas-Louis Durand|Jeana-Nicholasa-Louisa Duranda]] (''Précis des leçons d'architectured’architecture données à l'Écolel’École royale polytechnique'', lata 1802-18051802–1805) oraz [[Auguste-Henri-Victor Grandjean de Montigny|Auguste-Henri-Victora Grandjean de Montigny’ego]] (''Architecture toscane: palais, maisons, églises et autres édifices publics et privés principalement des 15e, 16e et 17e siècles''). Do najwcześniejszych budowli wzorowanych na renesansie rzymskim należy zabudowa Rue de Rivoli w Paryżu, projektu [[Charles Percier|Charlesa Perciera]] i [[Pierre François Louis Fontaine|Pierre’a Fontaine’a]].
 
W Monachium od drugiego dziesięciolecia XIX w. zaczął powstawać szereg budynków projektu [[Leo von Klenze]]go, w większości nawiązujących do renesansu florenckiego i rzymskiego (np. pałac książąt Leuchtenberg, wzorowany na rzymskim [[Palazzo Farnese]]). Liczne nawiązania do renesansu pojawiły się również w zabudowie Ludwigstraße w Monachium, uważanej jednak za realizację w [[Styl arkadowy|stylu arkadowym]].
 
Kolejne wczesne realizacje w tym stylu powstały w Londynie. Są to siedziby dwóch klubów: Traveller’s Club (budowa ukończona w 1832 r.) i Reform Club (1837-18411837–1841), obie zaprojektowane przez [[Charles Barry|Charlesa Barry’ego]].
 
Neorenesans osiągnął największe znaczenie między [[1870]] i [[1890]]. Formy neorenesansowe były uważane przez architektów ścisłego historyzmu za wiążące, w odróżnieniu od historyzmu romantycznego, który dopuszczał swobodną interpretację. Odwołanie do stylu historycznego odnosiło się jednak najczęściej jedynie do [[elewacja|elewacji]]. Neorenesans był propagowany m.in. przez niemieckiego architekta [[Gottfried Semper|Gottfrieda Sempera]].
 
W stylu neorenesansowym wznoszono przede wszystkim obiekty użyteczności publicznej, takie jak [[bank]]i, [[ratusz]]e czy [[Szkoła (oświata)|szkoły]], jak również wiele [[Kamienica (architektura)|kamienic czynszowych]]. Styl dotyczył także urządzania wnętrz. Największy zespół architektury neorenesansowej znajduje się w [[Wiedeń|Wiedniu]], m.in. większa część budowli [[Ring wiedeński|Ringu]].
 
Równolegle z neorenesansem rozwijał się [[Architektura neobarokowa|neobarok]], który około [[1885]] osiągnął równe mu znaczenie. Około [[1900]] neorenesans wychodzi ostatecznie z mody. Przykładem architektury okresu schyłkowego jest powstały w latach 1906-19111906–1911 w [[Szczecin]]ie budynek [[Rejencja szczecińska|rejencji szczecińskiej]], obecnie użytkowany jako [[Budynek Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie|urząd województwa zachodniopomorskiego]].
 
== Galeria ==
=== Świat ===
<gallery heights=165 widths=210>
Plik:Paris 75001 Rue de Rivoli no 232 facade 20110530.jpg|Rue de Rivoli, Paryż, budowa rozpoczęta w 1802 r., proj. [[Charles Percier]] i [[Pierre François Louis Fontaine]]
Plik:Palais Leuchtenberg.jpg|Pałac książąt Leuchtenberg, Monachium, 1817–1821, proj. [[Leo von Klenze]]
Plik:Reform Club 02.JPG|Siedziba Reform Club, Pall Mall, Londyn, 1837-18411837–1841, proj. [[Charles Barry]]
Plik:Schlossbruecke Schwerin 01 09.jpg|Pałac w Schwerin, 1845-18571845–1857
Plik:WaddesdonManor.JPG|Pałac Jacoba Rotschilda w Waddesdon, 1874-18891874–1889
</gallery>
 
=== Polska ===
<gallery heights=140 widths=155>
Plik:Vienna rail station, Warsaw.jpg|Dworzec kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Warszawie, proj. H. Marconi
Plik:Warszawa kościół na Chłodnej 2011.jpg|Kościół św. Karola Boromeusza w Warszawie, proj. H. Marconi
Linia 31:
Plik:Warszawa, Hotel Europejski - fotopolska.eu (208628).jpg|Hotel Europejski w Warszawie, proj. H. Marconi
Plik:Building in Krakow 029.jpg|Kraków, budynek Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, proj. F. Pokutyński
Plik:Collegium Chemicum Poznan.jpg|thumb|150px|left|E. Madurowicz i [[Roger Sławski|R. Sławski]]: [[Collegium Heliodori Święcicki w Poznaniu|Collegium Chemicum w Poznaniu]]
Plik:Bielsko-Biała Town Hall.jpg|thumb|left|150px|[[Emanuel Rost (1848–1915)|Emanuel Rost jun.]]: [[Ratusz w Bielsku-Białej]]
Plik:Ratusz w Kamiennej Górze - Aw58 - 05.07.2008 r..jpg|thumb|left|150px|[[Ratusz w Kamiennej Górze]]
Plik:Starogard Ratusz 1.JPG|Ratusz w Starogardzie Gdańskim
Plik:Dworzec Sosnowiec Główny - panoramio.jpg|Dworzec kolejowy w [[Sosnowiec|Sosnowcu]]
Linia 43:
 
{{Commonscat|Neo-Renaissance architecture}}
 
{{kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Historia architektury nowożytnej]]