|
[[Plik:AGM-86 ALCM.JPEG|thumb|300px|Pocisk manewrujący [[AGM-86 ALCM/CALCM|AGM-86 ALCM]]]]
'''Pocisk manewrujący''' – '''pocisk skrzydlaty''' (dawniej: ''[[samolot-pocisk]]'') zawierający [[głowica bojowa|głowicą bojową]] i przeznaczony do uderzenia w [[cel (wojsko)|cel]] i jego zniszczenia [[wybuch]]em [[materiał wybuchowy|materiału wybuchowego]], a także [[bomba wodorowa|wybuchem termojądrowym]]. Pocisk skrzydlaty jest [[walka (wojsko)|bojowym]] [[aparat latający|aparatem latającym]] jednorazowego użytku<ref>Richard K. Betts: ''Cruise Missile: Technology, Strategy and Politics'', s. 31-45</ref>. Jest [[urządzenie]]m [[sterowanie|samosterującym]], autonomicznym i wykorzystującym [[siła nośna|aerodynamiczną siłę nośną]] do pokonania [[grawitacja|siły grawitacji]] oraz napędzanym na całej trasie lotu przez wbudowane źródło napędu, [[silnik marszowy]].
'''Pocisk manewrujący''' – (dawniej: ''[[samolot-pocisk]]'') przeznaczony do dostarczenia głowicy bojowej do wyznaczonego celu bezpilotowy autonomiczny aparat latający jednorazowego użytku, wykorzystujący [[siła nośna|aerodynamiczną siłę nośną]] do pokonania [[grawitacja|siły grawitacji]] oraz napędzany na całej trasie lotu przez wbudowane źródło napędu. Podstawowymi cechami charakterystycznymi tego rodzaju pocisku jest lot z wykorzystaniem aerodynamicznej siły nośnej oraz wbudowanego napędu na całej trasie lotu. W odróżnieniu bowiem od [[pocisk balistyczny|pocisków balistycznych]] które napędzane są jedynie na początkowym etapie lotu, pociski manewrujące napędzane są wbudowanym źródłem napędu od startu aż do momentu osiągnięcia przez pocisk celu.
== Cechy charakterystyczne == ▼
Podstawowymi cechami charakterystycznymi tego rodzaju pocisku jest: 1) [[lot (ruch)|lot]] z wykorzystaniem aerodynamicznej siły nośnej oraz wbudowanego napędu na całej trasie lotu i jego pracę aż do momentu gdy pocisk razi cel. W odróżnieniu od [[pocisk balistyczny|pocisków balistycznych]], które są napędzane przez część lotu, (do momentu wyzwolenia głowic balistycznych (pocisków ponownego [[Wejście w atmosferę|wejścia w atmosferę]]) od tego momentu lecących nadanym [[pęd (fizyka)|pędem]] i z siłą ciężkości) pociski manewrujące są napędzane wbudowanym źródłem napędu od startu do trafienia w cel. 2) Jednorazowość. Jednorazowość takiego pocisku także różni go od [[Bezzałogowy statek powietrzny|BSL]]. 3) Autonomiczność pocisków manewrujących wiąże się z tym, że pocisk porusza się po z góry zaprogramowanej trasie lotu, co odróżnia go od zdalnie sterowanych maszyn powietrznych oraz pojazdów [[Naprowadzanie komendowe|naprowadzanych komendowo]].
Warunkiem uznania obiektu za pocisk manewrujący nie jest zdolność do zmiany kierunku lotu, ani rodzaj wbudowanego napędu. Czynniki te są jedynie rezultatem postępu technicznego, nie są natomiast warunkami konstytutywnymi tego rodzaju broni. Pierwszym pociskiem manewrującym który wszedł do produkcji seryjnej, był produkowany w latach 1918–1920 [[Stany Zjednoczone|amerykański]] [[Kettering Bug]], którego [[płatowiec]] napędzany był czterocylindrowym [[silnik tłokowy|tłokowym]] [[silnik spalinowy|silnikiem spalinowym]]. Rozwój pocisków manewrujących w [[Dwudziestolecie międzywojenne|dwudziestoleciu międzywojennym]] doprowadził do powstania i bojowego użycia podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] pocisków manewrujących [[Fieseler Fi 103|V-1]] z [[silnik odrzutowy|napędem odrzutowym]], zaś rozwój technik [[naprowadzanie|naprowadzania]] i kontroli po zakończeniu tego konfliktu, umożliwił powstanie pocisków manewrujących zdolnych do wielokrotnych zmian kierunku w trakcie lotu i precyzyjnego naprowadzania się na cel, w konsekwencji zaś uczynił je jedną z [[Broń precyzyjnego rażenia|broni precyzyjnego rażenia]]. ▼
▲Warunkiem uznania obiektuaparatu latającego za pocisk manewrujący nie jest zdolność do zmiany kierunku lotu, anibądź rodzaj wbudowanego napędu. CzynnikiTe teczynniki są jedynie rezultatem [[postęp techniczny|postępu technicznego ]], jednak nie są natomiast warunkami konstytutywnymi tego rodzaju broni. Pierwszym pociskiem manewrującym który wszedł do produkcji seryjnej, był produkowany w latach 1918–1920 [[Stany Zjednoczone|amerykański]] [[Kettering Bug]], którego [[płatowiec]] napędzany był czterocylindrowym [[silnik tłokowy|tłokowym]] [[silnik spalinowy|silnikiem spalinowym]]. Rozwój pocisków manewrujących w [[Dwudziestolecie międzywojenne|dwudziestoleciu międzywojennym XX w.]] doprowadził do powstania i bojowego użycia podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] pocisków manewrujących [[Fieseler Fi 103|V-1]] z [[silnik odrzutowy|napędem odrzutowym]] ,. zaś rozwójRozwój technik [[ naprowadzanieSamonaprowadzanie| naprowadzaniasamonaprowadzania]] i kontroli po zakończeniu tegotej konfliktu[[wojna|wojny]], umożliwił powstanie pocisków manewrujących zdolnych do wielokrotnych zmian kierunku w trakcie lotu i precyzyjnego naprowadzania się na cel, a w konsekwencji zaś uczynił je jedną z [[Broń precyzyjnego rażenia|broni precyzyjnego rażenia]].
Współczesne konstrukcje pocisków manewrujących są używane z dowolnych lotniczych, naziemnych i morskich platform startowych, z uwagi zaś na niewielkie rozmiary i niski [[profil lotu]] szczególnie skuteczne są w ataku na silnie [[Obrona|bronione]] cele, których rażenie innymi sposobami nie jest możliwe lub też wiązałoby się z dużym ryzykiem dla życia własnych żołnierzy. W związku z brakiem w tamtym czasie precyzyjnych systemów naprowadzania i kontroli, podczas II wojny światowej pociski tego rodzaju używane były do ataków o charakterze [[terroryzm|terrorystycznym]] na ludność cywilną [[Londyn]]u, [[Antwerpia|Antwerpii]] i [[Bruksela|Brukseli]], po jej zakończeniu zaś wielokrotnie – do przeprowadzania [[broń precyzyjnego rażenia|uderzeń precyzyjnych]] na centra [[obrona przeciwlotnicza|obrony przeciwlotniczej]], [[Dowodzenie (wojsko)|centra dowodzenia]] i [[wojskowe centrum łączności|łączności]], [[Baza lotnicza|bazy lotnicze]] i [[Zakład przemysłowy|obiekty przemysłowe]] o strategicznym znaczeniu.
Współczesne pociski skrzydlate są używane z dowolnych lotniczych, naziemnych i morskich platform startowych. Z uwagi na dość niewielkie rozmiary i niski [[profil lotu]] są szczególnie skuteczne w [[atak]]u na silnie [[Obrona|bronione]] cele, których rażenie innymi sposobami nie jest możliwe bądź wiązałoby się z dużym [[ryzyko|ryzykiem]] dla życia własnych [[żołnierz]]y.
== Rozwój idei ==
W powszechnej świadomości, przodkami współczesnych urządzeń objętych definicją pocisku manewrującego były [[III Rzesza|niemieckie]] pociski [[V1]]. Tymczasem pociski tego rodzaju istniały już w trakcie [[I wojna światowa|I wojny światowej]]<ref name="CM:Technology">{{cytuj książkę |nazwisko = Betts| imię = Richard K.| autor link = | tytuł = Cruise Missile: Technology, Strategy and Politics| wydawca = Brookings Inst Press| miejsce = | rok = February 1982| strony = | isbn = 0815709315}}</ref>. Konstrukcja i techniczne charakterystyki pocisków manewrujących ewoluowały w każdym zakresie we wszystkich technicznie zaawansowanych państwach, przy czym na przestrzeni dziesiątek lat prym w tej mierze wiodły [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Związek Radziecki]] i [[Stany Zjednoczone]]<ref name="CM:Technology" />. Ewolucja pocisków manewrujących wiodła od prostych napędzanych silnikiem bomb aerodynamicznie lecących po linii prostej od startu do celu, aż po złożone systemy zdolne do zmiany trasy dolotu, a nawet wielokrotnego podchodzenia do celu, i wciąż nie jest zakończona.
W związku z brakiem w tamtym czasie precyzyjnych systemów naprowadzania i kontroli, podczas II wojny światowej tego typu pociski niszczyły skupiska [[cywil]]ów, a nie tylko zakłady zbrojeniowe bądź bazy wojskowe. V-1 (ale także [[V-2]]) atakowano m.in. [[Londyn]], [[Antwerpia|Antwerpię]] i [[Bruksela|Brukselę]].
=== Początki: do 1941 ===
Idea "latających bomb" bądź też "torped powietrznych" przedstawiana była jako koncepcja operacyjna już przed [[I wojna światowa|I wojną światową]]. W 1915 roku w amerykańskiej prasie nazywano je urządzeniami które prawdopodobnie zrewolucjonizują nowoczesny sposób prowadzenia walki, a pociski tego rodzaju określano mianem "dział przyszłości". W broni tej dostrzegano wielki potencjał, olbrzymią wartość i ogromną siłę jako środek napadu powietrznego<ref name=CruiseEv>{{cytuj książkę |nazwisko = Werrell| imię = Kenneth P.| tytuł =The evolution of the cruise missile| wydanie = drugie| wydawca = Air University, Air University Press| miejsce = Washington, D.C|strony=1-17|oclc = 12022079}}</ref>. [[Plik:Elmer Ambrose Sperry.jpg|150px|left|thumb|[[Elmer Ambrose Sperry]]]]Technologią umożliwiającą wówczas konstrukcję tego rodzaju urządzeń było zastosowanie [[żyroskop]]ów wbudowanych w ówczesne konstrukcje kadłubów lotniczych. Historycznie znane praktyczne próby budowy tego rodzaju broni zapoczątkowane zostały gdy w 1915 roku amerykański [[inżynier]] [[Peter Cooper Hewitt|Peter Hewitt]], wynalazca [[Wysokociśnieniowa lampa rtęciowa|wysokociśnieniowej lampy rtęciowej]], podjął wspólne prace z [[Elmer Ambrose Sperry|Elmerem Sperrym]] i jego przedsiębiorstwem [[Sperry Gyroscope Company]] nad swoją „latającą bombą”<ref name=CruiseEv />. Wynalazcy ci wspólnie zaprojektowali i przetestowali automatyczny system kontroli, zaś pomyślne wyniki tych prób skłoniły ich do oficjalnej prezentacji układu. Po podjętej wkrótce i niestety nieudanej próbie zainteresowania wynalazkiem [[United States Army|armii amerykańskiej]], zwrócili się ze swoim pomysłem do [[United States Navy|amerykańskiej floty]], która zgodziła się przeprowadzić oficjalne testy. 12 września 1916 roku przeprowadzono pierwsze testy automatycznego układu kontroli przed przedstawicielami US Navy, zamontowanego na przygotowanym do tego celu [[wodnosamolot|wodnosamolocie]]. Automatycznie kontrolowana maszyna wzniosła się na zaplanowany pułap, obrała właściwy kurs, przeleciała zaprogramowany dystans, zanurkowała i uderzyła w wyznaczony cel<ref name=CruiseEv />.
Po drugiej wojnie światowej pocisków skrzydlatych używano wielokrotnie do przeprowadzania [[broń precyzyjnego rażenia|uderzeń precyzyjnych]] na centra [[obrona przeciwlotnicza|obrony przeciwlotniczej]], [[Dowodzenie (wojsko)|centra dowodzenia]] i [[łączność wojskowa|łączności]], [[Baza lotnicza|bazy lotnicze]] i [[Zakład przemysłowy|obiekty przemysłowe]] o operacyjnym lub o strategicznym znaczeniu. Mimo postępu technicznego niecelne uderzenia nadal się zdarzają.
Już w pierwszej [[dekada (czas)|dekadzie]] lotów z użyciem napędu silnikowego, pomysł bezzałogowych, automatycznie kontrolowanych „latających bomb” rozważany były w wielu krajach, poza [[Stany Zjednoczone|Stanami Zjednoczonymi]] zwłaszcza w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. Wkrótce po wybuchu wojny, Brytyjski Gabinet Wojenny zwrócił się do profesora [[Archibald Low|Archibalda Lowa]] z wnioskiem o opracowanie [[dalmierz]]a dla [[Artyleria nadbrzeżna|artylerii nadbrzeżnej]]. Projekt przerodził się jednak wkrótce w kontrolowaną za pomocą radia „latającą bombę”, której zadaniem było przechwytywanie [[Cesarstwo Niemieckie|niemieckich]] [[sterowiec|sterowców]] i ataki na cele naziemne. 21 marca 1917 roku Low zademonstrował opracowane przez siebie urządzenie wyższym oficerom brytyjskim, jednak pierwsza maszyna rozbiła się natychmiast po starcie, druga natomiast przeleciała niewielką odległość, po czym skierowała się w stronę obserwatorów, ulegając jednak rozbiciu niecałe 3 metry od Lowa i kontrolującego ją urządzenia radiowego<ref name=CruiseEv />. Mniej więcej w tym samym czasie, [[Henry Folland]] – konstruktor słynnego [[myśliwiec przechwytujący|samolotu pościgowego]] [[Royal Aircraft Factory S.E.5|SE-5]] – opracował inny projekt pocisku. Wybudowana przez [[Royal Aircraft Establishment|Royal Aircraft Factory]] maszyna o rozpiętości skrzydeł 6-6,7 metra i wadze 227 kilogramów wyposażona w silnik o mocy 35 [[koń mechaniczny|KM]], w trzech podjętych w lipcu 1917 roku próbach nie potrafiła jednak oderwać się od Ziemi, po czym projekt przerwano<ref name=CruiseEv />.
Rozwój konstrukcji „latających bomb” nabrał znacznego impetu z chwilą przystąpienia 6 kwietnia 1917 roku Stanów Zjednoczonych do I wojny światowej. Sześć dni później Naval Consulting Board zarekomendował przyznanie środków finansowych na program oparty na konstrukcji Sperry’ego, a już w maju tego roku Sekretarz Marynarki [[Josephus Daniels]] zaaprobował wydzielenie 200.000 dolarów na ten projekt. Przeprowadzone z wykorzystaniem wodnosamolotu [[Curtis N-9]] eksperymenty nie zakończyły się jednak powodzeniem aż do 6 marca 1918 roku, kiedy „latająca bomba” przeleciała zaplanowane 1000 [[jard]]ów (919,4 metra)<ref name=CruiseEv />. Następne testy nie wykazały jednak dojrzałości konstrukcji, wkrótce zaś wojna dobiegła końca. Jej zakończenie nie spowodowało jednak porzucenia programu. 2 listopada 1918 roku marynarka zamówiła pięć samolotów od kompanii Witteman-Lewis, z których dwa wyposażyła w oryginalne urządzenia kontrolne Sperry’ego trzy zaś pozostałe w urządzenia zmodyfikowane. Na skutek problemów między innymi ze stabilizacją pocisku, program nie przyniósł jednak przełomu, toteż w 1922 roku został anulowany<ref name=NASC>{{cytuj stronę| url=http://web.archive.org/web/20131204040000/http://www.history.navy.mil:80/download/ww1-10.pdf| tytuł = Developing the Flying Bomb| data dostępu = 2011-03-01| autor = Lee Pearson| opublikowany = [[Naval Air Systems Command]]| praca = | data = | język = en}}</ref><ref name=CruiseEv />. W międzyczasie jednak, z nieco większymi sukcesami prowadziła swój program „latających bomb” armia.
==== Kettering Bug ====
Niektóre z udanych lotów (mimo ich nieudanych zakończeń) automatycznie kontrolowanych „latających bomb” N-9 marynarki, zrobiły jednak wrażenie na obserwujących je przedstawicielach amerykańskich wojsk lądowych, w których skład wchodziły w tym czasie siły powietrzne<ref name=CruiseEv />. Toteż armia Stanów Zjednoczonych powołała czteroosobowy zespół celem ustalenia możliwości pozyskania tego rodzaju broni. Podczas gdy trzech członków zespołu wypowiedziało się negatywnie o możliwości skonstruowania takiego urządzenia, [[Charles Kettering]] – wynalazca wyposażonego w [[rozrusznik silnika spalinowego|rozrusznik]] [[samochód|automobilu]], a później wiceprezydent [[General Motors]] – wniósł odmienny raport mniejszości. Co nie było w tej sytuacji zaskoczeniem, Kettering otrzymał od armii kontrakt na opracowanie odpowiedniego urządzenia<ref name=CruiseEv />.
[[Plik:Kettering Bug.jpg|thumb|300px|[[Kettering Bug]]]]
Sformowana przez Katteringa grupa kilku przedsiębiorstw (w tym należącego do Sperry’ego oraz [[Orville Wright of Dayton Wright]] wywodzącą się z firmy założonej przez [[bracia Wright|braci Wright]]) zaprojektowała mniejszą, prostszą w budowie i tańszą od maszyny marynarki „latającą bombę”. Maszyna pokryta była [[Gaza (medycyna)|gazą]] i brązowym papierem nasączonymi [[gliceryna|gliceryną]] i [[kreozot]]em. Celem zwiększenia stabilności Wright zarekomendował [[Kąt dwuścienny|dwuścienny układ skrzydeł]], co po realizacji nadało maszynie charakterystyczny wygląd. Wkrótce też, przyjęła się jego nieoficjalna nazwa „[[Kettering Bug]]”, mimo że oficjalnie nazywał się „Liberty Eagle”<ref name=CruiseEv />.
25 stycznia 1918 roku, armia zamówiła 25 „insektów”, w przeciwieństwie jednak do marynarki, dla swojej maszyny armia nie przewidziała [[katapulta|katapulty]] – Kettering Bug startował z czterokołowego wózka. Pierwsze loty nowej maszyny, pilotowanej tymczasem jeszcze przez pilota, odbyły się dopiero 19 lipca tego roku, zaś pierwsze loty automatycznie kontrolowane dopiero 14 września i 1 października ze zmiennym jednakże powodzeniem, przy czym najdłuższy z nich sięgnął 60 mil (96,5 km). Ogólnie jednak, oficerowie armii wyrażali zadowolenie z potencjału konstrukcji<ref name=CruiseEv />:
{{Cytat|Ta nowa broń która wykazała dziś swą praktyczność, wyznacza nowy etap ewolucji artylerii dla celów wojennych, podobnie jak - dla przykładu - wynalazek prochu w XIV wieku.}}
Obserwujący loty [[podpułkownik]] Bion Arnold rekomendował najwyższemu dowództwu natychmiastowe ustalenie wielkości produkcji, pozyskanie odpowiedniego pola testowego oraz poinformowanie wojsk własnych oraz sojuszniczych o istnieniu „latających bomb”. Wkrótce jednak wojna dobiegła końca, a amerykańska armia dysponowała 20 ukończonymi „insektami”, 5 [[płatowiec|płatowcami]] oraz 11 częściowo tylko skompletowanymi Kettering Bugami. Zakończenie wojny bynajmniej nie przerwało jednak testów nowej broni, które kontynuowano, ponownie ze zmiennym powodzeniem. Nawet jednak szesnastomilowy automatycznie kontrolowany lot w jednej z prób nie mógł przysłonić tego, ze aż 10 z 14 prób tego czasu zakończyło się niepowodzeniem, toteż w marcu 1920 roku program został zakończony<ref name=CruiseEv />.
Jedynie 8 z ogółem 36 amerykańskich testów „latających bomb” Sperry’ego i Ketteringa zakończyło się sukcesem<ref name=CruiseEv />. Najważniejszymi przyczynami tego stanu była trudność przeprowadzania testów statków powietrznych które nie były pilotowane przez człowieka, co utrudniało stwierdzenie rzeczywistych przyczyn niepowodzeń, niedoskonała konstrukcja aerodynamiczna samolotów i niedostateczna wciąż jeszcze wiedza inżynierska na temat aerodynamiki. Częściowo rozwiązywały ten problem testy „latających bomb”, w trakcie których samoloty były pilotowane przez znajdującego się w nich pilota, które pomogły uzyskać w późniejszym kresie pewne sukcesy, jednakże w niewystarczającym zakresie. Powodem niepowodzeń były także konstrukcje systemów kontroli oraz silników, które również nie zawsze pracowały zgodnie z oczekiwaniami<ref name=CruiseEv />. Armia nie zawsze też była w stanie odzyskać uszkodzone bądź zniszczone urządzenia, co z jednej strony powodowało szybkie wyczerpywanie się dostępnych dla testów maszyn, z drugiej zaś często uniemożliwiało stwierdzenie przyczyn niezamierzonego rozbicia się urządzenia. Wszystko to powodowało, że kilku ludzi z wizją, dysponujących jedynie ograniczoną wiedzą i zasobami, nie było w stanie przekształcić ideę „latających bomb” w rzeczywistość<ref name=CruiseEv />. Idea ta przetrwała jednak przez następne lata.
==== Larynx ====
[[Plik:Larynx.png|300px|thumb|[[Long Range Gun with Lynx Engine|Larynx]] na [[kordyt]]owej [[katapulta|katapulcie]] [[niszczyciel]]a {{HMS|Stronghold|H50}} w lipcu 1927 roku]]
W 1920 roku [[Royal Air Force|brytyjskie siły powietrzne]] (RAF) dostrzegały trzy ścieżki potencjalnego rozwoju: kontrolowanych za pomocą żyrokompasu „latających bomb”, samolotów-celów oraz sterowanych radiowo pocisków odpalanych z powietrza. Wkrótce jednak RAF porzucił trzecią opcję, skupiając się na dwóch pierwszych koncepcjach. Na początku oraz w połowie lat 20. Wielka Brytania testowała pewna liczbę kontrolowanych radiowo samolotów, w tym maszyn Bristol Fighter, Sperry Avio, D.H.9A oraz Wolf. Równolegle jednakże rozpoczęto prace nad samolotem-celem [[Royal Aircraft Establishment 1921 Target Aircraft|RAE 1921 Target]]. Ze względów bezpieczeństwa oraz tajemnicy, rozpoczęte w lipcu 1922 roku testy przeprowadzono nad morzem. We wrześniu 1925 roku RAF rozpoczął prace nad rzeczywistą „latająca bombą”. W porównaniu z RAE 1921 Target, pocisk noszący nazwę [[Long Range Gun with Lynx Engine|Larynx]] (''Long Range Gun with Lynx Engine'') był mniejszy, cięższy i szybszy. 200-konny silnik Lynx IV zapewniał pociskowi prędkość maksymalną ponad 200 mil na godzinę (322 km/h), dzięki czemu Larynx był szybszy od każdego ówczesnego samolotu myśliwskiego<ref name=CruiseEv />. Pierwszy Larynx wpadł do kanału [[La Manche]] 20 lipca 1927 roku, wkrótce po katapultowaniu z [[niszczyciel]]a {{HMS|Stronghold|H50}}. 15 października 1927 roku trzeci Larynx przeleciał 180 km z prędkością 193 mph (310 km/h) trafiając 8 km od celu. Kolejne testy, przeprowadzone na pustyni w [[Irak]]u, rozczarowały jednak brytyjskie siły powietrzne serią niepowodzeń. Na przełomie lat 20. i 30., Wielka Brytania prowadziła programy rozwojowe kilku pocisków, w tym kontrolowanego za pomocą radia pocisku przeciwlotniczego, co spowodowało degradację projektu Larynx w hierarchii priorytetów, a w końcu przerwanie jego programu we wrześniu 1936 roku<ref name=CruiseEv />.
▲== Cechy charakterystyczne ==
Pocisk manewrujący jest bezpilotowym, zużywalnym, uzbrojonym aerodynamicznym i autonomicznym statkiem powietrznym, który jest napędzany przez wbudowany weń własny układ napędu<ref name=Technology_tech>Richard K. Betts: ''Cruise Missile: Technology, Strategy and Politics'', s. 31-45</ref>. Podstawowymi cechami charakterystycznymi tego rodzaju pocisku jest lot z wykorzystaniem aerodynamicznej siły nośnej oraz napędu silnikowego na całej trasie lotu. W odróżnieniu bowiem od [[pocisk balistyczny|pocisków balistycznych]] które napędzane są przez silniki jedynie na początkowym etapie lotu, silniki pocisku manewrującego napędzają go od startu aż do momentu osiągnięcia przez pocisk celu. Istotnymi elementami charakterystycznymi dla pocisków manewrujących są zużywalność - gdyż są one urządzeniami jednorazowego użytku, oraz uzbrojenie. Odróżnia je to od statków powietrznych [[Bezzałogowy statek powietrzny|UAV]] - dronów bojowych lub służących do obserwacji i rekonesansu<ref name=Technology_tech/>. Podkreślenie autonomiczności pocisków manewrujących wskazuje na fakt, że pocisk porusza się po z góry zaprogramowanej trasie lotu, co odróżnia go od zdalnie sterowanych maszyn powietrznych oraz pojazdów [[Naprowadzanie komendowe|naprowadzanych komendowo]].
DefinicjaPocisk taskrzydlaty opisuje ofensywnąjest [[brońBroń|bronią]] używaną przez [[siły zbrojne|militarnąsiły zbrojne]] służącą do osiągania [[cel]]ów [[bezpieczeństwo narodowe|bezpieczeństwa narodowego]]. Niektóre z tych celów mogą być osiągane za pomocą innych rodzajów broni - zwłaszczanp. [[broń rakietowąrakietowa|broni rakietowej]]. ZJednak z uwagi jednak na fakt, że pociski manewrująceskrzydlate korzystająwykorzystują tlen z tlenu zawartego w powietrzu atmosferycznympowietrza, nie muszą przenosić utleniacza[[utleniacz]]a jak pociski rakietowe, w konsekwencji dysponują znacząco większym zasięgiem skutecznym[[zasięg]]iem niż pociski o tej samej wadzemasie napędzane [[silnik rakietowy|silnikiem rakietowym]]<ref>Richard name=Technology_techK. Betts: Cruise Missile: Technology, Strategy and Politics, s. 31-45</ref>.
== Przypisy ==
[[Kategoria:Pociski manewrujące]]
[[Kategoria:Broń lotnicza]]
[[Kategoria:Morskie pociski rakietowe]]
[[Kategoria:Broń okrętów podwodnych]]
[[Kategoria:Broń morska]]
[[Kategoria:Broń lądowa]]
[[Kategoria:Bezzałogowe statki powietrzne]]
[[Kategoria:Broń aerodynamiczna]]
[[Kategoria:Broń precyzyjnego rażenia]]
[[Kategoria:Roboty wojskowe]]
[[Kategoria:Sprzęt wojskowy]]
[[Kategoria:Technika wojskowa]]
| 