Bunt Regimentu Froberga: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam szablon cytowania
m poprawa linków, infobox, drobne redakcyjne
Linia 13:
|strona2 = [[Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii|Wielka Brytania]]
|dowódca1 = Grecy i Albańczycy
|dowódca2 = [[William Villettes]]<br />porucznik de Clermont
|siły1 = 200 żołnierzy
|siły2 = 39. Regiment Pieszy Dorsetshire<br />[[RoyalKrólewski MaltaPułk Maltański|Royal Regiment of Malta]]<br />lojalni żołnierze Regimentu Froberga
|straty1 = 1 zabity<br />24-29 straconych<br />pozostali uwięzieni
|straty2 = ponad 6 zabitych<br />4 rannych
Linia 22:
|commons =
}}
'''Bunt Regimentu Froberga''' był to [[bunt]] żołnierzy Regimentupułku Froberga, który miał miejsce pomiędzy 4 a 12 kwietnia 1807 roku w [[Fort Ricasoli|Forcieforcie Ricasoli]] na wyspie [[Malta|Malcie]], wówczas pod [[Protektorat Malty|brytyjskim protektoratem]]. Regiment został sformowany przy użyciu podejrzanych metod, z rekrutami spośród różnych narodowości w Albanii i Imperium Osmańskim. Żołnierze, przybyli na Maltę w roku 1806, nie byli zadowoleni ze swoich stopni wojskowych oraz płacy. Bunt trwał osiem dni, podczas których kilka osób zginęło a fort został uszkodzony. Rewolta została stłumiona, a jej przywódcy straceni. Bunt ten uważany jest za najpoważniejszy podczas [[Wojny napoleońskie|wojen napoleońskich]]<ref name={{r|chartrand2000/>}}.
 
== Tło historyczne ==
Regiment Froberga został utworzony w grudniu 1803 roku przez francuskiego [[Monarchizm|rojalistę]] Gustave de Montjoie, który twierdził, że jest niemieckim hrabią Froberg. Dostał on zgodę [[Sekretarze ds. wojny (Wielka Brytania)|Sekretarza Wojny]] na rekrutowanie żołnierzy do służby na Malcie, co robił w [[Albania|Albanii]] oraz w chrześcijańskich krajach [[Imperium Osmańskie]]go. Regiment składał się z mężczyzn różnych narodowości, w tym Niemców, Polaków, Szwajcarów, Albańczyków, Bułgarów, Greków i Rosjan. Metody rekrutacji Froberga były dość problematyczne: na podstawie ''Travels Through Some Parts of Germany, Poland, Moldavia and Turkey'' (1813) [[Adam Neale|Adama Neale]] „the most unprincipled deceit and falsehood were employed to obtain recruits” (aby zdobyć rekruta, stosowano najbardziej bezczelne i wyrafinowane kłamstwa i oszustwa)<ref name={{r|tom2015-02-01/>}}.
 
513 rekrutów przybyło na Maltę w 1806 roku. Regiment był dowodzony przez majora Schumelketela i porucznika Schwartza, z których ten drugi nadzorował podejrzany proces rekrutacji. Wkrótce po przybyciu, niektórzy z mężczyzn zaczęli wnosić skargi: obiecano im wysokie szarże z dobrą płacą, lecz zostali zmuszeni do pracy jako zwykli żołnierze z niskim uposażeniem. Kiedy zostali odseparowani w [[Lazzaretto na wyspie Manoela]], zażądali, aby odesłać ich z powrotem na [[Korfu]]. Po tym, jak Schwartz zagroził, że wstrzyma im racje żywnościowe, wycofali swoje żądania. Jednak groźba ta wywołała nowe niezadowolenie<ref name={{r|tom2015-02-01/>}}.
 
Po zwolnieniu z kwarantanny żołnierzom pozwolono na odwiedzenie stołecznego miasta [[Valletta]], gdzie pokłócili się między sobą oraz z miejscowymi. Aby zapobiec rozruchom, dowódca brytyjskich sił na Malcie, [[William Villettes]], skoszarował ich w [[Fort Ricasoli|Forcieforcie Ricasoli]], olbrzymiej fortyfikacji u wejścia do [[Wielki Port|Grand Harbour]]. W listopadzie 1806 roku, Villettes mianował Lieutenant-Colonela Jamesa Barnesa na dowódcę regimentupułku, lecz to tylko wzmogło ich oburzenie<ref name=rekrutów{{r|tom2015-02-01/>}}.
 
== Bunt ==
[[Plik:Malta - Kalkara - Triq Santu Rokku - Fort Ricasoli 08 ies.jpg|thumb|Fort Ricasoli – umocnienia od strony lądu]]
 
Bunt wybuchł 4 kwietnia 1807 roku1807u, kiedy Lieutenant-Colonel Barnes był w Valletcie. Zaangażowanych było około 200 Albańczyków i Greków, którzy zabili porucznika Schwartza, kapitana De Wattville, kanoniera Johna Johnstone'a oraz kilku szeregowców. Zranili również majora Schumelketela i trzech innych oficerów. Usunęli z masztu flagę brytyjską i zastąpili ją flagą Floty Rosyjskiej (niebieski ''Krzyż św. Andrzeja'' na białym tle), zamknęli bramy fortu i podnieśli most zwodzony<ref name={{r|tom2015-02-01/>}}. Buntownicy wzięli oficerów regimentu oraz ich rodziny jako zakładników, i zmusili około 20 brytyjskich artylerzystów, aby skierowali fortowe działa na Vallettę<ref name={{r|magazine/>}}.
 
Kilku mężczyzn, którym udało się uciec z fortu, zawiadomiło Brytyjczyków o buncie. [[RoyalKrólewski MaltaPułk Maltański|Royal Regiment of Malta]] oraz 39. RegimentPułk Pieszy Dorsetshire zajęły pozycje na ''glacis'' (stoku obronnym) fortu, a działa w [[Fort Saint Elmo|forcie Saint Elmo]] oraz [[Fort Saint Angelo|Saint Angelo]] zostały wycelowane w Ricasoli. W przesłanej wiadomości, buntownicy zażądali odesłania ich do domów z pieniędzmi oraz przeprosin Villettesa. Grozili, że otworzą ogień na Vallettę. Villettes odmówił ich żądaniom i rozkazał poddać się<ref name={{r|tom2015-02-01/>}}.
 
Na drugi dzień więcej dział wycelowano w Ricasoli, lecz nie podjęto innej akcji, gdyż Villettes zamierzał oblegać buntowników i zmusić ich głodem do poddania się. W drugiej wiadomości buntownicy zażądali jedzenia, grożąc ostrzelaniem Valletty, lecz ich żądania znów zostały zignorowane<ref name={{r|tom2015-02-01/>}}.
 
Na trzeci dzień buntownicy wysłali jednego z zakładników, oficera, z wiadomością od nich, którą ponownie zignorowano. Oficer opisał władzom brytyjskim warunki panujące w forcie, lecz musiał wrócić, gdyż przetrzymywano jego żonę. Krótko po tym rebelianci zaczęli walczyć między sobą, część z nich, chcąca się poddać wywiesiła białą flagę, pozostali ją usunęli. Widząc te nieporozumienia między buntownikami, Villettes wysłał do nich delegację, aby rozpocząć negocjacje, lecz ci odmówili poddania się<ref name={{r|tom2015-02-01/>}}.
 
8 kwietnia, w piąty dzień buntu, rodziny oficerów-zakładników zostały zwolnione, gdyż buntownikom zaczęło brakować jedzenia. Wysłali oni ultimatum, grożąc wysadzeniem fortu, jeśli nie otrzymają żywności. Gdy termin minął, wysłali następne, zapowiadając zabicie wszystkich pozostałych zakładników. W międzyczasie coraz częściej dochodziło do walk pomiędzy rebeliantami. Grupa Polaków i Niemców zdołała otworzyć główną bramę fortu. W czasie, gdy większość buntowników opuściła go i poddała się, grupa około dwudziestu pozostała wewnątrz, zamykając ponownie bramę<ref name={{r|tom2015-02-01/>}}.
 
10 kwietnia pozostali buntownicy ostrzelali Vallettę, nie raniąc nikogo. Wtedy Villettes zarządził szturm na fort. Grupa 40 żołnierzy, pod dowództwem porucznika de Clermont, który był z Regimenturegimentu Froberga, wspięła się na mury i, nie tracąc ani jednego żołnierza, opanowała fort. Fort upadł, lecz grupa sześciu rebeliantów schroniła się w magazynie prochu, grożąc wysadzeniem go w powietrze. Po dwóch dniach wysadzili oni 600 baryłek prochu, zabijając trzech brytyjskich strażników. Korzystając z ogólnego zamieszania, zbiegli<ref name={{r|tom2015-02-01/>}}.
 
== Następstwa buntu ==
[[Plik:Edward Gennys Fanshawe, Piazza Maggiore, Florian, and Grand Harbour, from our house, Malta, Jany 1858.jpg|thumb|Pole parad wojskowych we [[Floriana|Florianie]], gdzie stracono przywódców buntu.]]
 
Rebelianci, którzy zbiegli po wysadzeniu magazynu, zostali złapani po kilku dniach. Villettes zarządził proces przywódców buntu: 24<ref name={{r|tom2015-02-01/>}} lub 25<ref name={{r|register1808/>}} zostało uznanych winnymi i skazano ich na śmierć<ref name={{r|tom2015-02-01/>}}.
 
Egzekucja miała miejsce na polu parad wojskowych we [[Floriana|Florianie]], w obecności pozostałych żołnierzy regimentu Froberga, wtedy uwięzionych. Pierwszych piętnastu buntowników zostało podzielonych na trzy grupy po pięciu: każda grupa była wieszana przez następną. Ostatnia grupa nie została powieszona, lecz [[Rozstrzelanie|rozstrzelana]] przez [[pluton egzekucyjny]] wraz z pozostałymi buntownikami. Kilku z nich nie zginęło natychmiast i próbowało uciekać, i chociaż większość została złapana i zastrzelona, dwóch uciekło i zabiło się skacząc z murów bastionu<ref name={{r|register1808/>}}.
 
Między 20 a 22 kwietniem utworzono komisję śledczą, której dochodzenie odkryło podejrzane metody rekrutacji do regimentu. Jej rozkazem został on rozwiązany w czerwcu 1807 roku. Około 350 mężczyzn zostało odesłanych na Bałkany, pozostali, chcący pozostać na służbie brytyjskiej, zostali rozlokowani w regimentach De Roll, [[Chasseurs Britanniques]] i [[Regiment De Watteville'a|De Watteville]]<ref name={{r|regiments/>}}.
 
Hrabia Froberg (Gustave de Montjoie), fundator regimentu, przebywał w rosyjskiej kwaterze głównej w [[Konstantynopol]]u, kiedy doszła go wieść o buncie. Opuścił miasto, wiedząc, że jego podejrzane metody rekrutacji zostały odkryte. Został jednak złapany przez [[Kozacy|Kozaków]] i, broniąc się, „posiekany na kawałki” (A. Neale)<ref name={{r|tom2015-02-01/>}}.
 
Fort został znacznie uszkodzony; oprócz magazynu prochu, większa część półbastionu św. Dominika została zburzona. Zniszczony półbastion nigdy nie został odbudowany<ref name={{r|nicpmi-stdominicbastion/>}}, lecz odbudowa pozostałych zniszczonych części fortu kosztowała ponad £4523<ref name={{r|bonnici/>}}. Fort został ponownie mocno uszkodzony w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]], i dzisiaj jest w stanie podupadłym, w dodatku niszczony jest przez [[Abrazja (geologia)|erozję brzegową]]<ref name={{r|restoration/>}}.
 
== W pop-kulturze ==
* Bunt Regimentu Froberga posłużył jako tło książki Joe Scicluny ''Ricasoli Soldier'' (2013)<ref name={{r|grima/>}}.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name=chartrand2000>
<ref name=chartrand2000> {{Cytuj książkę|autor=René Chartrand|tytuł=Emigré and Foreign Troops in British Service (2), 1803-15|data=2000|wydawca=Osprey Publishing|isbn=9781855328594|strony=18|url=https://books.google.com.mt/books?id=f0JXCgJCQFkC&pg=PA18#v=onepage&q&f=false|język=en}}</ref>
<ref name=tom2015-02-01>
David Dandria [https://web.archive.org/web/20150314170155/http://www.timesofmalta.com/articles/view/20150201/life-features/The-1807-Froberg-regiment-mutiny-at-Fort-Ricasoli.554490 „The 1807 Froberg regiment mutiny at Fort Ricasoli”]. ''[[Times of Malta]]'' (01.02.2015). Zarchiwizowano z [http://www.timesofmalta.com/articles/view/20150201/life-features/The-1807-Froberg-regiment-mutiny-at-Fort-Ricasoli.554490 oryginału] 14 Mar 2015 (ang.)</ref>
<ref name=magazine>
<ref name=magazine> {{Cytuj książkę|tytuł=The Scots Magazine and Edinburgh Literary Miscellany|tom=69|wydanie=1|rok=1807|wydawca=Archibald Constable & Company|miejsce=Edinburgh|strony=468–469|url=https://books.google.com.mt/books?id=PRIbAAAAYAAJ&pg=PA468#v=onepage&q&f=false|język=en}}</ref>
<ref name=register1808> {{Cytuj książkę|tytuł=The NewScots Annual Register, Or General Repository of History, Politics,Magazine and Literature,Edinburgh forLiterary the Year 1807Miscellany|datatom=180869|wydanie=1|rok=1807|wydawca=G.Archibald RobinsonConstable & Company|miejsce=LondonEdinburgh|strony=345–346468–469|url=https://books.google.com.mt/books?id=hy4OAAAAYAAJPRIbAAAAYAAJ&pg=PA345&lpg=PA345PA468#v=onepage&q&f=false|język=en}}</ref>
<ref name=register1808>
<ref name=magazine> {{Cytuj książkę|tytuł=The ScotsNew MagazineAnnual Register, Or General Repository of History, Politics, and EdinburghLiterature, Literaryfor Miscellanythe Year 1807|tomdata=69|wydanie=1|rok=18071808|wydawca=ArchibaldG. Constable & CompanyRobinson|miejsce=EdinburghLondon|strony=468–469345–346|url=https://books.google.com.mt/books?id=PRIbAAAAYAAJhy4OAAAAYAAJ&pg=PA468PA345&lpg=PA345#v=onepage&q&f=false|język=en}}</ref>
<ref name=regiments>
[http://www.maltaramc.com/regmltgar/froberg.html „Regiments of the Malta Garrison – Levy Count Montjoy Froberg”]. ''maltaramc.com''. Dostęp 14 Mar 2015 (ang.)</ref>
<ref name=nicpmi-stdominicbastion>
[http://www.culturalheritage.gov.mt/filebank/inventory/Knights%20Fortifications/1658.pdf „St Dominic Demi-Bastion – Fort Ricasoli”]. ''National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands'' (28.06.2013). Dostęp 14 Mar 2015 (ang.)</ref>
<ref name=bonnici>
<ref name=bonnici> {{Cytuj pismo|autor=Hermann Bonnici|tytuł=Fort Ricasoli|czasopismo=Arx – Online Journal of Military Architecture and Fortification|data=2004–2007|wydanie=1–4 |strony=35|url=http://www.militaryarchitecture.com/Arx/arx1_4_2008.pdf|język=en}} Dostęp 4 Cze 2015</ref>
<ref name=restoration>
[http://www.timesofmalta.com/articles/view/20021107/local/restoration-work-at-fort-ricasoli.163309 „Restoration work at Fort Ricasoli”]. ''[[Times of Malta]]'' (07.11.2002). Dostęp 14 Mar 2015 (ang.)</ref>