Arnoszt z Pardubic: Różnice pomiędzy wersjami

|opis grafiki = Nagrobek Arnosta z Pardubic w [[Kościółkolegiata Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodzku|kościelekolegiacie Wniebowzięcia NMP w Kłodzku]]

'''Arnoszt z Pardubic''', znany też jako '''Ernest z Pardubic''' ([[Język czeski|czes.]]: ''Arnošt z Pardubic''; ur. 25 marca 1297, zm. 30 czerwca 1364) – katolicki biskup i pierwszy [[Biskupi i arcybiskupi prascy|arcybiskup praski]] działający w XIV wwieku.

Urodził się 25 marca prawdopodobnie w [[Kłodzko|Kłodzku]] jako najstarszy spośród czterech synów rycerza Arnoszta z [[Hostinka|Hostinki]], pana na [[Pardubice|Pardubicach]], królewskiego [[Burgrabiaburgrabia (urząd)starościński|burgrabiego]] w Kłodzku i jego żony Adliczki{{r|pezk1}}. Pierwsze nauki pobierał w szkole parafialnej prowadzonej przez [[Zakon Maltański|joannitów]] przy kościele pw. św. Jana w Kłodzku{{r|pezk1}}. Po kolejne udał się do szkoły klasztornej [[benedyktyni|benedyktynów]] w [[Broumov]]ie, a następnie do szkoły partykularnej przy katedrze św. Wita w [[Praga|Pradze]]{{r|pezk1}}.

Przez 14 lat studiował [[prawo]] i [[teologia|teologię]] we Włoszech na [[Uniwersytet Boloński|uniwersytetachUniwersytecie w BoloniiBolońskim]] i [[Uniwersytet wPadewski|Uniwersytecie Padwie|PadwiePadwewskim]]{{r|pezk1}}. W 1338 roku powrócił do [[Czechy|Czech]]Czec, by przyjąć godność dziekana kapituły w [[Sadská|Sadskiej]] i kanonika kapituły św. Wita w Pradze. Rok później został dziekanem tej drugiej. W 1343 został mianowany [[biskup]]embiskupem, a w 1344 roku [[biskupi i arcybiskupi prascy|arcybiskupem Pragi]]{{r|pezk1}}.

Był sprawnym administratorem: w listopadzie 1344 rozpoczął budowę katedry św. Wita (w [[triforium]] jej [[chór (architektura)|chóru]] został sportretowany przez budowniczego Piotra Parlera). Przyczynił się do powstania [[Uniwersytet Karola w Pradze|Uniwersytetu Karola]] w Pradze]] w 1348 – pierwszej uczelni wyższej, na północ od Alp i na wschód od Renu{{r|pezk1}}. Był też jego pierwszym kanclerzem. Z jego inicjatywy zostały ogłoszone w 1349 r. tzw. ''Statuty Arnoszta z Pardubic'', które regulowały funkcjonowanie Kościoła w Królestwie Czeskim. Jego formacja duchowa była bliska [[augustianizm]]owi. Miał wielu współpracowników wśród kanoników regularnych i dla tego zakonu założył klasztory w Kłodzku, [[Rokycany|Rokycanach]] i w [[Jaroměř|Jaromierzu]]. W rodowych [[Pardubice|Pardubicach]] rozpoczął [[zamek w Pardubicach|budowę zamku]] i nakazał wznieść kościół Zwiastowania Marii Panny.

Był również zręcznym dyplomatą. W 1346 roku zabiegał w Awinionie o zatwierdzenie wyboru [[Karol IV Luksemburski|Karola IV Luksemburskiego]] na króla rzymskiego i prowadził rokowania w sprawie jego koronacji na cesarza{{r|pezk1}}. 2 września 1347 koronował Karola IV na króla Czech. Podczas [[konklawe]] w 1352 i 1362 występował jako poważny kandydat na papieża.

Arnoszt z Pardubic zmarł 30 czerwca 1364 na swoim zamku w [[Roudnice nad Labem|Roudnicy nad Labem]]. Został pochowany w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w [[Kłodzko|Kłodzku]]{{r|pezk1}}. W prezbiterium stanął jego nagrobek powstały w kręgu [[Peter Parler|Petera Parlera]] w latach 1370-1375. Na tumbie z czerwonego marmuru znajduje się rzeźba przedstawiająca arcybiskupa wykonana z białego marmuru. W 1468 r. dwukrotnie wyciekła z nagrobka oleista ciecz o niezwykłej woni, a w połowie XVI w. zaczął on pękać. W 1861 r. mocno zniszczony zabytek przeniesiono do północnej nawy, gdzie znajduje się do dziś. W 1870 roku rzeźbiarz [[Johann Janda]] wykonał pomnik Arnoszta z Pardubic ustawiony w nawie głównej{{r|pezk1}}. W 1960 przeniesiono go do nawy północnej.

Arnoszt jest obecnie uważany za patrona miasta Pardubice, w którym rozpoczął budowę tamtejszego zamku i kazał wznieść kościół Zwiastowania Marii Panny. Jego postać w tym mieście przypomina marmurowy relief autorstwa Františka Zuzky wmurowany w 1940 r. a znajdujący się w prezbiterium kościoła św. Bartłomieja. 23 września 2004 r. z okazji 640-lecia śmierci arcybiskupa aulę [[Uniwersytet PardubicePardubicki|Uniwersytetu w PardubicachPardubickiego]] nazwano "Aulą Arnoszta z Pardubic".

<ref name="pezk1">{{cytuj książkę |autor = [[Janusz Laska]], [[Mieczysław Kowalcze]] |tytuł = [[Popularna Encyklopediaencyklopedia Ziemiziemi kłodzkiej Kłodzkiej]]| isbn = 9788360478905 |autor r = Zdzisław Szczepaniak |rozdział = Arnošt z Pardubic |tom= 1 (A–J) |wydawca = [[Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe]] |miejsce = Kłodzko-Nowa Ruda |rok = 2009 |strony = 18-20}}.</ref>