Pomorze Gdańskie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Tokyotown8 (dyskusja | edycje) m Wycofano edycje użytkownika 2A00:F41:18D1:FA7F:1628:DC3F:2667:9A6E (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Kalamarnica. Znacznik: Wycofanie zmian |
→Zarys historyczny: Jeden z najcenniejszych zabytków Polski-drzwi gnieźnieńskie z XII wieku,scena przybycia Św. Wojciecha do Prus. Wskazuje jednoznacznie że Gdańsk to Prastara Historyczna Kraina Prus. |
||
Linia 22:
W X wieku Pomorze Gdańskie zamieszkiwali [[Pomorzanie]], od których wywodzą się współcześni [[Kaszubi]]. Istotne przeobrażenia struktur terytorialno-osadniczych miały miejsce na przełomie X i XI w. Manifestowały się głównie wznoszeniem nowej sieci grodów piastowskich. Część funkcjonujących wcześniej zespołów grodowych, jak na przykład obiekty w [[Wielki Garc|Garcu Wielkim]], Gniewie, [[Lignowy Szlacheckie|Lignowach Szlacheckich]], została zniszczona już na początku XI w.<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Sławomir Wadyl|tytuł=WĘGRY. THE SETTLEMENT COMPLEX IN THE POMERANIAN-PRUSSIAN BORDERLAND IN THE 11TH-12TH C. // WĘGRY. ZESPÓŁ OSADNICZY NA POGRANICZU POMORSKO-PRUSKIM W XI-XII W.|data dostępu=2017-02-15|url=https://www.academia.edu/12257147/W%C4%98GRY._THE_SETTLEMENT_COMPLEX_IN_THE_POMERANIAN-PRUSSIAN_BORDERLAND_IN_THE_11TH-12TH_C._W%C4%98GRY._ZESP%C3%93%C5%81_OSADNICZY_NA_POGRANICZU_POMORSKO-PRUSKIM_W_XI-XII_W|język=en}}</ref> Jeszcze wcześniej bo pod koniec X w. lub na przełomie X i XI w. upadł gród w Sopocie. W ich miejsce powstawały nowe zajmujące miejsce w strukturach administracyjnych państwa piastowskiego grody w [[Owidz]]u, [[Ciepłe (województwo pomorskie)|Ciepłem]] czy też warownia na wschodnim brzegu Wisły w [[Podzamcze (województwo pomorskie)|Podzamczu koło Kwidzyna]]. Lata 60.<ref>[[Gerard Labuda]], Dzieje polityczne (VI–XII wiek); ekspansja państwa polskiego na Pomorze (X–XII w.), [w:] Historia Pomorza, t. 1 (do roku 1466), red. tenże, Poznań 1969, s. 307–308.</ref> lub 90. X wieku to czas realnego uzależnienia i włączenia Pomorza Wschodniego w skład państwa Piastów<ref name=":0" />.
'''"Jeden z najcenniejszych zabytków Polski-drzwi gnieźnieńskie z XII wieku,scena przybycia Św. Wojciecha do Prus. Wskazuje jednoznacznie że Gdańsk to Prastara Historyczna Kraina Prus".''' Pierwsza wiadomość historyczna o [[Gdańsk]]u pochodzi z 997 roku dzięki wysłaniu [[Święty Wojciech|św. Wojciecha]] przez [[Bolesław I Chrobry|Bolesława Chrobrego]] w celu szerzenia wiary chrześcijańskiej – dotarł on do osady o nazwie ''Gyddanyzc''. Dowodzić ma ta wiadomość, że Gdańsk z okolicznymi terenami należał do pierwszego historycznego władcy Polski [[Mieszko I|Mieszka I]]<ref>B. Śliwiński, ''Pomorze w polityce i strukturze państwa wczesnopiastowskiego (X–XII w.)'', Kwartalnik Historyczny 107 (2000), s. 7–8.</ref>. Po śmierci Bolesława Chrobrego, w trakcie tzw. kryzysu dynastycznego nastąpił upadek władzy centralnej i usamodzielnienie się Pomorza Wschodniego. Istnieją pewne przesłanki wskazujące na uzyskanie kontroli nad Pomorzem w czasach drugiej monarchii piastowskiej. Pokonanie w 1046 lub w 1048 r. Pomorzan pozwoliło [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierzowi Odnowicielowi]] rozszerzyć domenę państwa o Pomorze Wschodnie, które sięgało ówcześnie na wschodzie w okolice [[Węgry (województwo pomorskie)|grodu w Węgrach]] koło Malborka<ref name=":0" />. Być może odzwierciedleniem tych wydarzeń była realizacja inwestycji wznoszenia nowego grodu w widłach Wisły i Motławy w Gdańsku, co nastąpiło w latach 50.–60. XI stulecia. Przyjmuje się, że już u progu swojego panowania [[Bolesław II Szczodry|Bolesław Śmiały]] stracił zwierzchność nad Pomorzem. Próby przywrócenia zwierzchnictwa nad tym obszarem podjął [[Władysław I Herman|Władysław Herman]]. Na krótko Pomorze zostało opanowane przez palatyna [[Sieciech (palatyn)|Sieciecha]] w 1090 r. Jeszcze tego samego roku w wyniku buntu lokalnych elit odzyskało niezależność. W 1091 r. próba przywrócenia poprzedniego stanu przez Władysława Hermana nie przyniosła powodzenia<ref>S. Szczur przypuszczał, że w planach palatyna było narzucenie administracji polskiej, co miało umożliwić szybką integrację z Księstwem Polskim. {{cytuj książkę|nazwisko=Szczur|imię=S.|tytuł=Historia Polski – średniowiecze|wydawca=Wydawnictwo Literackie|miejsce=|rok=2002|strony=117–118|isbn=83-08-03272-9}}</ref><ref name="Spórna445">{{cytuj książkę|nazwisko=P. Wierzbicki|imię=M. Spórna|tytuł=Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego|miejsce=|rok=|strony=445|isbn=}}</ref>.
W latach 1109–1119 podejmowane były kolejne próby ustanowienia podległości Pomorza Gdańskiego Polsce. Polski książę, [[Bolesław III Krzywousty]], pokonał Pomorzan w [[Bitwa pod Nakłem (1109)|bitwie pod Nakłem]] (1109), kolejny najazd wojsk polskich nastąpił w 1112. W 1119 roku Krzywousty pokonał dwóch książąt pomorskich – sądzi się, że jednym z nich mógł być [[Świętopełk (książę pomorski)|Świętopełk]]<ref>G. Labuda, ''Świętopełk syn Świętobora'', s. 586.</ref>. Od tego momentu datuje się podległość Pomorza Gdańskiego wobec Polski, zaś gwarantami zależności mieli być namiestnicy książąt krakowskich, od drugiej połowy XII w. tworzący dynastię [[Sobiesławice|Sobiesławiców]].
| |||