Pomorze Gdańskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
m przywrócenie poprzedniej wersji, bez źródeł i bez sensu, państwo polskie w VI wieku?
Linia 18:
== Zarys historyczny ==
[[Plik:Pommerellen Slavische Völker bis 1125.jpg|mały|Pomorze i Prusy do 1125 r.]]
Na początku II wieku n.e. obszar Pomorza Gdańskiego zajęli przybyli ze [[Skandynawia|Skandynawii]] [[Gepidowie|Gepidzi]] i [[Goci]], których ślady określane przez archeologów są jako [[kultura wielbarska]]. Plemiona [[Germanie|germańskie]] wywędrowały na południe i po V wieku osiedlili się tu [[Słowianie]]<ref>''Dzieje Polski. Atlas ilustrowany''. Demart 2007, s. 22–23.</ref>. Istnieją również teorie autochtoniczne mówiące o słowiańskim charakterze np. [[Kultura łużycka|kultury łużyckiej]]<ref>Na stronie [http://web.archive.org/web/20151211022940/http://www.archeologia.pl/index.php?n=5&m=1 Muzeum Archeologicznego w Gdańsku] pisze, że w III lub IV w. p.n.e. uformowała się lokalna grupa kultury łużyckiej, nazywana inaczej grupą kaszubską.</ref>.Od VI wieku gdy pojawili się Słowianie i powstało państwo polskie, Polacy stali się uciążliwym sąsiadem Prusów. 14 królów Polski przez 200 lat próbowało podbić Prastare Ziemie Prusów. Następnie wspólnie z kwiatem rycerstwa Europy przeprowadzili '''Blitzkrieg''' który trwał następne 50 lat. Doprowadziło to do utworzenia państwa Zakonu Krzyżackiego i unicestwienia 60% populacji Prusów , ale już w 1466 dodano człon w Prusach - "Prusy Państwo Zakonu Krzyżackiego". Niewątpliwie podbój Prus odbił się na całej historii Europy. Prusy to jedyny naród w tej części Europy, który miał kontakty ze starożytnym światem Egiptu, Grecji, Rzymu i był świadkiem zachodzących tam zmian. Archeolog Heinrich Schliemann znalazł bursztyn podczas swoich wykopalisk w Troi obok legendarnych złotych skarbów królów Myken. Skarby z bursztynu odkryto w grobowcach Tutenchamona i książąt Qatna. Ale skąd pochodzą znaleziska w grobach z epoki brązu? Czy można sobie wyobrazić, że bursztyn dotarł do faraonów ponad 3500 lat temu z Morza Bałtyckiego do Syrii, Grecji, a nawet Egiptu? Starożytny szlak handlowy musiał łączyć dwa krainy znanego wówczas świata: od Nilu do burzliwych, śmiertelnych brzegów Bogów Mgły na północy - tysiące mil stąd.
 
W X wieku Pomorze Gdańskie zamieszkiwali [[Pomorzanie]], od których wywodzą się współcześni [[Kaszubi]]. Istotne przeobrażenia struktur terytorialno-osadniczych miały miejsce na przełomie X i XI w. Manifestowały się głównie wznoszeniem nowej sieci grodów piastowskich. Część funkcjonujących wcześniej zespołów grodowych, jak na przykład obiekty w [[Wielki Garc|Garcu Wielkim]], Gniewie, [[Lignowy Szlacheckie|Lignowach Szlacheckich]], została zniszczona już na początku XI w.<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Sławomir Wadyl|tytuł=WĘGRY. THE SETTLEMENT COMPLEX IN THE POMERANIAN-PRUSSIAN BORDERLAND IN THE 11TH-12TH C. // WĘGRY. ZESPÓŁ OSADNICZY NA POGRANICZU POMORSKO-PRUSKIM W XI-XII W.|data dostępu=2017-02-15|url=https://www.academia.edu/12257147/W%C4%98GRY._THE_SETTLEMENT_COMPLEX_IN_THE_POMERANIAN-PRUSSIAN_BORDERLAND_IN_THE_11TH-12TH_C._W%C4%98GRY._ZESP%C3%93%C5%81_OSADNICZY_NA_POGRANICZU_POMORSKO-PRUSKIM_W_XI-XII_W|język=en}}</ref> Jeszcze wcześniej bo pod koniec X w. lub na przełomie X i XI w. upadł gród w Sopocie. W ich miejsce powstawały nowe zajmujące miejsce w strukturach administracyjnych państwa piastowskiego grody w [[Owidz]]u, [[Ciepłe (województwo pomorskie)|Ciepłem]] czy też warownia na wschodnim brzegu Wisły w [[Podzamcze (województwo pomorskie)|Podzamczu koło Kwidzyna]]. Lata 60.<ref>[[Gerard Labuda]], Dzieje polityczne (VI–XII wiek); ekspansja państwa polskiego na Pomorze (X–XII w.), [w:] Historia Pomorza, t. 1 (do roku 1466), red. tenże, Poznań 1969, s. 307–308.</ref> lub 90. X wieku to czas realnego uzależnienia i włączenia Pomorza Wschodniego w skład państwa Piastów<ref name=":0" />.
 
'''"Jeden z najcenniejszych zabytków Polski-drzwi gnieźnieńskie z XII wieku,scena przybycia Św. Wojciecha do Prus. Wskazuje jednoznacznie że Gdańsk to Prastara Historyczna Kraina Prus".''' Pierwsza wiadomość historyczna o [[Gdańsk]]u pochodzi z 997 roku dzięki wysłaniu [[Święty Wojciech|św. Wojciecha]] przez [[Bolesław I Chrobry|Bolesława Chrobrego]] w celu szerzenia wiary chrześcijańskiej – dotarł on do osady o nazwie ''Gyddanyzc''. Dowodzić ma ta wiadomość, że Gdańsk z okolicznymi terenami należał do pierwszego historycznego władcy Polski [[Mieszko I|Mieszka I]]<ref>B. Śliwiński, ''Pomorze w polityce i strukturze państwa wczesnopiastowskiego (X–XII w.)'', Kwartalnik Historyczny 107 (2000), s. 7–8.</ref>. Po śmierci Bolesława Chrobrego, w trakcie tzw. kryzysu dynastycznego nastąpił upadek władzy centralnej i usamodzielnienie się Pomorza Wschodniego. Istnieją pewne przesłanki wskazujące na uzyskanie kontroli nad Pomorzem w czasach drugiej monarchii piastowskiej. Pokonanie w 1046 lub w 1048 r. Pomorzan pozwoliło [[Kazimierz I Odnowiciel|Kazimierzowi Odnowicielowi]] rozszerzyć domenę państwa o Pomorze Wschodnie, które sięgało ówcześnie na wschodzie w okolice [[Węgry (województwo pomorskie)|grodu w Węgrach]] koło Malborka<ref name=":0" />. Być może odzwierciedleniem tych wydarzeń była realizacja inwestycji wznoszenia nowego grodu w widłach Wisły i Motławy w Gdańsku, co nastąpiło w latach 50.–60. XI stulecia. Przyjmuje się, że już u progu swojego panowania [[Bolesław II Szczodry|Bolesław Śmiały]] stracił zwierzchność nad Pomorzem. Próby przywrócenia zwierzchnictwa nad tym obszarem podjął [[Władysław I Herman|Władysław Herman]]. Na krótko Pomorze zostało opanowane przez palatyna [[Sieciech (palatyn)|Sieciecha]] w 1090 r. Jeszcze tego samego roku w wyniku buntu lokalnych elit odzyskało niezależność. W 1091 r. próba przywrócenia poprzedniego stanu przez Władysława Hermana nie przyniosła powodzenia<ref>S. Szczur przypuszczał, że w planach palatyna było narzucenie administracji polskiej, co miało umożliwić szybką integrację z Księstwem Polskim. {{cytuj książkę|nazwisko=Szczur|imię=S.|tytuł=Historia Polski – średniowiecze|wydawca=Wydawnictwo Literackie|miejsce=|rok=2002|strony=117–118|isbn=83-08-03272-9}}</ref><ref name="Spórna445">{{cytuj książkę|nazwisko=P. Wierzbicki|imię=M. Spórna|tytuł=Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego|miejsce=|rok=|strony=445|isbn=}}</ref>.
 
W latach 1109–1119 podejmowane były kolejne próby ustanowienia podległości Pomorza Gdańskiego Polsce. Polski książę, [[Bolesław III Krzywousty]], pokonał Pomorzan w [[Bitwa pod Nakłem (1109)|bitwie pod Nakłem]] (1109), kolejny najazd wojsk polskich nastąpił w 1112. W 1119 roku Krzywousty pokonał dwóch książąt pomorskich – sądzi się, że jednym z nich mógł być [[Świętopełk (książę pomorski)|Świętopełk]]<ref>G. Labuda, ''Świętopełk syn Świętobora'', s. 586.</ref>. Od tego momentu datuje się podległość Pomorza Gdańskiego wobec Polski, zaś gwarantami zależności mieli być namiestnicy książąt krakowskich, od drugiej połowy XII w. tworzący dynastię [[Sobiesławice|Sobiesławiców]].