Thomas Arne: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Fiszka (dyskusja | edycje)
→‎1760–1770: drobne techniczne
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia linkowanie do disambigów, a niekiedy błędy typograficzne i techniczne.
Linia 9:
|miejsce urodzenia = [[Londyn]]
|pochodzenie = [[Anglia|angielskie]]
|data śmierci = 5 marca 1778
|miejsce śmierci = [[Londyn]]
|przyczyna śmierci =
Linia 29:
'''Thomas Augustine Arne''' (ur. [[12 marca]] [[1710]] w [[Londyn]]ie, zm. [[5 marca]] [[1778]] tamże) – [[kompozytor]] [[Anglia|angielski]], autor [[sonata|sonat]], [[kantata|kantat]], [[Opera|oper]] i masek ([[masque]]). Konkurent muzyczny [[Georg Friedrich Händel|Händla]].
 
Twórca znanej kantaty "Bacchus„Bacchus and Ariadne"Ariadne” i pieśni "[[Rule, Britannia!]]" (z maski "[[Alfred (maska)|Alfred]]").
 
== Życiorys ==
Swoją karierę muzyczną rozpoczął w 1732 roku i był wysoko ceniony. Według niektórych opinii obecność takich kompozytorów jak Arne, [[John Stanley]], [[William Boyce (kompozytor)|William Boyce]], [[William Croft]] czy [[Thomas Linley (starszy)]] i [[Thomas Linley (młodszy)]] na osiemnastowiecznej scenie angielskiej burzy mit o całkowitej dominacji na niej Händla, jak również o małej kreatywności ówczesnych twórców muzyki.
 
=== Wczesne lata ===
Arne urodził się na King Street w dzielnicy Covent Garden (Londyn) 12 marca 1710 roku i został ochrzczony w 11 tygodni później 28 maja w kościele św. Pawła w tej samej dzielnicy.
 
Dziadek i ojciec Arne'aArne’a byli stolarzami i obaj należeli do [[Cech rzemiosła|cechu]] stolarzy w londyńskiej [[City]]. Dziadek zmarł w więzieniu [[Marschalsea]] za długi. Ojciec miał jednak dość pieniędzy, by wynająć duży dom w Londynie i wysłać syna do elitarnego [[Eton College]]. Młody Arne przemycił szpinet na strych i tam grał w tajemnicy przed ojcem, używając chusteczki do tłumienia dźwięków (przygody te przypisywane były [[Georg Friedrich Händel|Händlowi]]). Jak pisał historyk muzyki tej epoki, [[Charles Burney]], Arne przebrał się za dostawcę, by mieć dostęp do gmachu Covent Garden Opera House. Tam Arne zawarł znajomość z pierwszym kompozytorem, którym był [[Michael Festing]]. Festing był pod wrażeniem wiedzy i umiejętności młodego Arne'aArne’a i zabierał go na przedstawienia muzyczne. W 1733 roku Arne słuchał w Oksfordzie opery [[Georg Friedrich Händel|Händla]] ''Athalia''. Ojciec odkrył w końcu tajemnicę syna, lecz dał się przekonać (prawdopodobnie Festingowi), by pozwolić synowi zająć się muzyką obok kształcenia go na prawnika, jak to wcześniej planowano.
 
=== 1732–1740 ===
Jako katolik, Arne miał niektóre drogi do kariery muzycznej zamknięte. Jego pierwszą muzyczną ucieczką od obowiązków prawniczych było uczenie śpiewu swej siostry Susanny Marii Arne i brata Richarda Arne. Cała trójka uczestniczyła w wykonaniu dzieła [[Georg Friedrich Händel|Händla]] ''Acis and Galatea'' w [[Haymarket Theatre]] w kwietniu 1732 roku. Arne'owie połączyli wkrótce siły z dwoma innymi śpiewakami: [[Henry Carey (artysta)|Henry Carey]] i [[J.F.Lampe]].
Pierwszą ważną kompozycją Arne'aArne’a była adaptacja muzyczna dzieła [[Joseph Addison|Josepha Addisona]] ''Rosamond''. W 1736 roku Arne poślubił Cecilię Young, córkę organisty z All Hallows Church z dzielnicy Barking. [[Cecilia Young]] zdążyła się już wcześniej odznaczyć jako znakomita śpiewaczka i interpretatorka oratoriów [[Georg Friedrich Händel|Händla]].
W 1738 roku Arne skomponował [[Masque|maskę]] ''Comus,'' wystawioną w [[Theatre Royal przy Drury Lane|Drury Lane Theatre]] 4 marca 1738 roku. Dzieło to było bardzo popularne jeszcze sto lat po śmierci kompozytora.
 
Linia 53:
}}
W 1740 roku wystawiono jego drugą maskę ''The Judgement of Paris'' (''Sąd Parysa''). Muzyka z finałowego chóru niestety zaginęła. Była ona wykonana na uroczystości organizowanej przez księcia Walii z okazji ślubu jego córki księżniczki Augusty i 25-lecia sukcesji hanowerskiej w Wielkiej Brytanii. Dla tej samej uroczystości Arne skomponował druga maskę ''[[Alfred (maska)|Alfred]]'', zawierającą słynny chorał ''[[Rule, Britannia!]],'' odtąd nieformalny drugi [[hymn]] brytyjski, a także przepiękną arię: ''Arise sweet Messenger of the Morn''.
Pod koniec roku 1740 rozpoczął adaptowanie dzieł [[William SzekspirShakespeare|Shakespeare,a]]: ''As You like it'' (''Jak wam się podoba''), ''Twelfth Night'' (1741), ''The Merchant of Venice'' (''[[Kupiec wenecki]]'') (1742), ''The Tempest'' (''Burza'') (1746) i ''Love Labour's Lost'' (1747).
W 1742 roku Arne odwiedził wraz z żoną [[Dublin]]. Podczas sezonu muzycznego w tym mieście wystawił wiele dzieł Händla i własnych, w tym oratorium ''The Death of [[Abel (imię)|Abel]]'' (''Śmierć Abla'') z 1744 roku.
W 1745 roku Arne przedstawił własną wersję orkiestracji hymnu brytyjskiego [[Hymn Wielkiej Brytanii|God Save the Queen]] w [[Theatre Royal przy Drury Lane|Drury Lane Theatre]]. Następne udane dzieło ''Colin & Phobe'' uczyniło go najpopularniejszym kompozytorem w Londynie na 20 lat.
Linia 61:
W 1753 roku Arne skomponował kantatę ''Cymon & Iphigenia.''
 
W 1755 roku Arne i jego żona zdecydowali się na separację. Stosunki między nimi już od dawna były złe. Humorzasta żona torpedowała wiele przedstawień, które musiały być przekładane z powodu jej "niedomagań"„niedomagań”. Arne wypłacał jej od separacji 40 funtów rocznie.
 
W 1759 roku Arne otrzymał tytuł Doctor of Music na uniwersytecie w [[Oksford]]zie. Arne dokonał ponownego wystawienia słynnej ''[[Opera żebracza|Beggar's Opera]]'' z 1729 roku w Covent Garden (1759). W roli głównej wystąpiła jego uczennica Miss Brent.
Linia 67:
=== 1760–1770 ===
W roku 1761 Arne wystawił swe oratorium ''Judith'', a w 1762 haendlowski ''Alexander's Feast.'' [[John Stanley]] i [[John Christopher Smith]] byli tym zdenerwowani, ponieważ sądzili, że posiadają monopol na wystawienia oratorów mistrza, zmarłego w 1759 roku.
W lutym 1762 roku Arne odniósł największy sukces w swoim życiu, jakim była [[opera]] ''Artaxerxes''. [[Joseph Haydn]], który widział jej późniejsze wystawienia, był oczarowany.Była to najpopularniejsza opera w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] aż po głęboki [[XIX wiek]]. Sukces został powtórzony przy ''[[Love in a Village]]'', która prócz arii Arne'aArne’a zawierała także kilka popularnych piosenek z epoki.
1764 rok przyniósł jeszcze jeden sukces, jakim okazało się wystawienie ''The Arcadian Nuptials'' (tym razem masque, nie opera).
W 1766 roku siostra Arne'aArne’a, Mrs Cibber, zmarła, a Miss Brent, jego uczennica, poślubiła włoskiego skrzypka Pinto. W 1767 Arne wydał ''The Four Symphonies'' napisanych w stylu, w jakim komponował przybyły do Londynu w 1762 roku [[Johann Christian Bach]], który wywarł duży wpływ na późną muzykę Arne'aArne’a.
 
=== 1770–1778 ===
Arne jako nowo przyjęty członek ''Gentleman'sGentleman’s Catch Club'' i ''Madrigal Society'' dawał regularne koncerty. W 1769 roku Arne wystawił ''Shaspeare's Ode'' (1769), następnie maskę ''The Fairy Queen'' (1771) i ''May Day'' (1775). W październiku 1777 Arne pojednał się z żoną, jednak ich szczęście trwało krótko, ponieważ Arne wówczas był już poważnie chory i zmarł 5 marca 1778 roku. Według jego testamentu dziedziczyła po nim żona i jedyny syn Michael Arne.
 
== Znaczenie ==