Cmentarz Bajkowa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Wipur (dyskusja | edycje)
gruntowne przeredagowanie, w tym wyjaśnienie
Linia 1:
{{Cmentarz infobox
|nazwa = Bajkowe kładowyszcze<ref group = uwaga name = Bajkowowski/>
|nazwa oryginalna =
|zabytek =
Linia 28:
|www =
}}
'''Bajkowe kładowyszcze'''<ref group = uwaga name = Bajkowowski>Często spotykana polska nazwa „cmentarz Bajkowy” nie jest poprawna etymologicznie – właściwą jest „'''cmentarz Bajkowowski'''” (występująca niekiedy w formie „cmentarz Bajkowski”, nieprawidłowej gramatycznie).</ref> ({{w języku|uk|Байкове кладовище}}) – jednacmentarz z najstarszych nekropolii naw [[UkrainaKijów|UkrainieKijowie]]., Zabytekzabytek kultury o dużym znaczeniu symbolicznym dla [[Ukraińcy|Ukraińców]]. założonyPowstał w 1834 roku i jest jedną z najstarszych nekropolii na Ukrainie. Zajmuje powierzchnię 72 hahektarów.
NazwaJego założenianazwa wywodzi się od rosyjskiego [[generał]]agenerała Siergieja Bajkowa, do którego na początku XIX w.wieku należały te tereny.
 
== Historia ==
Cmentarz został założony w 1834 jako wspólna nekropolia dla wyznawców [[Prawosławieprawosławie|prawosławia]], [[katolicyzm]]u i [[protestantyzm]]u – zmarli byli chowani w trzech oddzielnych sektorach (każdy z własną kaplicą). W latach osiemdziesiątych XIX w.wieku nekropolię podzielono na dwie części: Stare Bajkowostarą i Nowe Bajkowonową. Do nowego cmentarza prowadzą trzy bramy główne stylizowane na kaplice: prawosławną, katolicką i luterańską. W 1884 na terenie Nowegonowej Bajkowaczęści zbudowano cerkiew Wozniesieńską ''(Wniebowstąpienia Pańskiego)''.
 
Na cmentarzu do dziś zachowało się około 20 kaplic grobowych autorstwa znanych architektów kijowskich:, m.in.między innymi [[Władysław Horodecki|Władysława Horodeckiego]] i [[Władimir Nikołajew|Władimira Nikołajewa]].
Nazwa założenia wywodzi się od rosyjskiego [[generał]]a Bajkowa, do którego na początku XIX w. należały te tereny.
 
Dużą stratą dla ukraińskiej kultury było zniszczenie podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] bajkowskiego archiwum cmentarnego.
Na cmentarzu do dziś zachowało się około 20 kaplic grobowych autorstwa znanych architektów kijowskich: m.in. [[Władysław Horodecki|Władysława Horodeckiego]] i [[Władimir Nikołajew|Władimira Nikołajewa]].
 
== ZnaneZnani postaciUkraińcy pochowanepochowani na cmentarzu ==
Dużą stratą dla ukraińskiej kultury było zniszczenie podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] bajkowskiego archiwum cmentarnego.
[[Plik:Леся-Українка.JPG|right|200px240px|mały|<center>lewo|Grób [[Łesia Ukrainka|Łesi Ukrainki]] na Starym Bajkowie</center>]]
 
* [[Mychajło Hruszewski]] – ukraiński polityk, pierwszy prezydent [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukraińskiej Republiki Ludowej]].
== Znane postaci pochowane na cmentarzu ==
* [[Ołena Pcziłka]] – ukraińska pisarka i etnograf
[[Plik:Леся-Українка.JPG|right|200px|mały|<center>Grób [[Łesia Ukrainka|Łesi Ukrainki]] na Starym Bajkowie</center>]]
* [[Łesia Ukrainka]] – ukraińska poetka narodowa.
* [[Maksym Rylski]] – poeta ukraiński, tłumacz literatury polskiej.
* [[Ołeksandr Kornijczuk]] – ukraiński poeta i polityk, mąż [[Wanda Wasilewska|Wandy Wasilewskiej]].
* [[Ołeś Honczar]] – ukraiński pisarz.
* [[Wasyl Stus]] – poeta, krytyk i publicysta epoki [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]], działacz opozycyjny.
* [[Pawło Tyczyna]] – ukraiński poeta i polityk, przewodniczący Rady Najwyższej [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|USRR]].
* [[Wiaczesław Czornowił]] – ukraiński dysydent i polityk.
* [[Wołodymyr Szczerbycki]] – radziecki polityk ukraiński, premier i I sekretarz [[Komunistyczna Partia Ukrainy|KPU]].
* [[Walery Łobanowski]] – ukraiński piłkarz i trener.
* [[Mykoła Łysenko]] – ukraiński kompozytor<ref>Ł. P. Kornij, ''Łysenko Mykoła Witalijowycz'' (w:) ''Encykłopedija istoriji Ukrajiny'', t. 6, Kyjiw 2009, s. 157, {{ISBN|978-966-00-1028-1}}.</ref>.
* [[Jan (Sokołow), metropolita kijowski|Jan (Sokołow)]] – [[Egzarchat Ukraiński|egzarcha Ukrainy]], [[prawosławna metropolia kijowska|prawosławny metropolita kijowski]] w latach 1944–1964<ref>[http://mitropolit.kiev.ua/index.php?option=com_content&view=article&id=620:---1944–1964&catid=5:--xx-&Itemid=13 Митрополит Иоанн (Соколов) 1944–1964]</ref>
* [[Wołodymyr Antonowycz]] – ukraiński historyk, [[archeolog]], [[Etnografia|etnograf]], działacz społeczny pochodzenia polskiego, jeden z liderów ukraińskiego przebudzenia narodowego w Imperium Rosyjskim.
 
=== Znani Polacy =pochowani na cmentarzu ==
* [[Mychajło Hruszewski]] – ukraiński polityk, pierwszy prezydent [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukraińskiej Republiki Ludowej]].
[[Plik:Wilhelm Kotarbinski grave.JPG|mały|lewo|300px|<center>Nagrobek [[Wilhelm Kotarbiński|Wilhelma Kotarbińskiego]] w kwaterze pierwszej polskiej</center>]]
* [[Ołena Pcziłka]] – ukraińska pisarka i etnograf
* [[Łesia Ukrainka]] – ukraińska poetka narodowa.
* [[Maria Zańkowećka]] – ukraińska aktorka.
* [[Maksym Rylski]] – poeta ukraiński, tłumacz literatury polskiej.
* [[Ołeksandr Kornijczuk]] – ukraiński poeta i polityk, mąż [[Wanda Wasilewska|Wandy Wasilewskiej]].
* [[Hryhir Tiutiunnyk]] – pisarz ukraiński.
* [[Ołeś Honczar]] – ukraiński pisarz.
* [[Wasyl Stus]] – poeta, krytyk i publicysta epoki [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|Ukraińskiej SRR]], działacz opozycyjny.
* [[Pawło Tyczyna]] – ukraiński poeta i polityk, przewodniczący Rady Najwyższej [[Ukraińska Socjalistyczna Republika Radziecka|USRR]].
* [[Wiaczesław Czornowił]] – ukraiński dysydent i polityk.
* [[Wołodymyr Szczerbycki]] – radziecki polityk ukraiński, premier i I sekretarz [[Komunistyczna Partia Ukrainy|KPU]].
* [[Walery Łobanowski]] – ukraiński piłkarz i trener.
* [[Mykoła Łysenko]] – ukraiński kompozytor<ref>Ł. P. Kornij, ''Łysenko Mykoła Witalijowycz'' (w:) ''Encykłopedija istoriji Ukrajiny'', t. 6, Kyjiw 2009, s. 157, {{ISBN|978-966-00-1028-1}}.</ref>.
* [[Jan (Sokołow), metropolita kijowski|Jan (Sokołow)]] – [[Egzarchat Ukraiński|egzarcha Ukrainy]], [[prawosławna metropolia kijowska|prawosławny metropolita kijowski]] w latach 1944–1964<ref>[http://mitropolit.kiev.ua/index.php?option=com_content&view=article&id=620:---1944–1964&catid=5:--xx-&Itemid=13 Митрополит Иоанн (Соколов) 1944–1964]</ref>
* [[Wołodymyr Antonowycz]] – ukraiński historyk, [[archeolog]], [[Etnografia|etnograf]], działacz społeczny pochodzenia polskiego, jeden z liderów ukraińskiego przebudzenia narodowego w Imperium Rosyjskim.
 
{{Układ wielokolumnowy | liczba = 1 |
=== Znani Polacy ===
* [[Gustaw Belke]] (1873) – przyrodnik, zoolog, badacz przyrody [[Podole|Podola]].
[[Plik:Wilhelm Kotarbinski grave.JPG|mały|300px|<center>Nagrobek [[Wilhelm Kotarbiński|Wilhelma Kotarbińskiego]] w kwaterze pierwszej polskiej</center>]]
* [[Leon Idzikowski]] – księgarz i wydawca kijowski.
* [[Leonard Jankowski]] – synprawnik, Michaładziałacz naspołeczny, Kamionceprzewodniczący podkomitetu budowy [[PawołoczKościół św. Mikołaja w Kijowie|kościoła św. Mikołaja]]ą<ref>Według [http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=38641&from=publication Pamiętników] [[Tadeusz Bobrowski (1829-1894)|Tadeusza Bobrowskiego]] str. 290</ref> prawnik, działacz społeczności polskiej w [[Kijów|Kijowie]], przewodniczący komitetu na rzecz budowy [[Kościół św. Mikołaja w Kijowie|kościoła św. Mikołaja]].
* [[Wilhelm Kotarbiński]] – malarz i rysownik.
* [[August Piskorski]] (1889) (i dwie jego żony, zmarłe w 1861 i ok. 1910) – [[Białoskórnictwobiałoskórnictwo|białoskórnik]]
* [[Wanda Wasilewska]] – działaczka komunistyczna i pisarka, wiceprzewodnicząca [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]].
* [[Włodzimierz Wysocki (poeta)|Włodzimierz Wysocki]] – [[Kijów|kijowski]] fotograf i poeta.
* [[Józef Zawadzki (1818–1886)|Józef Zawadzki]] (1886) – prezydent [[Kijów|Kijowa]], założyciel Giełdy Miejskiej.
* [[Piotr Żmigrodzki]] – ksiądz, proboszcz katolickiej parafii Śwśw. Aleksandra w [[Kijów|Kijowie]].
}}
NaCzęść cmentarzukatolicka znajdujejest położona w południowo-zachodniej części starego cmentarza. Znajduje się tam również kwatera 114 polskich żołnierzy poległych w [[Kijów|Kijowie]] i jego okolicach podczas [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny 1920]] (upamiętnia ich wysoki metalowy krzyż).
 
{{Kategoria główna| Pochowani na Cmentarzu Bajkowym}}
Część katolicka jest położona w południowo-zachodniej części starego cmentarza.
* [[Gustaw Belke]] (1873) – przyrodnik, zoolog, badacz przyrody [[Podole|Podola]].
* [[Leon Idzikowski]] – księgarz i wydawca kijowski.
* [[Leonard Jankowski]] – syn Michała na Kamionce pod [[Pawołocz]]ą<ref>Według [http://kpbc.umk.pl/dlibra/docmetadata?id=38641&from=publication Pamiętników] [[Tadeusz Bobrowski (1829-1894)|Tadeusza Bobrowskiego]] str. 290</ref> prawnik, działacz społeczności polskiej w [[Kijów|Kijowie]], przewodniczący komitetu na rzecz budowy [[Kościół św. Mikołaja w Kijowie|kościoła św. Mikołaja]].
* [[Wilhelm Kotarbiński]] – malarz i rysownik.
* [[August Piskorski]] (1889) (i dwie jego żony, zmarłe w 1861 i ok. 1910) – [[Białoskórnictwo|białoskórnik]]
* [[Wanda Wasilewska]] – działaczka komunistyczna i pisarka, wiceprzewodnicząca [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]].
* [[Włodzimierz Wysocki (poeta)|Włodzimierz Wysocki]] – [[Kijów|kijowski]] fotograf i poeta.
* [[Józef Zawadzki (1818–1886)|Józef Zawadzki]] (1886) – prezydent [[Kijów|Kijowa]], założyciel Giełdy Miejskiej.
* [[Piotr Żmigrodzki]] – ksiądz, proboszcz katolickiej parafii Św. Aleksandra w [[Kijów|Kijowie]].
 
== Uwagi ==
Na cmentarzu znajduje się kwatera 114 polskich żołnierzy poległych w [[Kijów|Kijowie]] i jego okolicach podczas [[Wojna polsko-bolszewicka|wojny 1920]] (upamiętnia ich wysoki metalowy krzyż).
{{Uwagi}}
 
{{Kategoria główna| Pochowani na Cmentarzu Bajkowym}}
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
__notoc__
 
[[Kategoria:Cmentarze w Kijowie|Bajkowe]]
[[Kategoria:Zabytki Kijowa]]