Stanisław Żółkiewski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 195.136.207.194 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Paelius.
Znacznik: Wycofanie zmian
sorry
Linia 30:
{{Wikiźródła|Śpiewy historyczne (Niemcewicz)/Duma o Żółkiewskim|Śpiewy historyczne, Duma o Żółkiewskim}}
[[Plik:Kluszyn.png|240px|left|thumb|Plan bitwy]]
'''Stanisław Żółkiewski''' [[herb]]u [[Lubicz (herb szlachecki)|Lubicz]] (ur. [[1547]] w [[Turynka|Turynce]] pod [[Lwów|Lwowem]], zm. [[7 października]] [[1620]] w [[Berezowka|Berezowce]], kilka kilometrów od granicy na [[Dniestr]]ze w [[Mołdawia|Mołdawii]] podczas odwrotu z pola [[Bitwa pod Cecorą (1620)|bitwy pod Cecorą]]) – [[Polacy|polski]] [[Magnateria polska|magnat]], od 1618 [[hetman wielki koronny]] i [[kanclerz wielki koronny]], [[hetman polny koronny]] od 1588 do 1618, [[wojewodowie kijowscy|wojewoda kijowski]] od 1608, [[kasztelan]] [[Lwów|lwowski]] od 1590, [[sekretarz królewski]] od 1573, starosta kałuski przed 1587 rokiem, starosta kamionacki w 1598 roku, starosta hrubieszowski w 1588 roku, starosta rohatyński w 1601 roku, starosta międzyrzecki w [[1611]] roku<ref>w tym roku uzyskał dożywocie na starostwo miedzyrzeckie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 109.</ref>, starosta barski w 1613 roku, starosta jaworowski w 1619 roku<ref>Zbigniew Anusik, W kręgu władzy i opozycji. Kariery faworytów królewskich a kariery opozycjonistów w dobie panowania Zygmunta III (1587–1632), w: Zbigniew Anusik, Studia i szkice staropolskie, Łódź 2011, s. 285.</ref>, wójt barski<ref> Lustracye królewszczyzn ziem ruskich, Wołynia, Podola i Ukrainy z piérwszéj połowy XVII wieku / wydał Aleksander Jabłonowski, Warszawa 1877, s. 42.</ref>, zwycięzca w wielu kampaniach przeciwko [[Rosja|Rosji]], [[Szwecja|Szwecji]], [[Imperium Osmańskie]]mu i [[Tatarzy|Tatarom]], pisarz i pamiętnikarz.
 
Hetman zginął na polach niedaleko miejscowości [[Otaci]]<ref>Prochaska A.: Hetman Stanisław Żółkiewski, Warszawa 1927</ref><ref>Podhorodecki L.: Stanisław Żółkiewski, Warszawa 1988</ref>
Linia 56:
4 lipca 1610 roku w słynnej [[bitwa pod Kłuszynem|bitwie pod Kłuszynem]] odniósł swe największe zwycięstwo, pokonując oddziałem 2700 husarzy (wspomaganych przez 200 piechurów) armię rosyjską liczącą 30 tys. żołnierzy, wspieraną przez [[Korpus (wojsko)|korpus]] szwedzki liczący 5 tys. wojska, po czym na dwa lata zajął [[Moskwa|Moskwę]]. Wziął do niewoli [[Wasyl IV Szujski|Wasyla Szujskiego]] i jego dwóch braci. Był zwolennikiem osadzenia na tronie moskiewskim syna króla [[Zygmunt III Waza|Zygmunta III Wazy]], [[Władysław IV Waza|Władysława]]<ref>Co sprzeczne było z polityką króla Zygmunta III Wazy.</ref> oraz unii między Polską a Moskwą. 28 sierpnia 1610 podpisał w Moskwie z bojarami rosyjskimi układ, mocą którego królewicz Władysław został ogłoszony carem Rosji.
 
Na obrady [[Sejm 1611|sejmu]] 29 października 1611 roku uroczyście sprowadził jeńców z rodu Szujskich (zdetronizowanego cara Wasyla IV i jego dwóch braci), których zmusił do [[Hołd Szujskich|złożenia hołdu]] Zygmuntowi III Wazie. Podkanclerzy [[Feliks Kryski]] podziękował mu w imieniu króla słowami: ''Sama sława imię Waszmości in longam rozniesie posteritatem, boś to sprawił, co nad siły i wszelkie było oczekiwanie.''
 
Od 1612 roku kierował karierą przyszłego hetmana [[Stanisław Koniecpolski|Stanisława Koniecpolskiego]], za którego wydał swą córkę [[Katarzyna Żółkiewska|Katarzynę]].
Linia 156:
* Stanisław Kozłowski: [http://www.archive.org/stream/stanisawokiewsk00kozgoog#page/n12/mode/2up ''Stanisław Żółkiewski, kanclerz koronny i hetman (1547-1620)''], 1904 [dostęp 01-12-2010]
* {{cytuj książkę | autor r = [[Szymon Starowolski]]| tytuł = Wojownicy sarmaccy (czyli pochwały mężów słynących męstwem wojennym w pamięci naszej lub naszych pradziadów)| wydawca = [[Bellona (wydawnictwo)|MON]]| rozdział = Stanisław Żółkiewski| miejsce = Warszawa| rok = 1978| wydanie = I| strony = 277-281| isbn =}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko=Besala | imię=Jerzy | autor= | autor link=Jerzy Besala | inni= | tytuł= Wielcy hetmani Rzeczypospolitej | data=1983 | wydawca=[[Krajowa Agencja Wydawnicza|KAW]] | miejsce=Warszawa | isbn=83-03-00160-4 | strony=}}
* {{cytuj książkę | autor = Brian Mooney| tytuł = 100 największych przywódców| wydawca = [[Świat Książki]] – Bertelsmann Media| miejsce = Warszawa| rok = 2008| strony = | isbn = 978-83-73-91958-7}}
* {{cytuj książkę | autor = [[Jerzy Besala]]| tytuł = Stanisław Żółkiewski| wydawca = [[Państwowy Instytut Wydawniczy|PIW]]| miejsce = Warszawa| rok = 1988| strony = | isbn = 83-06-01583-5}}