Komunizm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 56676660 autorstwa 46.29.151.146 (dyskusja), WP:SK Znacznik: Anulowanie edycji |
ten "fakt" nie posaida wystarczających dowodów na bycie opublikowanym na głównej encyklopedii internetowej w pierwszej rubryce. Nawet jeśli podana informacja byłaby niezaprzeczalnie prawdziwa, spasób w jaki została ona przedstawiona, oraz jej umiejscowienie, sugeruje bardzo nienaukowe, i głęboko uprzedzone prawicowe podejście. Jest to absolutnie karygodne, i nieetyczne podejscie, nie przestregające zasad powszechnej bezstronności naukowej. Większośc stron w innych językach nie zawiera tego info |
||
Linia 6:
Założenia ideologii komunistycznej starał się wprowadzić w życie [[Włodzimierz Lenin]], który stworzył odrębny nurt marksizmu zwany [[leninizm]]em. Nowy nurt ruchu komunistycznego przybrał postać [[Partia komunistyczna|partii komunistycznej]] zorganizowanej według zasady [[centralizm demokratyczny|centralizmu demokratycznego]]. Rewolucja miała doprowadzić do budowy [[dyktatura proletariatu|dyktatury proletariatu]]. [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|Rosyjscy komuniści]] [[Rewolucja październikowa|przejęli siłą w 1917 władzę w Rosji]], skąd w 1920 narzucili ją [[Demokratyczna Republika Azerbejdżanu|Azerbejdżanowi]], [[Demokratyczna Republika Armenii|Armenii]] i [[Ukraińska Republika Ludowa|Ukrainie]], w 1921 [[Demokratyczna Republika Gruzji|Gruzji]] i [[Mongolia|Mongolii]], w 1940 [[Republika Litewska (1918–1940)|Litwie]], [[Republika Łotewska (1918–1940)|Łotwie]] i [[Republika Estońska (1918–1940)|Estonii]], a po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] [[Państwo satelickie|państwom satelickim]] w Europie Środkowo-Wschodniej. W 1949 [[Komunistyczna Partia Chin]] zwyciężyła w [[Chińska wojna domowa|wojnie domowej]] z [[Kuomintang]]iem i utworzyła państwo, które od końca lat 50. XX wieku ([[rozłam radziecko-chiński]]), prowadziło politykę niezależną, a od końca lat 60. XX wieku politykę konfrontacyjną wobec ZSRR<ref name=Polit>{{cytuj książkę |nazwisko = Polit| imię = Jakub| tytuł = Chiny| wydawca = Wydawnictwo Trio| miejsce = Warszawa| rok = 2004| strony = 230-231| isbn = 83-88542-68-0}}</ref>. Komuniści zdobyli również samodzielnie władzę w [[Korea Północna|Korei Północnej]] (1949), [[Wietnam]]ie (1954) i na [[Kuba|Kubie]] (1959). Realizując program tzw. ''[[realny socjalizm|realnego socjalizmu]]'' utworzyli rządy charakteryzujące się [[monopartia|monopolem władzy]] partii komunistycznej i upaństwowieniem gospodarki<ref name="ONET"/><ref>[[Stéphane Courtois]] ''Zbrodnie komunizmu'', w: [[Stéphane Courtois]], [[Nicolas Werth]], [[Jean-Louis Panné]], [[Andrzej Paczkowski]], [[Karel Bartošek]], [[Jean-Louis Margolin]], ''[[Czarna księga komunizmu|Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania]]'', {{ISBN|83-7180-326-5}}, s. 25-26</ref>.
<br />
== Komunizm jako ustrój społeczno-gospodarczy ==
Linia 190:
Państwa Europy Środkowo-Wschodniej znalazły się w [[blok wschodni|bloku wschodnim]] w wyniku [[okupacja wojenna|okupacji]] przez [[Armia Czerwona|Armię Czerwoną]] pod koniec [[II wojna światowa|II wojny światowej]] i ustaleń Wielkiej Brytanii, USA i ZSRR podjętych na [[Konferencja teherańska|konferencji w Teheranie (1943)]] i [[Konferencja jałtańska|Jałcie (1945)]]. Ustrój tych państw wzorowany był na ustroju ZSRR, a one same pozostawały zależne od ZSRR. Ustrój państwowy miał charakter represyjny, skala i charakter tych represji był jednak różny w zależności od kraju i okresu. Najbardziej represyjne były kraje o charakterze [[Totalitaryzm|totalitarnym]]: ZSRR i państw bloku wschodniego w okresie stalinizmu (1929-1953/56), [[Chińska Republika Ludowa]] w okresie [[rewolucja kulturalna|rewolucji kulturalnej]] czy Kambodża w okresie władzy [[Czerwoni Khmerzy|Czerwonych Khmerów]]. W okresach tych dochodziło do [[masowe zbrodnie komunistyczne|masowych zbrodni]] na przeciwnikach politycznych, [[klasa społeczna|klasach społecznych]] (np. [[inteligencja (społeczeństwo)|inteligencji]] czy [[kułak]]ach) czy grupach etnicznych<ref>Courtois et al.</ref>. Obok zwykłych służb policyjnych, działały różne siły policyjne i [[służby specjalne]], zajmujące się [[inwigilacja|inwigilacją]] i zwalczaniem przeciwników ustroju i grup represjonowanych<ref>Holmes, s. 63-64.</ref>.
Według [[Stéphane Courtois|Stéphane'a Courtois]], reżimy odwołujące się do ideologii komunizmu (marksizm-leninizm) przyniosły śmierć około 100 milionów ludzi<ref>„Związek Sowiecki – 20 milionów ofiar śmiertelnych, Chiny – 65 milionów, Wietnam – 1 milion, Korea Północna – 2 miliony, Kambodża – 2 miliony, Europa Wschodnia – 1 milion, Ameryka Łacińska – 150 tysięcy, Afryka – 1,7 miliona, Afganistan – 1,5 miliona, międzynarodowy ruch komunistyczny i partie komunistyczne nie sprawujące władzy – 10 tysięcy. W sumie blisko 100 milionów ofiar śmiertelnych”. [[Stéphane Courtois]] ''Zbrodnie komunizmu'', w: [[Stéphane Courtois]], [[Nicolas Werth]], [[Jean-Louis Panné]], [[Andrzej Paczkowski]], [[Karel Bartošek]], [[Jean-Louis Margolin]], ''Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania'', {{ISBN|83-7180-326-5}}, s. 25-26.</ref>. Dane te są jednak krytykowane. [[Gilles Perrault]] zarzucał Courtois o posługiwanie się zmanipulowanymi i błędnymi danymi<ref>[http://www.monde-diplomatique.fr/1997/12/PERRAULT/5097 Perrault, Gilles (grudzień 1997), "Communisme, les falsifications d’un livre noir",]</ref> a dwaj ze współautorów ''[[Czarna księga komunizmu|Czarnej księgi komunizmu]]'' ([[Nicolas Werth]] i [[Jean-Louis Panné]]) publicznie odcięli się od oszacowanej przez Courtois liczby ofiar terroru komunistycznego. Według nich Courtois miał obsesję na punkcie dojścia do pułapu 100 milionów ofiar a oni sami oszacowali liczbę ofiar pomiędzy 65 a 93 milionów<ref name="lemonde.fr">[http://www.lemonde.fr/archives/article/1997/11/14/communisme-retour-a-l-histoire_3810094_1819218.html Margolin, Jean-Louis; Werth, Nicolas (1997-11-14). "Communisme : retour à l'histoire"]</ref>. [[John Archibald Getty]] uważa, że liczba ofiar wyliczona przez Courtoisa nie wynikała przede wszystkim z użycia przemocy przez rządy komunistyczne, lecz z ich ''głupoty i niekompetencji'' które doprowadziły do klęsk głodu<ref>Getty, J Arch (marzec 2000), „The Black book of Communism: Nazism & Communicsm have the same totalitarian roots”</ref>.
Totalitarny charakter krajów socjalistycznych oparty był na [[kult jednostki|kulcie jednostki]] (Stalina, Mao czy [[Enver Hoxha|Hodży]]). Po śmierci takiej jednostki, ustrój zwykle przekształcał się w pewną formę [[autorytaryzm (ustrój)|autorytaryzmu]]. Zachowywała ona przywództwo partii komunistycznej i ogólny kierunek rozwoju państwa. Państwo pozostawało represyjne, jednak na znacznie mniejszą skalę.
| |||