Memoriał 101: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje) kat. |
dr |
||
Linia 1:
[[Plik:Edward Gierek 1980.jpg|thumb|180px|[[Edward Gierek]], ówcześnie [[I sekretarze KC PZPR|I sekretarz KC PZPR]]]]
'''Memoriał 101''' – wystąpienie polskich intelektualistów przeciwko zmianom [[Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej|konstytucji PRL]] z 1952.
== Historia ==
Przedmiotem protestu były zapowiedziane w „Tezach na VII Zjazd PZPR” zmiany w konstytucji, przewidujące wprowadzenie zapisów o przewodniej roli [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]] w państwie oraz o trwałym i nienaruszalnym sojuszu z [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. Te postanowienia były sprzeczne z podpisanym w sierpniu 1975 w [[Helsinki|Helsinkach]] [[Akt końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie|aktem końcowym Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie]], którego sygnatariusze, m.in. Polska, zobowiązywali się do przestrzegania [[Prawa człowieka|praw człowieka]]. Zmiany konstytucji PRL, deklarujące odstąpienie od pozorów [[Demokracja|demokracji]] i uzależnienie PRL od ZSRR, wywołały poruszenie w kręgach inteligencji, zarówno członków PZPR, jak i ludzi o poglądach opozycyjnych.
Inicjatorem pierwszego memoriału, nazwanego „[[List 59|Listem 59]]” był [[Jan Olszewski]], w redagowaniu tekstu uczestniczyli [[Jacek Kuroń]] i [[Jakub Karpiński]]. Podpisali go m.in. [[Stanisław Barańczak]], [[Kornel Filipowicz]], [[Zbigniew Herbert]], [[Antoni Słonimski]], [[Wisława Szymborska]] i [[Adam Zagajewski]]. Złożony w [[Sejm PRL|Sejmie PRL]] w dniu 5 grudnia 1975 list spotkał się z milczeniem władz. Dopiero 1 stycznia 1976 dowiedzieli się o nim korespondenci prasy zachodniej. Dalsze protesty: list Episkopatu 9 stycznia 1976 i 14 intelektualistów 21 stycznia 1976 również pozostały bez echa.▼
Dopiero złożony 31 stycznia 1976 Memoriał 101 wywołał poruszenie w kręgach władzy, pozostał jednak bez skutku. Sejm PRL zatwierdził zmiany
▲Inicjatorem pierwszego memoriału, nazwanego „[[List 59|Listem 59]]” był [[Jan Olszewski]], w redagowaniu tekstu uczestniczyli [[Jacek Kuroń]] i [[Jakub Karpiński]]. Podpisali go m.in. [[Stanisław Barańczak]], [[Kornel Filipowicz]], [[Zbigniew Herbert]], [[Antoni Słonimski]], [[Wisława Szymborska]] i [[Adam Zagajewski]]. Złożony w Sejmie w dniu 5 grudnia 1975 list spotkał się z milczeniem władz. Dopiero 1 stycznia 1976 dowiedzieli się o nim korespondenci prasy zachodniej. Dalsze protesty: list Episkopatu 9 stycznia 1976 i 14 intelektualistów 21 stycznia 1976 również pozostały bez echa.
▲Dopiero złożony 31 stycznia 1976 Memoriał 101 wywołał poruszenie w kręgach władzy, pozostał jednak bez skutku. Sejm PRL zatwierdził zmiany Konstytucji z niewielkimi poprawkami. Jedynym posłem wstrzymującym się od głosowania był [[Stanisław Stomma]].
Inicjatorami Memoriału byli [[Wiktor Woroszylski]] i [[Jacek Bocheński]], list przewodni napisał [[Jerzy Andrzejewski]]. Memoriał podpisali m.in. [[Miron Białoszewski]], [[Adam Ważyk]], [[Kazimierz Brandys]], [[Andrzej Kijowski (krytyk)|Andrzej Kijowski]], [[Witold Dąbrowski (poeta)|Witold Dąbrowski]], [[Andrzej Drawicz]], [[Jerzy Ficowski]], [[Kornel Filipowicz]], [[Stefan Kisielewski]], [[Leszek Kołakowski]], [[Ryszard Krynicki]], [[Jacek Kuroń]], [[Adam Michnik]], [[Halina Mikołajska]], [[Krzysztof Pomian]], o. [[Jacek Salij]], [[Antoni Słonimski]], [[Julian Stryjkowski]], [[Jan Józef Szczepański]], ks. [[Jan Zieja]]. Wielu uczestników akcji spotkało się z szykanami, m.in. zakazem publikacji.
| |||