Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie: Różnice pomiędzy wersjami

|nazwa oryginalna = {{k|he|האוניברסיטה העִבְרִיתהעברית ביְרוּשָׁלַיִם‎בירושלים}}

|typ = [[Uczelniauczelnia publiczna]]

'''Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie''' ({{w[[język języku|hehebrajski|hebr.]] האוניברסיטה העִבְרִיתהעברית ביְרוּשָׁלַיִם}}‎בירושלים, ''ha-Uniwersita ha-Iwrit B’iruszalajim''; {{w[[język języku|ararabski|arab.]] الجامعة العبرية في القدس}}, ''al-Dżamiʻah al-ʻIbrijjah fil-Kuds''; {{w[[język języku|enangielski|ang.]] The Hebrew University of Jerusalem}}; [[skrótowiec|akronim]] ''Hebrew U'', '''HUJI''') – izraelska [[uczelnia publiczna]] założona w 1925 roku na [[góra Skopus|górze Skopus]] w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. Był to pierwszy na świecie uniwersytet, na którym językiem wykładowym był [[język hebrajski|hebrajski]]. Powstał jako jeden z elementów ekspansji ruchu [[syjonizm|syjonistycznego]], dążącego do odtworzenia państwa żydowskiego w jego historycznych, biblijnych granicach w [[Ziemia Izraela|Ziemi Izraela]].

Uchwalona 29 listopada 1947 roku [[Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181]] zakładała, że na terenie byłego [[Palestyna (mandat)|Mandatu Palestyny]] miały powstać dwa państwa (żydowskie i [[Arabowie|arabskie]]) oraz mała międzynarodowa strefa obejmująca Jerozolimę i [[Betlejem]]. Strefa międzynarodowa miała pozostawać poza granicami obu państw i być zarządzana przez [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Narody Zjednoczone]], które stawały się gwarantem bezpieczeństwa wszystkich świętych miejsc [[Chrześcijaństwochrześcijaństwo|Chrześcijaństwachrześcijaństwa]], [[Islamislam]]u i [[Judaizmjudaizm]]u w obu miastach<ref>{{cytuj stronę |url = http://avalon.law.yale.edu/20th_century/res181.asp |tytuł = United Nations General Assembly Resolution 181 |praca = The Avalon Project – Yale Law School |język = en |data dostępu = 2014-10-30}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = https://unispal.un.org/maps/m0103_1b.gif |tytuł = Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP |autor = |opublikowany = 1948 |praca = United Nations |język = en |data dostępu = 2014-10-30}}</ref>. Społeczność żydowska zaakceptowała plan podziału Palestyny, jednak Arabowie odrzucili go i dzień później doprowadzili do wybuchu [[wojna domowa w Mandacie Palestyny|wojny domowej w Mandacie Palestyny]]. Region Jerozolimy stanowił najsilniejszy punkt sporny wojny. Już w grudniu 1947 roku siły arabskie przecięły tę drogę, odcinając górę Skopus od żydowskiej [[Zachodnia Jerozolima|Zachodniej Jerozolimy]]. W ten sposób, góra stała się izolowaną żydowską enklawą{{odn|Gelber|2006|s=26}}. Obszar góry miał bardzo duże znaczenie strategiczne. Znajdując się głęboko poza liniami arabskimi, umożliwiał żydowskiej organizacji paramilitarnej [[Hagana]] przeprowadzanie ataków [[dywersja|dywersyjnych]] na tyłach przeciwnika. Z tego powodu, Hagana ufortyfikowała wzniesienie, wykorzystując Uniwersytet Hebrajski jako swoją bazę operacyjną i wysuniętą placówkę obserwacyjną. W tej sytuacji, w lutym 1948 roku rada uczelni zdecydowała się na przeniesienie biur i sal lekcyjnych do Zachodniej Jerozolimy. Głównym powodem podjęcia takiej decyzji była całkowita izolacja enklawy góry Skopus. W dniu 13 kwietnia 1948 roku jadący na górę Skopus żydowski konwój z zaopatrzeniem wpadł w zasadzkę, i doszło do [[masakra konwoju medycznego Hadassa|masakry konwoju medycznego Hadassa]] (zginęło 79 osób, w tym lekarze, pielęgniarki, pacjenci i pracownicy naukowi)<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.jpost.com/Jewish-World/Jewish-News/Victims-of-Hadassah-massacre-to-be-memorialized |tytuł = Victims of Hadassah massacre to be memorialized |autor = Judy Siegel-Itzkovich |opublikowany = 2008-04-07 |praca = The Jerusalem Post |data = |język = en |data dostępu = 2016-05-02}}</ref>. Gdy 14 maja 1948 roku wybuchła [[I wojna izraelsko-arabska]], sytuacja w całym obszarze jeszcze bardziej się pogorszyła. W kwietniu 1949 roku zawarto [[rozejm izraelsko-jordański (1949)|rozejm izraelsko-jordański]]. Określał on, że teren szpitala Hadassa i Uniwersytetu Hebrajskiego będzie stanowić zdemilitaryzowaną enklawę izraelską na terytorium [[Jordania|jordańskim]]. Nadzór nad jej bezpieczeństwem sprawowały międzynarodowe siły [[UNTSO]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://unispal.un.org/DPA/DPR/unispal.nsf/9a798adbf322aff38525617b006d88d7/f03d55e48f77ab698525643b00608d34 |tytuł = Cablegram dated 3 April 1949 from the United Nations Acting Mediator to the Secretary-General transmitting the text of the General Armistice Agreement between the Hashemite Jordan Kingdom and Israel |autor = |opublikowany = 1949-04-03 |praca = United Nations |data = |język = en |data dostępu = 2016-05-02}}</ref>. Co dwa tygodnie przez przejście graniczne [[Brama Mandelbauma|Bramy Mandelbauma]] przejeżdżał konwój trzech izraelskich pojazdów, dowożąc zaopatrzenie i nową zmianę ludzi na górę Skopus. W tutejszych instytucjach naukowych mogło pracować jedynie 35 pracowników izraelskich<ref>{{cytuj książkę |tytuł = Encyclopedia Judaica, Jerusalem |strony = 1497 |tom = 9 |wydawca = Keter |miejsce = Jerusalem |rok = 1978 |isbn = |odn = tak}}</ref>.

Nie mogąc prowadzić normalnej działalności, podjęto decyzję o przeniesieniu Uniwersytetu Hebrajskiego do nowej jerozolimskiej dzielnicy [[Giwat Ram]]. Budowę nowego kampusu ukończono w 1958 roku. W międzyczasie, zajęcia edukacyjne prowadzono w 40. różnych budynkach w całym mieście{{odn|Summerfield|1998|s=193}}. W 1961 roku w osiedlu [[En Kerem]] wybudowano szpital Hadassa wraz z akademickim kampusem medycznym. Na początku 1967 roku na uniwersytecie studiowało 12,5 tys. studentów. W wyniku [[wojna sześciodniowa|wojny sześciodniowej]] w czerwcu 1967 roku wojska izraelskie zajęły Wschodnią Jerozolimę i Uniwersytet Hebrajski mógł powrócić do swojego pierwotnego kampusu na górze Skopus. Prace remontowe ukończono w 1981 roku i większość wydziałów została przeniesiona do nowego kampusu. W Giwat Ram pozostał Wydział Nauk Przyrodniczych, Akademia Języka Hebrajskiego oraz Biblioteka Narodowa. Utworzono tutaj także Instytut Matematyki Einsteina. W 1985 roku w mieście Rechowot otworzono szkołę weterynarii. W dniu 31 lipca 2002 roku palestyński [[terroryzm|terrorysta]] zdetonował bombę w stołówce kampusu na górze Skopus. W [[zamach na Uniwersytet Hebrajski|zamachu na Uniwersytet Hebrajski]] zginęło 9 osób – 5 Izraelczyków, 3 obywateli [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]] i 1 obywatel [[Francja|Francji]]. Do zamachu przyznała się organizacja terrorystyczna [[Hamas]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://memorial.huji.ac.il/eng-open.html |tytuł = To Remember and Create |autor = |opublikowany = |praca = The Hebrew University of Jerusalem |data = |język = en |data dostępu = 2014-11-01}}</ref>.

[[Józef Chazanowicz]] był jednym z założycieli biblioteki uniwersytetu. [[Samuel Goldflam]] zapisał swoją kolekcję sztuki (około dwustu dzieł) w testamencie Uniwersytetowi Hebrajskiemu; umieszczono ją najpierw w muzeum [[SzkołaAkademia Sztuk Pięknych i RzemiosłWzornictwa Artystycznych BesaleelBesaleela|szkołySzkoły artystycznejSztuk Pięknych i Rzemiosł BecalelBesaleela]], a potem w [[Muzeum Izraela]]<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = |imię = |tytuł = Jerozolima w kulturze europejskiej: materiały z konferencji zorganizowanej w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie w dniach 14–17 maja 1996 |data = 1997 |wydawca = Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk |miejsce = Warszawa |isbn = 83-85938-96-6 |strony = 544–546}}</ref>. Uniwersytetowi zapisał też swoją bibliotekę<ref>Proceedings of the general convention of the Constitution Grand Lodge, B’nai B’rith (1935) s. 755.</ref>.

|Plik:Flickr - Government Press Office (GPO) - Hebrew University.jpg|Kampus na [[Góragóra Skopus|górze Skopus]]

|Plik:Bezalel.jpg|[[SzkołaAkademia Sztuk Pięknych i RzemiosłWzornictwa Artystycznych BesaleelBesaleela]]

Uniwersytet Hebrajski posiadama pięć [[Miasteczkomiasteczko uniwersyteckieakademickie|kampusów]], z których najważniejszy jest położony na górze Skopus.

** [[SzkołaAkademia Sztuk Pięknych i RzemiosłWzornictwa Artystycznych BesaleelBesaleela]]