Pacyfikacje wsi polskich podczas okupacji niemieckiej: Różnice pomiędzy wersjami

Nie w każdej z pacyfikowanych wsi niemieckie ekspedycje karne miały ten sam przebieg. Niekiedy okupantom chodziło jedynie o zastraszenie ludności poprzez spędzenie jej w miejsce zbiórki i sterroryzowanie połączone z poniżaniem, maltretowaniem, biciem i groźbami. W innych wypadkach Niemcy zadowalali się aresztowaniem bądź zabiciem kilku (często indywidualnie wybranych) osób, wywózką części mieszkańców na roboty przymusowe i spaleniem kilku zagród. Część ekspedycji kończyła się jednak całkowitą zagładą pacyfikowanych miejscowości – wymordowaniem niemal wszystkich mieszkańców, doszczętnym spaleniem wsi, ogólnym rabunkiem mienia. Nierzadkie były przy tym wypadki mordowania kobiet, dzieci i starców, palenia ludzi żywcem, wymyślnych tortur{{odn|Jankowski|2009|s=177-178}}. Niektóre wsie niszczono przy użyciu artylerii i lotnictwa{{odn|Lukas|2012|s=68}}. Niekiedy stosowano także zakaz osiedlania się wokół zniszczonych wsi.

 

Do najkrwawszych i najgłośniejszych pacyfikacji doszło w następujących wsiach znajdujących się w [[granice Polski|obecnych granicach Polski]]:

* '''[[Borów (powiat kraśnicki)|Borów]], [[Szczecyn]], [[Wólka Szczecka]], [[Łążek (województwo podkarpackie)|Łążek Zaklikowski]], [[Łążek Chwałowski]], Karasiówka''' (ob. [[województwo lubelskie|woj. lubelskie]], powiaty: [[Powiat kraśnicki|kraśnicki]] i [[Powiat stalowowolski|stalowowolski]]) – 2 lutego 1944 Niemcy przeprowadzili zakrojoną na szeroką skalę akcję eksterminacyjną, wymierzoną w polskie wsie położone w zachodniej części Lasów Janowskich, stanowiące oparcie dla silnych w tym regionie oddziałów [[Narodowe Siły Zbrojne|Narodowych Sił Zbrojnych]]. Tego dnia oddziały SS, Wehrmachtu i policji niemieckiej – wsparte przez ukraińskich kolaborantów – doszczętnie spaliły Borów, Szczecyn, Wólkę Szczecką, Łążek Zaklikowski, Łążek Chwałowski i Karasiówkę. Mieszkańców masowo rozstrzeliwano, zakłuwano bagnetami, palono żywcem lub zamykano w budynkach i mordowano za pomocą granatów. Historycy szacują, że zamordowano wówczas od 800 do 1300 Polaków (w tym kilkaset kobiet i dzieci). W ujęciu bardziej szczegółowym liczba ofiar przedstawiała się następująco: Borów – ok. 300 zamordowanych{{odn|Fajkowski|Religa|1981|s=407–408}}; Szczecyn – od 265{{odn|Madajczyk|1965|s=153–155}} do 368{{odn|Meducki|1989|s=55–57}} zamordowanych; Wólka Szczecka – ponad 200 zamordowanych{{odn|Fajkowski|Religa|1981|s=414–415}}; Łążek Zaklikowski i Łążek Chwałowski – 217 zamordowanych<ref group="uwaga">W innych źródłach można znaleźć informację, iż 2 lutego 1944 zostało zamordowanych 191 mieszkańców Łążka Zaklikowskiego (20 mężczyzn, 66 kobiet i 105 dzieci) oraz 76 mieszkańców Łążka Chwałowskiego. Patrz: {{odn|ref=nie|Fajkowski|1972|s=280}}.</ref>{{odn|Madajczyk|1965|s=153–155}}; Karasiówka – ok. 60 zamordowanych{{odn|Madajczyk|1965|s=153–155}}. Była to prawdopodobnie najbrutalniejsza akcja pacyfikacyjna przeprowadzona przez Niemców na terenach wiejskich okupowanej Polski.

{{osobny artykuł|Krwawa Wigilia w Ochotnicy Dolnej}}

 

[[Plik:Huta Pieniacka graveyard.JPG|thumb|Huta Pieniacka, pomnik pomordowanych Polaków]]

[[Plik:Novy Malin 13072010.jpg|thumb|Czeski Malin (Malin Kolonia), pomnik pomordowanych]]

[[Plik:Palikrowy1.jpg|thumb|upright|Pomnik pomordowanych Polaków w Palikrowach. Na krzyżu jest napis w języku ukraińskim: W tym miejscu 12 marca 1944 r. zostało rozstrzelanych 365 mieszkańców Palikrów. Wieczna im pamięć]]

* '''[[Huta Pieniacka]]''' (w dawnym [[województwo tarnopolskie|woj. tarnopolskim]], [[powiat brodzki]]) – wieś została spacyfikowana w odwecie za współpracę mieszkańców z partyzantką sowiecką ze zgrupowania [[Dmitrij Miedwiediew (partyzant)|Dmitrija Miedwiediewa]] oraz przypadkowe zabicie kilku ukraińskich esesmanów z I batalionu [[4 Pułk Policji SS|4. Pułku Policji SS]]<ref group="uwaga">Pułk utworzony w maju 1943 z ukraińskich ochotników do [[14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska)|14 Dywizji Grenadierów SS]]. I Batalion stacjonował wówczas w [[Złoczów|Złoczowie]].</ref> przez miejscową samoobronę. 28 lutego 1944 r. do wsi przybyli ukraińscy policjanci z 4. Pułku Policji SS pod dowództwem [[Sturmbannführer|SS-Sturmbannführera]] Siegfrieda Binza, współdziałający z okolicznym oddziałem [[Ukraińska Powstańcza Armia|UPA]] oraz oddziałem [[Organizacja paramilitarna|paramilitarnym]] składającym się z nacjonalistów ukraińskich, pod dowództwem Włodzimierza Czerniawskiego. Po ostrzale ukraińscy esesmani wkroczyli do wsi zabijając wielu mieszkańców, a resztę stłaczając w miejscowym kościele. Po południu rozpoczęto wyprowadzać z kościoła kilkudziesięcioosobowe grupy, które doprowadzano do stodół i drewnianych zabudowań gospodarczych. Następnie obiekty te ostrzeliwano z broni maszynowej i podpalano. W Hucie Pieniackiej zginęło tego dnia od 600 do 1500 osób.

{{osobny artykuł|Zbrodnia w Hucie Pieniackiej}}