Aktualizm: Różnice pomiędzy wersjami

'''Aktualizm'''<ref>Od [[łacina|łac.]] ''actualis'' 'czynny; praktyczny' od ''actum'' 'rzecz zrobiona' od ''agere'' 'robić'.</ref> ('''aktualizm geologiczny''', zwany również '''uniformitaryzmem''' lub '''uniformitarianizmem''')<ref>Łac. ''uni-'' od ''unus'' 'jeden' i ''forma'' 'kształt, model; wyobrażenie; sposób'.</ref> – zasada [[Geologia|geologiczna]] przyjmująca, że czynniki fizyczne i chemiczne oddziałujące na [[Ziemia|Ziemię]] i na [[Skorupa ziemska|skorupę ziemską]], a zatem także [[Proces fizyczny|procesy fizyczne]] i [[Reakcja chemiczna|chemiczne]], były w przeszłości podobne do dzisiejszych, co pozwala na podstawie współczesnych obserwacji określać przebieg dawnych procesów geologicznych<ref name=":0">{{Cytuj książkę | imię = Jan | nazwisko = Flis | autor link = Jan Flis | tytuł = Terminy geograficzne | data = 1999 | wydawca = Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne | miejsce = Warszawa | isbn = 83-02-04531-4 | strony = | wydanie = V (zmienione) }}</ref>. Metoda ta streszcza się w haśle „''teraźniejszość jest kluczem do przeszłości''”, a na podstawie obserwacji procesów zachodzących współcześnie można wnioskować, co działo się na Ziemi nawet wiele milionów lat temu. Należy jednak uwzględnić, że niektóre czynniki mimo wszystko ulegają zmianie, jak choćby obecność [[tlen]]u w atmosferze albo traw na stokach etc<ref name=":0" />.

Zasada sformułowana została przez  [[James Hutton|Jamesa Huttona]]  (''Theory of the Earth'',  [[1795]]), a rozwinięta przez  [[Charles Lyell|Charlesa Lyella]]  (''[[Principles of Geology]]'',  [[1830]])<ref name=":0" />. Jednym z pierwszych dowodów tej koncepcji były przeprowadzone przez Huttona dokładne badania erozji w dolinach rzek oraz tworzenia się [[Aluwium|osadów]] u ich ujść – ich wyniki wskazywały, że długotrwale działające procesy geologiczne, takie jak [[erozja]],