Masakra w Dajr Jasin: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Usunięto kategorię "Syjonizm rewizjonistyczny" za pomocą HotCat
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia nazwę kategorii oraz wykonuje inne drobne zmiany
Linia 15:
|wikinews =
}}
'''Masakra w Dajr Jasin''' (nazywana także '''bitwą o Dajr Jasin''') miała miejsce w dniu 9 kwietnia 1948, kiedy grupa [[Żydzi|żydowskich]] bojowników z organizacji paramilitarnych [[Irgun Cewai Leumi|Irgun]] i [[Lechi]] zaatakowała [[Arabowie|arabską]] wieś [[Dajr Jasin]], położoną na zachód od [[Jerozolima|Jerozolimy]]. Do ataku doszło podczas [[operacja Nachszon|operacji ''Nachszon'']], której celem było przełamanie blokady Jerozolimy i umożliwienie [[konwoje do Jerozolimy|konwojom dotarcie do Jerozolimy]]. W trakcie ataku doszło do masakry ludności arabskiej – zginęło około 107 mieszkańców, w tym kobiety i dzieci. Do zdarzenia tego doszło podczas [[Wojnawojna domowa w Palestynie|wojny domowej w Mandacie Palestyny]].
 
Masakra stała się kluczowym wydarzeniem w [[konflikt izraelsko-arabski|konflikcie izraelsko-arabskim]], mając poważne konsekwencje militarne i demograficzne. Zdarzenie było wielokrotnie wykorzystywane przez różne antyizraelskie grupy, aby podważyć prawo do istnienia państwa [[Izrael]]. Również izraelska [[lewica]] oskarżyła Irgun i Lehi o złamanie zasad żydowskiej prawomyślności. Niejasny jest udział [[Hagana|Hagany]] w całym zdarzeniu. Masakra bardzo silnie wpłynęła na arabską ludność cywilną, która zaczęła masowo uciekać ze swoich miast i wiosek, będących w pobliżu walk żydowsko-arabskich. Wpłynęło to na zwiększenie liczby [[palestyńscy uchodźcy|palestyńskich uchodźców]].
 
== Tło historyczne ==
Uchwalona 29 listopada 1947 [[Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181]] zakładała, że na terenie byłego [[Palestyna (mandat)|Mandatu Palestyny]] miały powstać dwa państwa (żydowskie i arabskie) oraz mała międzynarodowa strefa obejmująca [[Jerozolima|Jerozolimę]] i [[Betlejem]]. Strefa międzynarodowa miała pozostawać poza granicami obu państw i być zarządzana przez [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Narody Zjednoczone]], które stawały się gwarantem bezpieczeństwa wszystkich świętych miejsc [[Chrześcijaństwo|chrześcijaństwa]], [[islam]]u i [[judaizm]]u w obu miastach<ref>{{cytuj stronę | url = http://avalon.law.yale.edu/20th_century/res181.asp | tytuł = United Nations General Assembly Resolution 181 | data dostępu = 2014-10-13| praca = The Avalon Project – Yale Law School | język = en}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://unispal.un.org/maps/m0103_1b.gif | tytuł = Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP | data dostępu = 2014-10-13 | autor = | opublikowany = 1948 | praca = United Nations | język = en}}</ref>. Społeczność żydowska zaakceptowała plan podziału [[Palestyna|Palestyny]], jednak Arabowie odrzucili go i dzień później doprowadzili do wybuchu [[Wojnawojna domowa w Palestynie|wojny domowej w Mandacie Palestyny]]. Region Jerozolimy stanowił najsilniejszy punkt sporny. Egzystencja społeczności żydowskiej w Jerozolimie była uzależniona od płynności dostaw z nadmorskiej [[równina Szaron|równiny Szaron]] i miasta [[Tel Awiw-Jafa|Tel Awiw]]. Utrzymanie tej komunikacji było dla jerozolimskich Żydów sprawą życia i śmierci. Izraelski dziennikarz Amos Elon argumentował w tym temacie: „''Dla wszystkich było jasnym, że [[Bitwy o Jerozolimę (1948)|bitwa o Jerozolimę]] nie zostanie rozstrzygnięta na Starym Mieście, ale na wąskim pasie asfaltu, który łączy Jerozolimę z Tel Awiwem. Ta droga decydowała o życiu miasta i bez niej nie było szans na przetrwanie''”<ref>{{cytuj pismo | nazwisko = Elon| imię = Amos | tytuł = Jerozolima nie wchodzi | czasopismo = | wolumin = | wydanie = | strony = | data = 1948| wydawca = | miejsce = Tel Awiw | issn = | doi =}}</ref>.
 
Od samego początku siły arabskie zaczęły atakować linie komunikacyjne prowadzące do [[Zachodnia Jerozolima|Zachodniej Jerozolimy]], dążąc do całkowitej izolacji żydowskiej części miasta{{odn|Gelber|2006|s=26}}. W odpowiedzi żydowska organizacja paramilitarna [[Hagana]] rozpoczęła organizować [[konwoje do Jerozolimy]]. Ich ochronę powierzono elitarnym kompaniom szturmowym [[Palmach]]. Zdawano sobie przy tym sprawę, że egzystencja społeczności żydowskiej w Jerozolimie jest całkowicie uzależniona od płynności dostaw z nadmorskiej równiny. Utrzymanie tej komunikacji było dla jerozolimskich Żydów sprawą życia i śmierci. Między grudniem 1947 a lutym 1948 do Jerozolimy dotarło 236 konwojów liczących ogółem 2160 ciężarówek z prawie 9 tys. ton zaopatrzenia. W okresie tym doszło do blisko 70 ataków, śmierć poniosło 37 osób i zniszczono 8 samochodów. W marcu wyruszyło już tylko 45 wypraw z 560 pojazdami, z czego do Jerozolimy dotarło jedynie 37 konwojów{{odn|Jadwiszczok|2010|s=45}}. Porażka [[konwój Chulda|konwoju Chulda]] (31 marca 1948) przyniosła całkowitą blokadę miasta<ref>{{cytuj stronę | url = http://lib.cet.ac.il/Pages/item.asp?item=10845 | tytuł = Wojna domowa – Konwój Chulda | data dostępu = 2014-10-04 | autor = | opublikowany = | praca = Haya Regev | data = | język = he}}</ref>. Dowództwo Hagany wyciągnęło z tego wniosek, że taktyka konwojów zawiodła i należy poszukiwać innej metody dostarczania zaopatrzenia do izolowanych społeczności. W rezultacie wdrożono w życie [[Plan Dalet]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/Plan_Dalet.html | tytuł = Israeli War of Independence: Plan Dalet | data dostępu = 2014-10-13 | autor = Avigail Oren | opublikowany = [[Jewish Virtual Library]] | data = | język = en}}</ref>, a pierwszymi podjętymi działaniami była rozpoczęta 5 kwietnia 1948 [[operacja Nachszon|operacji ''Nachszon'']]. Jej celem było przełamanie blokady i umożliwienie konwojom dotarcie do Jerozolimy. Ważną częścią tej operacji okazała się [[bitwa o Al-Kastal|bitwa o al-Kastal]], w której to wiosce w dniu 8 kwietnia zginął dowódca [[Armia Świętej Wojny|Armii Świętej Wojny]], [[Abd al-Kadir al-Husajni]]. Arabowie odbili wówczas wieś [[Al-Kastal (Palestyna)|Al-Kastal]] i odnaleźli ciało swojego zabitego dowódcy. Następnie opuścili zniszczoną wieś i udali się do Jerozolimy, aby zorganizować wielki pogrzeb al-Husajniego. Sytuację ponownie wykorzystali Żydzi, zajmując bez walki opuszczoną al-Kastal<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.tivon-lib.co.il/1514/ | tytuł = Kto zabił al-Husajniego | data dostępu = 2014-10-13 | autor = | opublikowany = | praca = Tivon Library | data = | język = he}}</ref>.
Linia 74:
* {{Cytuj stronę | url = http://www.etzel.org.il/english/ac17.htm | tytuł = Deir Yassin | data dostępu = 2014-10-14 | autor = Yehuda Lapidot | opublikowany = | praca = Etzel website | data = | język = en}}
 
{{Wojna domowa w Mandacie PalestynyPalestynie}}
{{Syjonizm rewizjonistyczny}}
 
[[Kategoria:Bitwy wojny domowej w Mandacie PalestynyPalestynie|D]]
[[Kategoria:Masakry|Dajr]]
[[Kategoria:1948 w Azji]]