Kalisz: Różnice pomiędzy wersjami

Na [[Zawodzie (Kalisz)|Zawodziu]], w miejscu późniejszego grodu, istniała od [[VI wiek|VI]] w. osada otwarta; podobna osada istniała od [[VII wiek|VII]] w. na [[Ogrody (Kalisz)|Ogrodach]]<ref name=Baranowski>{{Cytuj pismo | autor=Tadeusz Baranowski, Leszek Ziąbka | tytuł=Gród kaliski na Zawodziu | czasopismo=Kalisia Nowa | wolumin=5–6 | wydanie=131 | strony=5 | data=2008 | wydawca=Urząd Miejski w Kaliszu | miejsce=Kalisz | issn=1426-7667}}</ref>. Pierwszy [[Rezerwat Archeologiczny Zawodzie|gród na Zawodziu]] wzniesiono w latach około 850–860<ref name=Baranowski /><ref>{{Cytuj książkę | autor=Andrzej Buko | tytuł=Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Odkrycia, hipotezy, interpretacje | wydawca=Wydawnictwo „Trio” | miejsce=Warszawa | rok = 2005 | strony=188 | isbn=83-7436-023-2}}</ref>. W tym samym czasie na północ od grodu powstała otwarta osada targowa na [[Stare Miasto (Kalisz)|Starym Mieście]]<ref name=Baranowski /><ref name=":1">{{Cytuj |autor = Władysław Kościelniak |tytuł = Wędrówki po moim Kaliszu |data = 2010 |isbn = 978-83-60579-56-5 |wydawca = Edytor |s =12 }}</ref>. Zespół obu osad stał się jednym z ważniejszych politycznie i handlowo [[Kasztelan|grodem kasztelańskim]], gdzie krzyżowały się główne [[Droga (transport)|trakty]]<ref name=":1" />. Część archeologów uważa, że Kalisz pełnił dla [[Piastowie|Piastów]] rolę pierwszego [[stolica|ośrodka władzy]] w okresie plemiennym<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Baranowski| imię = Tadeusz| autor link = | nazwisko2 = Pudełko| imię2 = Edward| nazwisko3 = Splitt| imię3 = Jerzy Aleksander| tytuł = Pradzieje i wczesne średniowiecze regionu kaliskiego| wydawca = Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej w Kaliszu| miejsce = Kalisz| rok = 2003| strony = 91| isbn = 83-88042-23-8}}</ref><ref>{{cytuj książkę | autor=Andrzej Buko | tytuł=Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej : odkrycia, hipotezy, interpretacje | wydawca=Wydawnictwo „Trio” | miejsce=Warszawa | rok = 2005 | strony=187–190, 387–392 | isbn=83-7436-023-2}}</ref><ref>{{Cytuj stronę | url = http://kalisz.naszemiasto.pl/artykul/historia-czy-kalisz-byl-kolebka-piastow,279707,art,t,id,tm.html | tytuł = Czy Kalisz był kolebką Piastów? | autor = Bożena Szal-Truszkowska | opublikowany = kalisz.naszemiasto.pl | data = 2010-01-05 | data dostępu = 2018-09-29}}</ref>.

W tym samym roku książę [[Namiestnik (Królestwo Polskie)|namiestnik]] [[Józef Zajączek]] wydał postanowienie o funduszu pożyczkowym dla Kalisza<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Barańska| imię = Iwona| autor link = | tytuł = Architektura Kalisza w dobie Królestwa Kongresowego| wydawca = Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk| miejsce = Kalisz| rok = 2002| strony = 55–64| isbn = 83-85638-24-5}}</ref>, rozpoczynając wielką przebudowę miasta: uregulowano wówczas [[Warszawskie Przedmieście (Kalisz)|Warszawskie Przedmieście]], wytyczono m.in. [[plac św. Józefa w Kaliszu|plac św. Józefa]], [[ulica Warszawska w Kaliszu|ulicę Warszawską]], [[ulica Łódzka w Kaliszu|ulicę Łódzką]], uregulowano [[Wrocławskie Przedmieście]], [[aleja Wolności w Kaliszu|aleję Józefiny]] i [[ulica Śródmiejska w Kaliszu|ulicę Wrocławską]], w 1821 wzniesiono [[pałac Trybunalski w Kaliszu|Pałac Trybunalski]], w 1824 [[pałac Komisji Województwa Kaliskiego w Kaliszu|pałac Komisji Województwa Kaliskiego]], w 1825 [[most Kamienny w Kaliszu|most Kamienny]], w 1833 [[pałac Weissów w Kaliszu|pałac Weissów]]. W latach 1842–1843 według projektu [[Teodor Urbański|Teodora Urbańskiego]] uregulowano Kaliski Węzeł Wodny. W 1864 powstała [[Ochotnicza Straż Pożarna w Kaliszu|Kaliska Straż Ogniowa]], pierwsza ochotnicza [[Ochotnicza straż pożarna w Polsce|straż ogniowa]] w Królestwie Polskim<ref name=":0">{{Cytuj książkę |nazwisko = Polanowski| imię = Edward| autor link = Edward Polanowski| tytuł = W dawnym Kaliszu. Szkice z życia miasta 1850–1914| wydawca = Wydawnictwo Poznańskie| miejsce = Poznań| rok = 1979| strony = 233| isbn = 83-210-0059-2}}</ref>. W 1866 na [[Kanał Bernardyński|Kanale Bernardyńskim]] wybudowano [[most Żelazny w Kaliszu|most Żelazny]], pierwszy polski most o konstrukcji stalowej<ref>[[Bolesław Orłowski|B. Orłowski]], ''Most kaliski z 1866 roku na tle epoki'', [w:] ''Dziedzictwo przemysłowe Kalisza i regionu'', red. T. Krokos, Kalisz 2003, s. 47–48. {{ISBN|83-908430-9-9}}.</ref>. W 1870 zaczął ukazywać się dziennik „[[Kaliszanin]]”. W 1878 powstała [[Fabryka Fortepianów i Pianin „Calisia”|Fabryka Fortepianów i Pianin Arnold Fibiger]], w 1887 [[Fabryka Fortepianów i Pianin Teodor Betting w Kaliszu|Fabryka Fortepianów i Pianin Teodor Betting]], w 1892 [[Colian|Fabryka Pierników i Biszkoptów]] [[Kazimierz Mystkowski|Kazimierza Mystkowskiego]]. W 1890 ukończono budowę nowego [[ratusz w Kaliszu|ratusza]], w 1900 ukończono budowę nowego gmachu [[Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu|Teatru Miejskiego]], a w 1902 budowę gmachu Kaliskiego Towarzystwa Muzycznego z salą koncertową.