Jeniec wojenny: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Przypisy: +kontrola autorytatywna
Julo (dyskusja | edycje)
Linia 11:
'''Jeniec wojenny''' ([[Język angielski|ang.]] ''prisoner of war'', [[Język niemiecki|niem.]] ''Kriegsgefangener'', [[Język rosyjski|ros.]] военнопленный, [[Łacina|łac.]] ''captivus'') – zatrzymana osoba, zdefiniowana w artykule 4 i 5 [[Konwencje genewskie|Konwencji Genewskiej]] o traktowaniu jeńców wojennych przyjętej 12 sierpnia 1949 jako ta, która angażowała się w [[działania bojowe]] pod [[rozkaz]]ami swojego [[Rząd (prawo)|rządu]] i została zatrzymana przez [[siły zbrojne]] strony przeciwnej. Osoba taka nazywana jest [[kombatant]]em posiadającym [[immunitet]] wynikający z międzynarodowego [[Prawo konfliktów zbrojnych|prawa konfliktów zbrojnych]].
 
W myśl Artykułu 4 Konwencji genewskiej o traktowaniu jeńców wojennych<ref>[http://{{r|libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/-inne/-1949-3.html Konwencja genewska o traktowaniu jeńców wojennych z 12 sierpnia 1949 roku].</ref>}} jeńcem może być osoba należąca do jednej z poniższych kategorii:
 
: 1) członkowie sił zbrojnych Strony w konflikcie, jak również członkowie [[milicja|milicji]] i oddziałów ochotniczych, stanowiących część tych sił zbrojnych;
Linia 26:
Artykuł 13 Konwencji przewiduje, że ''jeńcy wojenni powinni być zawsze traktowani w sposób humanitarny.'' Bez zwłoki powinni być ewakuowani do obozów, położonych z dala od strefy walk (art. 19). Zakazane jest używanie ich jako ''żywych tarcz'' (art. 23). Muszą być otoczeni opieką lekarską (art. 30 i następne). Przy zatrudnieniu warunki pracy nie powinny ustępować warunkom, z jakich korzystają obywatele państwa zatrzymującego (art. 51). Obozy jenieckie są nadzorowane przez przedstawicieli [[Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża|Międzynarodowego Czerwonego Krzyża]] i [[państwo neutralne|państwa neutralnego]] sprawującego opiekę nad jeńcami zwanego ''mocarstwem opiekuńczym'' ([[Język angielski|ang.]] ''Protecting Power'', art. 10, 23, 56, 78 i następne).
 
Postanowienia te rozszerzają Protokoły Dodatkowe z 1977{{r|bezpieczna.um.warszawa-}}.
Postanowienia te rozszerzają Protokoły Dodatkowe z 1977<ref>[http://web.archive.org/web/20141102125526/https://bezpieczna.um.warszawa.pl/sites/bezpieczna.um.warszawa.pl/files/I_protokol_dodatkowy_do_Konwencji_Genewskich.pdf I Protokół dodatkowy do konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 roku, dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych. II Protokół dodatkowy do konwencji genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 roku, dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych. Podpisane w Genewie 8 czerwca 1977 roku.]</ref>.
 
== Historia ==
W czasach [[prehistoria|prehistorycznych]], a także w [[starożytność|starożytności]] i [[średniowiecze|średniowieczu]] jednym z celów wojen było chwytanie do [[niewola|niewoli]] zdolnych do pracy ludzi po to, aby w warunkach [[niewolnictwo|niewolniczych]] wykonywali cięższe prace na rzecz zwycięzców. W [[Cesarstwo Rzymskie|starożytnym Rzymie]] część jeńców była tracona po [[triumf]]ie lub obracana w [[gladiator]]ów. Innym celem przetrzymywania jeńców było uzyskanie [[Okup (majątek)|okupu]] od rodzin schwytanych, zwłaszcza bogato urodzonych.
 
Z czasem zaczęto zawierać umowy o traktowaniu jeńców, np. traktat [[Królestwo Prus|prusko]]-[[USA|amerykański]] z 10 września 1785<ref>[http://{{r|avalon.law.yale.edu/18th_century/-prus1785.asp ''Treaty of Amity and Commerce Between His Majesty the King of Prussia, and the United States of America; September 10, 1785''].</ref>}} w artykule 24 zabraniał umieszczania ich w lochu czy skuwania kajdanami, jeńcy mogli uprawiać ćwiczenia, obozy miały być zakładane w zdrowej okolicy, zaś wyżywienie zapewnione takie, jak dla [[żołnierz]]y własnej armii. Podobnie umowy o wymianie jeńców zawarte w trakcie [[wojna brytyjsko-amerykańska|wojny brytyjsko-amerykańskiej]]<ref>[https://www.{{r|battlefields.org/learn/primary-sources/provisional-agreement-exchange-prisoners ''Provisional Agreement for the Exchange of Prisoners, November 28, 1812''], [https://www.battlefields.org/learn/primary-sources/cartel-exchange-prisoners-war ''Cartel for the Exchange of Prisoners of War Between Great Britain and the United States of America, May 12, 1813'']</ref>}} w artykule 1 przewidywały, że jeńcy będą traktowani ''z ludzkością, zgodną ze zwyczajami i praktyką stosowanymi przez najbardziej cywilizowane narody w czasie wojny''.
 
W czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] status jeńców określały [[haski regulamin|haskie regulaminy wojny lądowej]] z 1899 i 1907, w czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] [[konwencje genewskie]] z 1929.
Linia 56:
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}|
<ref name="avalon.law.yale-prus1785">[http://avalon.law.yale.edu/18th_century/prus1785.asp ''Treaty of Amity and Commerce Between His Majesty the King of Prussia, and the United States of America; September 10, 1785''].</ref>
<ref name="battlefields-">[https://www.battlefields.org/learn/primary-sources/provisional-agreement-exchange-prisoners ''Provisional Agreement for the Exchange of Prisoners, November 28, 1812''], [https://www.battlefields.org/learn/primary-sources/cartel-exchange-prisoners-war ''Cartel for the Exchange of Prisoners of War Between Great Britain and the United States of America, May 12, 1813''].</ref>
Postanowienia te rozszerzają Protokoły Dodatkowe z 1977<ref name="bezpieczna.um.warszawa-">[http://web.archive.org/web/20141102125526/https://bezpieczna.um.warszawa.pl/sites/bezpieczna.um.warszawa.pl/files/I_protokol_dodatkowy_do_Konwencji_Genewskich.pdf I Protokół dodatkowy do konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 roku, dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych. II Protokół dodatkowy do konwencji genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 roku, dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych. Podpisane w Genewie 8 czerwca 1977 roku.]</ref>.
<ref name="libr.sejm.gov-inne-1949-3">[http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/inne/1949-3.html Konwencja genewska o traktowaniu jeńców wojennych z 12 sierpnia 1949 roku].</ref>
}}
 
{{kontrola autorytatywna}}