Holenderskie Indie Wschodnie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Początki: drobne redakcyjne
it/
Linia 75:
 
== Holenderska Kompania Wschodnioindyjska (VOC) ==
[[Holenderska Kompania Wschodnioindyjska]] (''Verenigde Oostindische Compagnie'', w skrócie ''VOC''), która powstała w 1602 r.<ref>Stany Generalne Zjednoczonych Prowincji Niderlandów przyznały jej 21-letni monopol na handel w [[Azja|Azji]].</ref> umożliwiła realizację większych przedsięwzięć dzięki połączeniu wysiłków pojedynczych kupców w formę prawno-organizacyjną [[spółka akcyjna|spółki akcyjnej]]. Szybkie i wysokie zyski jakie osiągano za handel korzeniami sprawiły, że VOC szybko zgromadziła fundusze na kosztowne i niebezpieczne wyprawy zamorskie od inwestorów zwabionych chęcią łatwego zysku. W 1605 r. jedna z takich wypraw kupieckich zajęła portugalski fort na wyspie [[Ambon (wyspa)|Ambon]] ([[Moluki]]) i przekształciła go w pierwszą umocnione bazę VOC w tym rejonie. Mimo podpisania w Antwerpii w 1609 r. tzw. „Rozejmu dwunastoletniego” pomiędzy Hiszpanią<ref>Portugalia była złączona wówczas unia personalną z Hiszpanią.</ref> a Holandią ekspansja tego ostatniego kraju w Azji nie została zatrzymana. Punktem, z którego wychodziły wszystkie przedsięwzięcia (bardziej kupieckie niż kolonialne) na wyspach indonezyjskich stała się założona na Jawie faktoria w [[Dżakarta|Batawii]]. To właśnie stąd prowadziła gęsta sieć połączeń handlowych z ważniejszymi miastami azjatyckimi (szczególnie intratny mimo że trudny<ref>Handlowanie w Chinach opierało się o wydawane przez dwór cesarski koncesje, podobnie było w Japonii. W państwach tych do handlu wyznaczano specjalne regiony poza którymi Europejczycy nie mogli prowadzić działalności.</ref> stał się handel z Japonią oraz Chinami). Przy czym imperium kolonialne VOC posiadało jedną słabość, jego działalność była całkowicie nastawiona na zysk a to powodowało, że oszczędzano na uzbrojeniu i żołnierzach co później miało się srogo zemścić podczas konfliktów z monarchiami absolutnymi (głównie Francją i Anglią).
 
Stan posiadania Holendrów w Azji w XVII wieku stale się zwiększał, po kolei zajęto: [[Malakka (miasto)|Malakkę]]<ref>Malakka należała wcześniej do Portugalczyków.</ref> w 1641 r., królestwo [[Aceh]] na Sumatrze w 1667 r., [[Makasar]] w 1669 r. i ostatecznie [[Bantam]] w 1682 r.<ref>Po okresie walki o ten region z jawajskim [[Królestwo Mataram|królestwem Mataram]].</ref> Ponadto wyparto Brytyjczyków z południowo-zachodniej Sumatry ([[Bencoolen]]) po okresie ostrej rywalizacji. Szczególne zasługi w rozwoju kolonii położyli [[Jan Pieterszoonn Coen]], [[Antonio van Diemen|Anthonie van Diemen]] (1636–45) i [[Joan Maetsuyker]] (1653–78). Podstawą handlu holenderskiego stał się w szczególności [[pieprz]], który cieszył się w Europie największą popularnością. Duże zyski osiągano też z tzw. „handlu wyspiarskiego” (''inlandse handel'') – pomiędzy poszczególnymi wyspami indonezyjskimi, który polegał na wymianie towaru za towar, przy każdej takiej transakcji osiągano zysk w postaci srebra z [[Ameryka|Ameryki]], które było cenione bardziej na wschodzie niż w Europie.