Cyranka zwyczajna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa przek., WP:SK, drobne redakcyjne, mapka, kat.
Linia 13:
|gromada = [[ptaki]]
|podgromada = [[Neornithes]]
|nadrząd = [[Ptaki neognatyczne|neognatyczne]]
|rząd = [[blaszkodziobe]]
|rodzina = [[kaczkowate]]
Linia 24:
|status IUCN = LC
|IUCN id = 22680313
|status_ref = <ref name="iucn">{{IUCN |id = 22680313 |nazwa = Spatula querquedula |autorzy = BirdLife International |rok = 2012 |iucn rok = 2014 |wersja = 2014.2 |data = 2014-09-28 }}</ref>
|mapa występowania = Spatula querquedula map.svg
|opis mapy występowania = {{legenda|#FF7F2A|obszary lęgowe}} {{legenda|#5F8DD3|zimowiska}}
|wikispecies = Anas querquedula
|commons = Anas querquedula
Linia 38 ⟶ 40:
 
== Morfologia ==
; '''Cechy gatunku''' : Samiec w szacie godowej ma głowę i szyję brązową. Nad okiem ku karkowi biegnie łukiem biały pas – taka brew jest wyjątkowa u kaczek. Pierś również brązowa, ale jaśniejsza i pokryta drobnymi, ciemnymi cętkami. Boki białe z drobnym, czarnym prążkowaniem (z większej odległości wyglądają więc na szare). Grzbiet brązowy z długimi ozdobnymi piórami, na skrzydłach sinoniebieskie plamy, [[lusterko|lusterka]] bladozielone z metalicznym połyskiem. Samica i samiec w szacie spoczynkowej, a także młodociane są brązowe z ciemnym deseniem. U kaczora tylko skrzydła zachowują barwy szaty godowej. Wierzch skrzydeł jaśniejszy niż u [[Cyraneczka zwyczajna|cyraneczki]]. Szarobrązowe lusterko mieni się na zielono, ale jest słabo widoczne. Dziób przeważnie jest szary. Charakterystyczny dla tego gatunku u obu płci jest tylny brzeg skrzydeł. Od [[cyraneczka|cyraneczki]] różni się kolorem skrzydełka kciukowego: u cyranki jest ono jasnoniebieskie, u cyraneczki – ciemnoniebieskie.
; '''Wymiary średnie'''{{odn|Busse|Czarnecki|Dyrcz|Gromadzki|1990|s=80}}{{odn |Sterry|Cleave|Clements|Goodfellow|2002|s=74}}{{r|whatbird}}:dł. ciała ok. 36–41 cm<br />długość skrzydła 21 cm<br />rozpiętość skrzydeł 58-6558–65 cm<br />długość dzioba ok. 7–11 cm<br />masa ciała ok. 280–550 g
 
== Ekologia ==
; '''Biotop''' : Gęsto zarośnięte zbiorniki wodne. Często są to niewielkie stawy, a nawet rowy melioracyjne.
; '''Toki''' : Wiosenne powroty w marcu i kwietniu cyranki wykonują już parami. Osobliwy jest lot godowy samców, w stadkach nad powierzchnią akwenu. Przy siadaniu na wodzie słychać szybkie klaskanie ich skrzydeł. Samiec pływa za samicą, trzymając dziób tuż przy jej ogonie. Jednocześnie stroszy pióra na łopatkach i na głowie, rytmicznie nią kiwając. Przy zarzucaniu łba na plecy wydaje głośne "trreb"„trreb”. Samica odzywa się cichym "knek"„knek”.
; '''Gniazdo''' : Głębokie obniżenie wyłożone roślinami i puchem, umieszczone na terenach bagnistych, wolno płynących zarośniętych wodach, nad kanałami lub stawami. Rzadziej samica ukrywa gniazdo w trzcinie, turzycach lub na polu. Od gniazd cyraneczki różni je wyścielenie piórami z białym pasem pośrodku.
[[Plik:Spatula querquedula MHNT.ZOO.2010.11.18.1.jpg|thumb| ''Spatula querquedula''lewo|Jaja]]
; '''Jaja''' : W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając od kwietnia do czerwca 6 do 12 żółtawych lub brunatnych jaj{{odn|Busse|Czarnecki|Dyrcz|Gromadzki|1990|s=80}}{{r|whatbird}}.
[[Plik:Garganey (Anas querquedula) in AP W IMG 2844.jpg|right|thumb|240px|Samice w [[Uppalapadu]], [[Indie]]]]
; '''Okres lęgowy''' : Jaja wysiadywane "twardo"„twardo” przez okres 24 dni przez samicę{{r|whatbird}}. Pisklęta są półzagniazdownikami (gniazdo opuszczają po 24 godzinach). Opiekuje się nimi wyłącznie samica. Samiec strzeże gniazda jedynie podczas znoszenia jaj i w początkowym okresie wysiadywania. Najpóźniej po dwóch dniach od wyklucia matka prowadzi pisklęta nad wodę. Zdolność lotu osiągają po około 1 miesiącu. Kaczęta w puchu mają czarny pas pociągnięty przez oko, łączący się z podobnym pasem podocznym. Oba sięgają do dzioba. Młode podobne są do rodziców. W lipcu rodziny zbierają się w małe stadka, choć nie tak liczne jak u cyraneczki.
; '''Pożywienie''' : Rośliny wodne, zarówno ich części zielone jak i nasiona, uzupełnione przez drobne zwierzęta wodne – bezkręgowce, drobne ryby i kijanki.
 
[[Plik:Spatula querquedula MHNT.ZOO.2010.11.18.1.jpg|thumb| ''Spatula querquedula'']]
== Ochrona ==
W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów]] został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski){{r|iucn}}. Na terenie Polski gatunek ten jest objęty [[Gatunkowa ochrona zwierząt|ścisłą ochroną gatunkową]]. Wymaga ochrony czynnej<ref>Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną ({{Dziennik Ustaw|rok=2004|numer=220|pozycja=2237}})</ref>.
 
== Zobacz też ==
Linia 71 ⟶ 74:
[[Kategoria:Kaczkowate]]
[[Kategoria:Ptaki Afryki]]
[[Kategoria:Ptaki Azji]]
[[Kategoria:Ptaki Europy]]