Wikipedia

Taniec w starożytnej Grecji: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
jeszcze różne redakcyjne + grafika 5 >> Dyskusja
meryt.-red.: usuwam teraz tę bzdurę z tańcem "gymnopedią" (1) + poszerzenia z przyp.
Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2010-05}}
'''Taniec w starożytnej Grecji''' – jako zjawisko społeczne i sztuka stanowił istotny składnik kultury [[starożytna Grecja|starożytnych Greków]], coodgrywający łączyłorolę sięw z jego znaczeniem wich życiu państwowymspołecznym i religijnym.
[[Plik:CECROPS CHILDREN.jpg|thumb|230px|Taniec dziewcząt z asystą fletnisty ([[relief]] ateński z pocz. V wieku p.n.e.)]]
Większość obrzędów państwowo-religijnych stanowiących o wspólnej tożsamości mieszkańców greckiej [[polis]] zawierało elementy taneczne o charakterze rytualnym, powiązanym z działaniem magicznym. MiałyJako zjawisko przede wszystkim kultowe miewały one również społeczny charakter łączącego obywateli tańca wspólnotowego. Z tego względu taniec w starożytnej Grecji zaliczano do istotnych części greckiego [[wychowanie|wychowania]] i nauczano go w szkołach. U Greków nie był on samodzielną sztuką, ale częścią [[orchestyka|orchestyki]], w której skład wchodziły umiejętność tańczenia, śpiewania i gry na instrumentach<ref>''M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego''. Warszawa: M. Arct, 1916.</ref>. Odgrywał też rolę dopełniającą w rozwoju liryki chóralnej złożonej z poezji, muzyki i tańca<ref>[[Kazimierz Feliks Kumaniecki|Kazimierz Kumaniecki]]: ''Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu''. Warszawa: PWN, 1965, s. 100.</ref>.
 
== Źródła wiedzy ==
Linia 8:
Podstawą dzisiejszej wiedzy o rozwoju i ewolucji tańca greckiego są przede wszystkim źródła literackie i obiekty archeologiczne. Wczesne wiadomości pochodzą z opisów życia codziennego w ''[[Iliada|Iliadzie]]'' i ''[[Odyseja|Odysei]]'' [[Homer]]a. [[Platon]] wspomina o znaczeniu wychowawczym tańca w VII księdze ''[[Prawa (dialog)|Praw]]''. Wśród źródeł bardziej szczegółowych zachowały się teksty: zawierający dysputę obrońcy i przeciwnika ''Dialog o tańcu'' [[Lukian z Samosat|Lukiana z Samosaty]] (z II wieku n.e.) oraz w dziele ''Ucztujący mędrcy'' [[Atenajos]]a (z początku III w. n.e.), z uwagami na temat stopniowego upadku tańca w Grecji. Oprócz zabytków piśmienniczych informacji o tańcu dostarczają zabytki sztuki.
 
Na podstawie źródeł można określić podstawowe cechy tańca greckiego. Będąc faktycznie obecny we wszystkich dziedzinach życia, spełniał wielerozmaite funkcjifunkcje społecznychspołeczne, stąd ogromne zróżnicowanie tańców, o których figurach brak jednak dokładniejszych wiadomości.
== Główne formyrodzaje tańca ==
Poszczególne formyrodzaje tańca (podobnie jak poszczególneosobne formyrodzaje pieśni, np. [[dytyramb]] na cześć Dionizosa czy [[pean]] na cześć Apollina), dostosowane były do charakteru konkretnych obrzędów i bóstw, z którymi się kultowo wiązały.
 
Popularne były tańce o charakterze ekstatycznym, łączące się najczęściej z orgiastycznymi uroczystościami na cześć [[Dionizos|Dionizosa]] i [[Kybele]]. Towarzyszył im zwykle pobudzający akompaniament [[aulos (muzyka)|aulosu]] i [[tympanon (muzyka)|tympanonu]]). Najczęściej wykonywane były przy upojeniu winem, cechowały je podskoki i spontaniczne, niekontrolowane ruchy. Jako wyuzdane krytykowali je Platon i Lukian; jako „dziki” Lukian krytykował także taniec ''themastris'' polegający na skokach ze skrzyżowanymi nogami.
[[Plik:Lawrence Alma-Tadema 04.jpeg|left|thumb|280px||Spartański taniec wojenny ''pyrriche'' (mal. [[Lawrence Alma-Tadema]], 1869)]]
TypowyTańce dlawraz ze śpiewami wykonywano podczas [[SpartaSpartiaci|Spartanspartańskich]] byłświąt taniec– ''[[gymnopedia'', wykonywany przez spartańskich młodzieńców i dziewczęta w krótkich strojach|gymnopediów]]. Również dla Sparty (i Krety) charakterystyczny był wykonywany w zbroi taniec ''pyrriche'' (πυρρίχη), szerzej scharakteryzowany przez Platona (''Prawa'' VII, 815A815a) jako imitujący walkę.
 
Do podobnych tańców naśladowczych, pierwotnie mających głównie charakter obrzędowy, należał w Atenach „taniec niedźwiedzicy” wykonywany na cześć [[Artemida|Artemidy]] [[Brauron|Braurońskiej]] przez młode dziewczęta oddawane okresowo w służbę bogini<ref>[[Émile Mireaux]]: ''Życie codzienne w Grecji w epoce homeryckiej''. Warszawa: PIW, 176, s. 176.</ref>.
Całkowicie odmiennym od kultowego był taniec popisowy, dokładniej znany przede wszystkim z późnego przekazu Lukiana. Wykonywali go zawodowi akrobaci, akrobatki i mimowie. Tańce popisowe były często rodzajem (wystawianych przeważnie w czasie uczt) przedstawień, w których tancerze odtwarzali scenki fabularne, np. o charakterze mitologicznym. Popisy tego rodzaju wymagały od wykonawców doskonałego przygotowania fizycznego, a także umiejętności aktorskich.▼
 
▲Całkowicie odmiennym od kultowego był taniec popisowy, dokładniejlepiej znany przede wszystkim z późnego przekazu Lukiana. Wykonywali go zawodowi akrobaci, akrobatki i mimowie. Tańce popisowe były często rodzajem (wystawianych przeważnie w czasie uczt) przedstawień, w których tancerze odtwarzali scenki fabularne, np. o charakterze mitologicznym. Popisy tego rodzaju wymagały od wykonawców doskonałego przygotowania fizycznego, a także umiejętności aktorskich.
 
== Znaczenie moralne i wychowawcze ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Taniec_w_starożytnej_Grecji”