Jan Szal: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m rozbudowa |
m lit. |
||
Linia 1:
'''Jan Alfred Szal''' (ur. [[23 grudnia]] [[1899]] w [[Krosno|Krośnie]], zm. [[29 czerwca]] [[1942]] w [[Zakopane]]m) – polski konstruktor i wynalazca [[lotnictwo|lotniczy]]. Współpracownik [[Auguste Piccard|Augusta Piccarda]]. Zajmował się także astronomią, znał kilka języków obcych<ref name="szal"/>.
Ukończył Wydział Budowy Maszyn [[Politechnika Lwowska|Politechniki Lwowskiej]]. Po studiach pracował we francuskiej wytwórni silników lotniczych [[Lorraine-Dietrich]] w [[Argenteuil]]. W 1927 wrócił do Polski i podjął pracę w Polskich Zakładach Skody na Okęciu, gdzie powstały jego pierwsze wynalazki. W 1932 odszedł ze Skody i założył własną Wytwórnię Akcesoriów Lotniczych i Samochodowych MOTOLUX z siedzibą w Warszawie przy ul. Huculskiej 6. W 1934 roku skonstruował i zgłosił do opatentowania synchronizator karabinu maszynowego pilota, rozwiązujący problem strzelania przez obracające się śmigło i trwalszy od dotychczasowych konstrukcji, gdyż włączał się tylko podczas naciskania spustu. Wynalazek doceniło wojsko, co pozwoliło konstruktorowi rozwinąć swoją fabrykę. Produkował tam także gaźniki i tworzył kolejne konstrukcje. Prace nad gondolą pierwszego polskigo balonu stratosferycznego przerwała wojna
W czasie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] jego zakłady zostały przejęte przez Niemców. Inż. Jan Szal najpierw uciekł do Rumunii, później wrócił do Warszawy gdzie Niemcy zaproponowali mu objęcie zarządu komisarycznego jego własnej fabryki. Wymawiając się chorobą uciekł z rodziną do [[Rabka-Zdrój|Rabki]]-Zarytego<ref name="szal"/>. Był członkiem [[Związek Walki Zbrojnej|ZWZ]]/[[Armia Krajowa|AK]], przygotowywał dla podziemia ładunki wybuchowe. Po wysadzeniu w czerwcu 1942 pociągu na trasie [[Kraków]]-[[Zakopane]] w okolicach Chabówki został aresztowany 25 czerwca i po kilku dniach zamordowany w [[Palace Katownia Podhala|Palace]], siedzibie zakopiańskiego [[gestapo]]. Jego zakłady zostały wysadzone przez Niemców w styczniu 1945 roku.
| |||