Wersja z 16:37, 11 mar 2019 edytuj Darpaw (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 8537 edycji dod. ilustracji, red., linki wew. ← poprzednia edycja		Wersja z 14:57, 13 wrz 2019 edytuj anuluj edycję Paterm (dyskusja \| edycje) Redaktorzy 31 159 edycji m WP:SK, drobne merytoryczne następna edycja →
Linia 33: [[Plik:Jan Gossaert - St. Luke Painting the Madonna - Google Art Project.jpg\|thumb\|240px\|''Święty Łukasz malujący Madonnę'' (ok. 1520), [[Kunsthistorisches Museum Wien\|Kunsthistorisches Museum]], Wiedeń]] [[Plik:Jan Gossaert - Portrait of a Merchant - Google Art Project.jpg\|thumb\|240px\|''Portret kupca'' (ok. 1530), [[National Gallery w Londynie\|National Gallery]], Londyn]] '''Jan Gossaert'''<ref>Wym. Chosart.</ref>, zw. '''Mabuse'''<ref>Przydomek wywodzi się od dawnej wersji nazwy miasta urodzenia malarza.</ref> (ur. ok. 1478 w [[Maubeuge]], zm. w [[1532]] w [[Breda\|Bredzie]]) -– [[Niderlandy (region historyczny)\|niderlandzki]] malarz, rysownik i rytownik okresu [[renesans]]u, główny reprezentant [[italianizm (sztuka)\|italianizmu]] w malarstwie niderlandzkim XVI w. == Życiorys == Linia 41: Malował [[malarstwo religijne\|obrazy religijne]] i [[malarstwo mitologiczne\|mitologiczne]] oraz [[portret]]y. Swoje prace sygnował „Jennin Gossart” lub „Joannes Malbodius”. Zachowało się ok. 80 jego obrazów oraz liczne rysunki (studia anatomiczne, akty, widoki klasycznej architektury). Zajmował się również grafiką. Szczególnie upodobał sobie tematykę religijną. Malował niewielkich rozmiarów gotycyzujące [[tryptyk]]i i [[dyptyk (sztuka sakralna)\|dyptyki]] ołtarzowe oraz bardzo liczne i urozmaicone przedstawienia ''Madonny z Dzieciątkiem'', często na tle italianizującej architektury. W pierwszym okresie twórczości (1509-13) pozostawał pod wpływem [[manieryzm (sztuka)\|manieryzmu]] antwerpskiego (''Ołtarz Świętej Rodziny, Tryptyk Malvagna'') oraz tradycji malarstwa wczesnoniderlandzkiego [[Gerard David\|Gerarda Davida]], [[Hugo van der Goes\|Huga van der Goesa]], a przede wszystkim [[Jan van Eyck~~\|Jan van Eycka~~]]a (''Chrystus z Marią i św. Janem, Św. Donacjan, Dyptyk Antonia Siciliano''). Przełomem okazał się obraz ''Św. Łukasz malujący Madonnę'' (1515), łączący osiągnięcia sztuki włoskiej (sceneria klasycznej architektury, perspektywa geometryczna, mistrzowski światłocień) z elementami sztuki gotyckiej i północnoeuropejskiej (drobiazgowość, nadmiar elementów dekoracyjnych, bogactwo zdobień). Miarę swego talentu przejawił w kompozycjach mitologicznych. Na zlecenie księcia Filipa Burgundzkiego wykonał w l. 1515-20 dekoracje do jego pałacu w Souburgu k. Middelburga. Stworzył serię naturalnej wielkości postaci mitologicznych, która nie przetrwała do naszych czasów. Zachowało się jedynie kilka mniejszych rysunków i grafik przedstawiających wersje dekoracji (''Mars i Wenus, Herkules i Anteusz, Hermafoodyta i Salmacis'') oraz jedyny wielkoformatowy obraz ''Neptun i Amfitryta'' (1516). Widać w nich wpływ rzeźby greckiej i rzymskiej oraz podpatrzoną u Mantegni umiejętność wiązania wielkich nieruchomych postaci z występującą w tle architekturą świątynną. Były to pierwsze [[akt]]y świeckie w sztuce niderlandzkiej. Do tematyki mitologicznej powrócił w latach 20. XVI w. w niewielkich kompozycjach ''Wenus i Amor, Herkules i Dejanira, Wenus, Danae''. Korzystając z [[miedzioryt]]ów [[Albrecht Dürer\|Albrechta Dürera]] wykonał też liczne przedstawienia Adama i Ewy. Linia 49: Wywarł duży wpływ na [[italianizm\|romanistów niderlandzkich]] pierwszej połowy XVI w. m.in. [[Jan van Scorel\|Jna van Scorela]], który krótko był jego uczniem, [[Lucas van Leyden\|Lucasa van Leydena]] oraz [[Marten Jacobszoon Heemskerk van Veen\|Maartena van Heemskercka]]. Biograf [[Karel van Mander]] nazywał go: „jednym z pierwszych, którzy przynieśli z Italii do Flandrii właściwy sposób komponowania i malowania scen ukazujących nagie postacie i inne tematy poetyckie, jakich wcześniej nie malowano w naszym kraju” (1604).<ref>''Muzeum Prado. Arcydzieła malarstwa'', Warszawa 2011, s. 367-8.</ref>. Surowiej oceniał go Dürer: „Lepszy w wykonaniu niż w pomyśle”.<ref>''Sztuka. Ilustrowany przewodnik'', red. A. Graham-Dixon, Warszawa 2010, s. 154.</ref>. == Wybrane dzieła == Linia 93: * ''Portret benedyktyna'' - <small> ok. 1520, 37 x 25 cm, [[Luwr]], Paryż </small> * ''Madonna z Dzieciątkiem'' - <small> ok. 1520, 85 x 57 cm, [[Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie]] </small> * ''Madonna z Dzieciątkiem'' - <small> 1520-30, 88,5 x 69,5 cm, [[Muzeum Narodowe w Warszawie]] <ref>Własność [[Muzeum Sztuki w Łodzi]].</ref> </small> * ''Chrystus Boleściwy'' - <small> 1520-30, 22,5 × 17,5 cm, [[Ośrodek Kultury Europejskiej „Europeum”\|Kolekcja „Europeum”]] [[Muzeum Narodowe w Krakowie\|Muzeum Narodowego w Krakowie]] </small> * ''Wenus i Amor'' - <small> 1521, 32 x 24 cm, [[Królewskie Muzea Sztuk Pięknych\|Musées royaux des Beaux-Arts]], Bruksela </small> Linia 120: == Bibliografia == * {{Cytuj\|autor = Wendy Beckett \|tytuł = 1000 arcydzieł \|data = 2001 \|isbn = 83-213-4218-3 \|inni = Ewa Gorządek (tłum.) \|miejsce = Warszawa \|wydawca = Arkady \|oclc = 749354342 }} * Adam Bochnak, ''Historia sztuki nowożytnej'', t. 1, Warszawa: PWN, 1983, {{ISBN\|83-01-03173-5}} * Robert Genaille, ''Słownik malarstwa holenderskiego i flamandzkiego'', Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1975. Linia 133: * [http://www.artcyclopedia.com/artists/mabuse.html Jan Gossaert w muzeach świata (ang.)] * [http://www.liveinternet.ru/users/4000579/post161891313/ Jan Gossaert - życie i twórczość (ros.)] {{Kontrola autorytatywna}}

Jan Gossaert: Różnice pomiędzy wersjami