Taniec w starożytnej Grecji: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:CECROPS CHILDREN.jpg|thumb|230px|Taniec dziewcząt z asystą fletnisty ([[relief]] ateński z pocz. V wieku p.n.e.)]]

== Wprowadzenie ==

Większość obrzędów państwowo-religijnych stanowiących o wspólnej tożsamości mieszkańców greckiej [[polis]] zawierało elementy taneczne o charakterze rytualnym, powiązanym z działaniem magicznym. Jako zjawisko przede wszystkim kultowe miewały one również społeczny charakter łączącego obywateli tańca wspólnotowego. Z tego względu taniec w starożytnej Grecji zaliczano do istotnych części greckiego [[wychowanie|wychowania]] i nauczano go w szkołach. U Greków nie był on samodzielną sztuką, ale częścią [[orchestyka|orchestyki]], w której skład wchodziły umiejętność tańczenia, śpiewania i gry na instrumentach<ref>''M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego''. Warszawa: M. Arct, 1916.</ref>. Odgrywał też rolę dopełniającą w rozwoju liryki chóralnej złożonej z poezji, muzyki i tańca<ref>[[Kazimierz Feliks Kumaniecki|Kazimierz Kumaniecki]]: ''Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu''. Warszawa: PWN, 1965, s. 100.</ref>.

 

== Cechy tańca ==

 

Zgodnie z teorią starożytnych taniec składał się z trzech części: kroków (''forai''), figur (''schemata'') i ruchów rąk (''deikseis'') (por. Plutarch, ''Moralia'' 747c). Tańce Greków miały najczęściej charakter kołowy lub korowodowy, rzadko tańczono razem, z reguły osobno, przy czym nie obejmowano się, nie obracano dokoła siebie; parami tańczono na odległość lub z bliska{{odn|Gross|1975}}.

== Rodzaje tańca ==

[[Plik:Dancing maenad Python BM VaseF253.jpg|thumb|160px||Ekstatycznie tańcząca [[menada]] (ceramika z końca IV w. p.n.e.)]]

 

Popularne były tańce o charakterze ekstatycznym, łączące się najczęściej z orgiastycznymi uroczystościami na cześć [[Dionizos|Dionizosa]] i [[Kybele]]. Towarzyszył im zwykle pobudzający akompaniament piszczałek i bębenków. W odróżnieniu od instrumentów muzyki „poważnej” ([[lira]], [[kitara]]), przy masowych tańcach publicznych używano instrumentów typowych dla muzyki lekkiej, do których zaliczano uniwersalny [[aulos (muzyka)|aulos]], lekki wielostrunowy [[barbiton]], hałaśliwy [[tympanon (muzyka)|tympanon]], grzechotki i rodzaj kastanietów (krotala)<ref>Zofia Skulimowska: ''Instrumenty muzyczne w starożytnej Grecji''. Warszawa: Muzeum Narodowe, 1962.</ref>.

Kraton zarzucał tańcom frywolność, błahość, a tancerzom zniewieściałość i rozpustę. Sam taniec uważał za błahą [[rozrywka|rozrywkę]], niegodną poważnego obywatela, który powinien raczej oglądać tragedie i komedie. Lykonos najpierw odparł zarzuty, a potem wygłosił płomienną pochwałę tańca. Przypomniał Kratonowi, że aktorzy tragiczni i komediowi również tańczą i występują w rolach kobiecych. Zarzucił tragedii skostniałość i nienaturalność, które przeciwstawił naturalności tancerzy. Lykinos uważał, że taniec jest naśladowaniem odwiecznego tańca gwiazd, więc nie można go potępiać. Bezbożnie jest potępiać taniec, gdy sami bogowie tańczą (np. Rea), a taniec jest wykonywany ku ich czci w czasie misteriów i obrzędów. Argumentuje, że taniec nie jest powodem do wstydu, ponieważ znani ze swej odwagi i waleczności Lacedemończycy tańczyli w czasie walki.

 

 

== Przypisy ==

 

== Bibliografia ==

* {{Cytuj książkę | tytuł = Der Kleine Pauly | wydawca = A. Druckenmüller| miejsce = Stuttgart | data = 1975 | kolumny = 513-514 | rozdział = Tanz. Tanzkunst | nazwisko r = Gross | imię r = Walter Hatto | tom = 5 | isbn = | odn = tak}}