Judaizm: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
m Wycofano edycje użytkownika 93.105.162.87 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Ciacho5.
Znacznik: Wycofanie zmian
Linia 10:
{{Mainsec|Religia starosemicka|Hebrajczycy}}
{{Zobacz też|Starożytny Izrael}}
Judaizm wywodzi się z wierzeń [[Hebrajczycy|Hebrajczyków]], którzy najprawdopodobniej wchodzili w skład koczowniczych plemion [[Habiru]] przybyłych do [[Syropalestyna|Syropalestyny]] zza uihg[[Eufrat]]u. Przechowywali oni tradycję o wędrówce [[Abraham]]a, którego uznają za swojego przodka, z mezopotamskiego [[Ur (miasto)|Ur]] do [[Kanaan]]u i przymierzu zawartym przez niego z Bogiem, który obiecał mu liczne potomstwo i władanie krajem Kanaan. Znakiem tego przymierza stało się [[obrzezanie]]. Również przekazywano tradycje dotyczące potomków Abrahama (''Awraham'' – אברהם): syna [[Izaak]]a (''Icchak'' – יצחק), wnuka [[Jakub (postać biblijna)|Jakuba]] (''Jaakow'' – יעקב) (zwanego też Izraelem) i prawnuków: [[Ruben (postać biblijna)|Rubena]], [[Szymon|Symeona]], [[Lewi]]ego, [[Juda (imię)|Judy]], [[Issachar]]a, [[Zabulon]]a, [[Gad (syn Jakuba)|Gada]], [[Dan (postać biblijna)|Dana]], [[Naftali (postać biblijna)|Naftalego]], [[Aser]]a, [[Józef (postać biblijna)|Józefa]] i [[Beniamin (postać biblijna)|Beniamina]] – od których pochodzić miało 12 plemion izraelskich. Tradycja mówiła również o niewoli potomków [[Izrael]]a w [[Egipt|Egipcie]] (''Micrajim'' – מצרים), o nowym przymierzu, jakie zawarł Bóg [[Jahwe]] (''[[Tetragram|JHWH]]'' – יהוה) z [[Mojżesz]]em (''Mosze'' – משה), o plagach, które Bóg zesłał na Egipcjan i o pomyślnej ucieczce z Egiptu dzięki licznym cudom i opiece Boga. Zachowano też przekaz o wędrówce przez pustynię, ustanowieniu [[kapłan|kapłaństwa]] (spośród synów Lewiego – [[lewici|lewitów]]), oraz o zdobywaniu Ziemi Obiecanej pod wodzą [[Jozue]]go w walkach z zamieszkującymi je ludami. Ciągłe zagrożenie z ich strony spowodowało tendencje centralistyczne i w końcu utworzenie zjednoczonej monarchii izraelskiej ([[Saul (król Izraela)|Saul]], [[Dawid (król Izraela)|Dawid]], [[Salomon (król Izraela)|Salomon]]).
 
Według historyków religii, zbieżności między [[Mitologia hebrajska|wierzeniami Hebrajczyków]] a egipskim kultem [[Aton]]a (nazwa podobna do hebrajskiego imienia Boga – [[Adonai|Adonaj]]) mogą świadczyć o tym, że [[Hebrajczycy]] ulegli wpływom monoteistycznej doktryny [[Echnaton]]a. W obu przypadkach zakłada się silne więzi [[Hebrajczycy|Hebrajczyków]] z Egiptem oraz w różny sposób łączy się powstanie kultu Atona lub [[Jahwe]] z biblijnym [[Księga Wyjścia|exodusem]]. Inne hipotezy dotyczą [[henoteizm|henoteistycznego]] charakteru pierwotnej religii Hebrajczyków, w której główną rolę odgrywał bóg wojny JHWH Zastępów (pochodzenia [[Midianici|madianickiego]]?). Biblijne świadectwa pokazują lokalne kulty, sprawowane na „wyżynach”, na przykład na górze [[Garizim]].