Kamieniołom Libana: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
inne kamieniołomy |
geologia |
||
Linia 1:
{{Czy wiesz do artykułu|4}}
{{Współrzędne|50°02′07″N 19°57′25″E|umieść=na górze}}
'''Liban''' – nieczynny [[kamieniołom]] [[
== Geologia ==
Wapienie budujące [[zrąb (geologia)|zrębowe]] wzgórza Krakowa pochodzą z [[jura późna|jury późnej]], z piętra [[oksford (geologia)|oksford]]. Powstały jako osad na dnie płytkiego i ciepłego morza epikontynentalnego. Tworzyły się w kilku wyraźnie różniących się facjach, a ich miąższość dochodzi do 250-300 m. Dolną część profilu stanowiły wapienie płytowe, wyżej były wapienie cienkoławicowe, skaliste gruboławicowe z [[krzemień|krzemieniami]] i skaliste. Największą wartość użytkową miały gruboławicowe wapienie skaliste z krzemieniami. Główną ich część stanowią wapienie drobnodetretryczne, prócz nich występują wapienie grubodetretyczne, pelityczne i kredowe<ref name=gorecki/>.
Liban jest jednym z siedmiu kamieniołomów na zrębie [[Krzemionki Podgórskie|Krzemionek]]. Pozostałe to: [[Szkoła Twardowskiego]], [[Łom Redemptorystów]], [[Kamieniołom pod św. Benedyktem]], [[Kamieniołom Miejski]], [[rezerwat przyrody Bonarka|Bonarka]] oraz kamieniołomy w byłym niemieckim obozie koncentracyjnym [[Plaszow|Płaszów]]. Ostatni z kamieniołomów zamknięto w 1986 r.<ref name=gorecki/>▼
== Historia ==
Nazwa kamieniołomu pochodzi od żydowskiego przedsiębiorcy o nazwisku Bernard Liban. Jego firma produkowała kamień łamany fundamentowy i brukowy oraz wapno budowlane i nawozowe. Pod koniec XIX wieku jako firma „Kamieniołomy i wapienniki Libana i Ehrenpreisa” była największą w tej branży firmą w Krakowie. W latach 1928–1941 działała pod nazwą „Krakowskie Wapienniki i Kamieniołomy SA w Krakowie”. W październiku 1942 r. przejęli ją okupanci niemieccy i założyli Obóz Karny Służby Budowlanej, znany pod potoczną nazwą [[Liban (obóz)|Liban]], a więźniowie tego obozu pracowali w kamieniołomie. Kamieniołom funkcjonował również po II wojnie światowej. Ostatecznie zamknięto go w 1986 r. i przekazano nowo powstałej fundacji miejskiej „Centrum Edukacji Kulturowej i Ekologicznej”. Planowała ona przekształcić kamieniołom w „Podgórski Zespół Wypoczynkowy”. Brak środków finansowych i protesty przeciwników tego centrum spowodowały, że projektu nie zrealizowano, a kamieniołom przekazano Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej, które nieudolnie zarządzało nim w latach 1988–2004. Do 2019 roku w kamieniołomie nic się nie dzieje. Piece do wypalania wapieni, stalowe młyny i inny sprzęt niszczeją, a kamieniołom zarasta drzewami<ref name=gorecki/>.
Linia 10 ⟶ 15:
Wyrobisko kamieniołomu ma powierzchnię 18 ha. W 1993 roku na terenie kamieniołomu realizowano sceny do filmu „[[Lista Schindlera]]”. Pozostawiona scenografia dodatkowo szpeci teren<ref name=gorecki/>.
▲Liban jest jednym z siedmiu kamieniołomów na zrębie [[Krzemionki Podgórskie|Krzemionek]]. Pozostałe to: [[Szkoła Twardowskiego]], [[Łom Redemptorystów]], [[Kamieniołom pod św. Benedyktem]], [[Kamieniołom Miejski]], [[rezerwat przyrody Bonarka|Bonarka]] oraz kamieniołomy w byłym niemieckim obozie koncentracyjnym [[Plaszow|Płaszów]]. Ostatni z kamieniołomów zamknięto w 1986 r.<ref name=gorecki/>
== Wspinaczka ==
Wejście do kamieniołomu znajduje się przy ulicy Za Torem. Pionowe ściany kamieniołomu są obiektem [[wspinaczka skalna|wspinaczki skalnej]]. W 2005 r. wspinacze zamontowali na fragmencie jego ścian [[asekuracja (wspinaczka)|punkty asekuracyjne]] ([[ring (wspinaczka)|ringi]] i stanowiska zjazdowe), a ścianie nadali nazwę [[El Pułkownik]]. Ma wysokość 30 m. Kamieniołom jest strzeżony. Wspinaczka wymaga okazania ochronie dowodu tożsamości i specjalnego oświadczenia wydanego przez Inicjatywę Środowisk Wspinaczkowych „Nasze Skały”<ref name=Haciski/>.
Linia 30 ⟶ 34:
<ref name=Haciski>Paweł Haciski, ''Południowa część Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Przewodnik wspinaczkowy'', Warszawa, RING, 2015, {{ISBN|978-83-937960-0-7}}</ref>
}}
__NOTOC__
[[Kategoria:Dzielnica XIII Podgórze (Kraków)]]
| |||