Qian Xuesen: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Kariera w Chinach: lit., drobne redakcyjne |
→Kariera w Chinach: drobne redakcyjne, poprawa linków, lit. |
||
Linia 91:
13 września 1956 Rosjanie sprzedali Chinom dwa pociski [[R-1 (SS-1A Scunner)|R-1]]. Dostarczone w grudniu tego samego roku okazały się kopiami niemieckich V2. Miesiąc później, 15 października, Sowieci podpisali nową umowę o współpracy. Mieli dostarczyć specjalistów i wykładowców, prototypy bomb jądrowych, dwa pociski [[R-2]] (ulepszoną V-2) i jej dokumentację techniczną. Rakiety zostały dostarczone do 5. Akademii koleją, w tajemnicy, nocą.
W styczniu 1958 ruszył [[Projekt 581]] – program budowy pierwszego chińskiego [[sztuczny satelita|sztucznego satelity]]. Pomimo wielkich ambicji szybka budowa satelity i odpowiedniej rakiety nośnej nie powiodła się. Pierwszy chiński satelita trafił na orbitę dopiero w 1970 roku, w ramach projektu 651. Rozpoczęto go w styczniu 1965. Qian Xuesen zapowiedział wtedy, że dokona
W 1962 zaprezentował – podobne do amerykańskiego [[PERT]] (Program Evaluation and Review Technique) – komputerowe narzędzie do zarządzania projektami aeronautycznymi.
=== Propozycja lotów załogowych ===
Linia 103:
=== Poparcie i oddanie reżimowi ===
Qian przez lata miał poparcie chińskich decydentów dla programu kosmicznego. Prawdopodobnie dlatego, że był oddanym komunistą popierającym każdą decyzję rewolucyjnych rządów ([[rewolucja kulturalna]] w 1968, [[Protesty na placu Tian’anmen w 1989|masakrę na placu Tian’anmen]] w 1989). Sam zadenuncjował nawet dawnego kolegę, Qiana Weichanga,
Jego artykuł w Kexue Dazhong z
Sześciokrotnie spotykał się z przewodniczącym Mao,
W 1966 sam zaproponował wzbogacenie rakiet balistycznych [[DF-5]] o środki przeciwdziałania radioelektronicznego, aby pociski mogły zmylić amerykańską obronę przeciwrakietową.
W 1966 w czasie [[rewolucja kulturalna|rewolucji kulturalnej]], został pomówiony przez kadrę własnej placówki o szerzenie [[nazizm|nazistowskiej]] propagandy. Powiązanie z [[Lin Biao]] i oskarżenia współpracowników spowodowały, że
W październiku 1991 otrzymał najwyższe odznaczenie państwowe dla naukowców. Było to jednocześnie oficjalne zakończenie kariery zawodowej Qiana. W 2001 roku obchodzono jego 90. urodziny<ref name="DF" />.
Linia 120:
Po powrocie do Chin Qian Xuesen zerwał kontakty z amerykańskimi współpracownikami. Nie odebrał nagrody dla wybitnych absolwentów (ang. ''Distinguished Alumni Award'') przyznanej mu przez Caltech w 1979. Rok później nie zgodził się na spotkanie z [[Harold Brown|Haroldem Brownem]], sekretarzem obrony USA (byłym szefem Caltech), który złożył wizytę w Pekinie.
Jedyny wyjątek uczynił dla Franka Marble i jego żony Ory Lee. Byli jego przyjaciółmi w USA. Żegnali go, gdy odpływał z Los Angeles w 1955. W 1981 zostali
=== Schyłek życia ===
Linia 132:
|text=left
}}
Państwowa chińska telewizja zaliczyła go do 11 najbardziej utalentowanych Chińczyków<ref>{{Cytuj pismo |czasopismo= Aviation Week and Space Technology|odpowiedzialność= |oznaczenie= Vol. 168., No. 12, 24 marca 2008, str. 22|id=}}</ref>. Przy
Jego dorobek naukowy został doceniony również poza Chinami. Jego nazwiskiem nazwano planetoidę odkrytą w 1980 ([[(3763) Qianxuesen]]). W 2008 magazyn ''Aviation Week and Space Technology'' nadał mu tytuł osoby roku, za znaczący wpływ dla rozwoju awiacji<ref>{{Cytuj pismo |czasopismo= Aviation Week and Space Technology|odpowiedzialność= |oznaczenie= Vol. 168., No. 1, 7 stycznia 2008, str. 8|id=}}</ref><ref name = 2008poy />, a jeden ze statków kosmicznych w książce [[2010: Odyseja kosmiczna (powieść)|2010: Odyseja kosmiczna]] [[Arthur C. Clarke|Arthura C. Clarke’a]] nosi jego imię.
Qian Xuesen został [[kremacja|skremowany]] 6 listopada 2009 roku, po uroczystej ceremonii pożegnalnej na pekińskim cmentarzu Babaoshan. Wzięło w niej udział około 10 000 ludzi, w tym przedstawiciele najwyższych władz Chińskiej Republiki Ludowej, przewodniczący ChRL [[Hu Jintao]], i były przewodniczący [[Jiang Zemin]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://archive.is/KmuS | tytuł = China bids farewell to "father of space technology" | data dostępu = 11 listopada 2009| autor = China View | opublikowany = 6 listopada 2009 | praca = | data = | język = en}}</ref>.
== Publikacje naukowe ==
| |||